☉ Basauri
Emakume feminista zaharren taldea: «Zainketei buruz errurik gabe hitz egin nahi dugu, epaiketarik jaso gabe»
Emakume feminista zaharren taldea eratu dute Marienean hamar bat lagunek. Hamabostero biltzen dira interpelatzen dizkieten gaiak lantzeko
Feminismoak ez du adinez ulertzen. Feminista gazteak daude, baita feminista zaharrak ere. Eta ildo horretan sortu dute Basaurin Emakume feminista zaharren taldea.
Hamar emakume zahar biltzen dira hamabostero Marienean, eta interpelatzen dizkieten gaiak lantzen dituzte, hala nola, zaintzari dagozkionak. Irene Rodero, Conchi Gomez, Carolina Blanco, Bego Larrea, Delia Sarmiento, Emi Morales, Petra Casas, Itzi Aranbarri eta Maite Velez de Mendizabal dira Basauriko (eta San Migelgo, Galdakaoko eta Aperribaiko) emakume feminista zaharren taldea osatzen dutenak. Hala ere, taldea irekia da eta ateak zabalik dituzte feminista zahar gehiago hartzeko. Eurekin batu gara Marienean.
Emakume feminista zaharren taldea zarete. Noiz eta zergatik erabaki zenuten taldea osatzea? Adineko emakumeen talde gisa sortu zen, gizartean ezarritakotik haratago zahartzaroa nola eraiki eta bizi pentsatzeko. Hainbat gairi buruzko informazio- eta eztabaida-hitzaldiak izan genituen, hala nola, zaintzari eta ongi-bizi feministari, etxebizitza partekatuari buruz. Eta ikastaro hauekin amaitu ondoren, talde autonomo bezala jarraitzea erabaki genuen Marienean.
Zeintzuk dira taldearen helburuak eta lan-ildoak? Bost dira buruan ditugun helburuak: adineko emakume gisa interpelatzen gaituzten gaiei buruz hausnartzea; adineko emakumeak subjektu politiko aktibo gisa ikusaraztea; gure aldarrikapenak beste talde eta erakunde batzuetara eramatea; emakume zaharrei zuzendutako ekintzak antolatzea; eta beste emakume batzuei gure bizitza-esperientzietatik ekarpenak egitea.
Hamabostero batzen da Marienean Emakume feminista zaharren taldea // Geuria
Bada ondoko herrietan zuena bezalako talderik? Guk dakigula, ez. Talde hau Marienean bertan sortu zen eta ez dugu uste inguruko herrietan horrelako esperientziarik dagoenik. Ez dugu ezagutzen behintzat.
Askotan badirudi borroka feminista gaur egungo kontua dela, baina egia esan ez da horrela. Aldarrikapenak ere aldatzen joan dira. Hala da. Azken urteotan, batez ere, kontzientzia soziala lortu dugu. Kalean jarraitzen dugu, eta alderdi politikoek gai feminista beren agendan sartu dutela ere aipatu behar dugu.
Zuen aldarrikapenen artean dago zahartzaroaren egungo ikusmoldea desegitea eta kontrakoa eraikitzea. Zein da zahartzaroaren gaur egungo kontzepzioa? Etxean bertan emakume bat (alaba edo emaztea) zaintzaile izatetik beste eremu batzuetan aktibo izatera igaro gara. Orain oso indarrean dago zahartzaro aktiboa; erretiratuen, espontaneoen edo antolatuen talde asko daude, adibidez, aisialdia kirolari eskaintzeko edo kultur jarduerak egiteko. Zaharren etxeetan ere badira horretan aritzen diren animatzaileak.
Zer egin daiteke kontzepzio hori desegin eta kontrakoa eraikitzeko? Ez gara honekin bakarrik konformatzen. Oso ondo dago eta beharrezkoa da fisikoki sasoian egotea edo kultur jardueretan parte hartzea, hala nola, ikastaroetan, hitzaldietan eta tailerretan, baina ez gara horrekin bakarrik konformatzen. Gizartearen parte gara, eta uste dugu ekarpen handia egin behar dugula emakume militanteen ikuspegitik eta subjektu politiko aktibo garen aldetik. Zahartzaro aktibista eramatea da gure helburua, adineko emakume gisa zuzenean interpelatzen gaituzten gaiak lantzeko, aldarrikatzeko eta borrokatzeko.
“Emakume askok lan-karga handiak dituzte familia-ingurunean oso baldintza gogorretan zaintzen, eta zaintzak familietatik ateratzen direnean eta profesionalizatzen direnean, lan-baldintza oso prekarioak ikusten ditugu etxeko langileengan”
Zaintzari dagokionez, zuek “gauza asko” jartzen dituzue zalantzan egungo ereduari buruz. Zaintza oraindik ere emakumeon gaia izaten jarraitzen duela ikusten dugu. Ikusten dugu gizonak ez daudela eztabaida hauetan. Belaunaldien arteko eztabaida ere egin behar dela ikusten dugu. Zaintzeko betebeharra hautsi nahi dugu, emakumeak kontzientziatzeko prozesuak behar ditugu, gizartean eztabaida eta eraldaketa sakonak eta aurrera egin ahal izateko baldintza materialak. Zainketak ertz asko ditu. Emozio aldetik asko mugitzen gaitu. Zainketei buruz errurik gabe hitz egin nahi dugu, epaiketarik gabe, gai konplexua dela jakinda.
Zaintza ondasun kolektibo eta eskubide unibertsal gisa ulertu behar dela diozue, eta ez dela soilik emakumeen kontua. Emakume askok lan-karga handiak dituzte familia-ingurunean oso baldintza gogorretan zaintzen, eta zaintzak familietatik ateratzen direnean eta profesionalizatzen direnean, lan-baldintza oso prekarioak ikusten ditugu etxeko langileengan; batez ere, barne-erregimenean daudenengan. Bestalde, badira ezinbesteko enpleguak ere, hala nola, egoitzetako langileek edo etxez etxeko arreta-zerbitzuetako langileek egiten dutena, eta horiek dira okerren ordainduak eta aintzatetsiak daudenak.
Zainketak partekatzeko ideian irmo jarri nahi dugu. Zaintzeak ez du zertan emakumeena bakarrik izan. Noiz eta nola zaindu aukeratu nahi dugu, eta horretarako zainketak banatu behar ditugu. Gizonei eskatzen diegu has daitezela gai hau bere egiten, eta dagokien lekua har dezatela. Zainketen antolaketa soziala sakonki eraldatzeko unea da. Gizarte osoaren erantzunkidetasunean sakondu nahi dugu. Horretarako, beste itun sozial bat behar dugu emakumeen eta gizonen artean, belaunaldien artean, zainketak erdigunean jarri ahal izateko. Alternatiba posibleak eta askotarikoak eraiki behar ditugu zahartzaroa nahi dugun bezala bizitzeko eta gure bizitzei buruz eta behar ditugunean zainketak non eta nola jaso erabaki ahal izateko. Zaintza gai politikoa eta giza eskubideen ingurukoa da.
Alde horretatik, zer iritzi duzue adinekoen egoitza-ereduari buruz? Erakundeek zaintzarako eskubidea bermatu behar dute. Pertsonak beren bizi-ziklo osoan zaintzeko behar dituzten baliabideak eta zerbitzuak bermatu behar dituzte, jaiotzen garenetik hiltzen garen arte. Argi daukagu zaintzak ezin direla negozio bat izan, ondasun publiko bat baizik. Enpresentzat garrantzitsuena zenbakiak dira, eta ezin da etekinik atera beharra eta eskubidea den gauza batetik. Ezin da etekinik atera pertsonen ongizatearen kontura. Administrazioak eginkizun bat du zerbitzu horien kontrolean: instalazioen egoeran, arreta-ereduaren kalitatean, langileen lan-baldintzetan eta kontratuak betetzean.
Marienean elkartzen zarete 15 egunean behin. Zertaz ari zarete? Adibidez, Basaurin bizi diren adineko emakumeen egoeraz hitz egiten dugu, baita cohousing dinamikaz, duintasunez hiltzeko eskubideaz eta aurretiazko borondateen dokumentuak lantzeko moduaz ere. Era berean, Etxez Etxeko Laguntza Zerbitzuaren (ELZ) araudia lantzen ari gara, Udalari proposamenak egiteko.
Zer eskaintzen dizue Marieneak maila pertsonalean zein taldean? Erabateko estaldura eskaintzen digu eta beste emakume-talde batzuekin gogoeta egitea errazten digu.
Adibidez, Kiskali Gazte Talde Feministarekin. Hala da. Oso harreman ona dugu haiekin, eta elkarrekin lan egiten dugu Basauriko Asanblada Feministan, M8a eta A25a prestatzen eta greba feministaren antolaketan.
M8ari begira, zer antolatu duzue? Martxoaren 21ean, 18:00etatik 20:30era ‘Emakume zaharren gorputzean jokatzen ari da berdintasuna’ hitzaldia antolatu dugu. Martxoaren 8ko elkarretaratzean ere parte hartuko dugu (13:00, Azaroak 25 plazan).
☉ Basauri
Basauriko EH Bilduk osoko zuzenketa aurkeztu dio udal gobernu taldearen aurrekontu proposamenari
Basauriko udal gobernu taldeak 2025eko aurrekontu proposamena aurkeztu zuen azaroaren 21ean: guztira 65,8 milioi euro kudeatuko ditu Basauriko Udalak, aurten baino 3 milioi gehiago (% 5,3 gehiago).
Oposizioak gaur arte du epea proposamenari zuzenketak aurkezteko, eta Basauriko EH Bildutik jakinarazi dutenez, osoko zuzenketa bat aurkeztuko dute.
“Kontu horiek ia 66 milioira iristen dira, eta kopuru horren % 3,7 baino ez da inbertsioetarako. Kopuru hori urte askotan geldirik egon da, eta, adibidez, aurreko urtearekin alderatuta, % 13 jaitsi da, eta hori larria iruditzen zaigu hainbat arrazoirengatik. Gure ustez, jaitsiera hori gastu arrunten gorakadaren ondorioa da, diru-sarrera propioak erruz agortzen baitituzte”, diote koalizio ezkertiarretik.
Inbertsio-proposamenek “aldaketa sakonik ez” dakartela salatu dute: “Esate baterako, gure enpresa aukeraguneen garapena edo pertsona ahulenen gizarte-babesean sakontzea. Adibide gisa, Arizko zubi bat edo eserlekuak dituzten estalitako eremuak sortzea proposatzen da, ekitaldian zehar partidak egiteko egokiagoak direnak”.
“Inkoherentziak” daudela ere adierazi du EH Bilduk: “Adibide gisa, gehiago bideratzen da prentsa eta aldizkarietara etxerik gabeko pertsonei edo Janabideri laguntzera eta pertsona ahulei elikagaiak banatzera baino”.
“Maniobra tarte txikia”
“Agerikoa da oposizioa osatzen duten alderdiei maniobra tarte txikia uzten zaiela, aurrekontua oso doitua dagoelako. Baina horren bueltan, eta diru erabilgarria azaleratzen den neurrian, orduantxe heltzen zaie Udalaren beharrei. Hori bai, gainerako alderdi politikoak kontuan hartu gabe, aldez aurretik horiei beren proposamenei uko egin dietelako”, diote.
Oposizioaren proposamenik sartu nahi ez izatea salatu dute EH Bildutik: “Gobernu-taldeak benetan proposamenak sartu nahi izan balitu, formulak egon badaude. Hala nola, zirriborroa itxi baino lehen, gainerako udal taldeekin hitz egin; partida bat alderdientzat eurentzat gorde, aurrekontu partehartzaileetarako 400.000 euro gordetzen dituen bezala, edo akordio politiko bat lortu, urtean zehar gure ideiak txertatzeko aukera emango diguna, beraiek beraien proposamenekin egiten duten bezala. Baina uko egiten die, gehiengo absolutuak ematen dion lasaitasunagatik, beharbada”.
“Horregatik, oraingoan, eta hainbat urtez gure proposamenak sartzen saiatu ondoren, ez dugu parte hartuko “iragarritako heriotza” honetan, eta osoko zuzenketa hau aurkeztuko dugu kontuak itzultzeko eskatuz”, diote.
Hala eta guztiz ere, adostasunetara heltzeko “prest” daudela adierazi dute koalizio ezkertiarretik: “Osoko zuzenketa hau erretiratu dezakegu eta aurrekontuari aurka ez egitea eskaini dezakegu, akordio baten truke, non, modu eraikitzailean, gure ideiak eman ahal izango ditugun diruzaintzako geldikinen erabilgarritasunean oinarrituta. Beraz, badaude formulak, espero dezagun borondatea ere egotea”.
Auto batek istripua izan du Basauriko sarreran, Arizko zubiaren ondoan. Taberna baten ondoan dagoen barandaren kontra jo du eta bertan dagoen banku bat hondatu du.
Hala ere, Udaltzaingoak GEURIAri baieztatu dionez ez da zauriturik egon. Autoaren gidaria anbulatoriora eraman dute.
Auto pilaketak izan dira Basaurira sartzeko, baina dagoeneko trafikoa arina da. Udaltzainak trafikoa zuzentzen egon dira.
Basauriko Kultur Etxeak 4 eta 6 urte bitarteko umeei zuzendutako Gabonetako Ludoteka zerbitzua eskainiko du abenduaren 23an, 26an, 27an eta 30ean eta urtarrilaren 2an eta 3an.
Zehazki, zerbitzua San Migel, Ibaigane eta Pozokoetxeko Kultur Etxean eta Basozelai eta Kareaga Gizarte Etxeetan garatuko da goizetan, 10:00etatik 13:00etara bitartean.
Eskaintza 2018 eta 2020 bitartean jaiotako haurrei dago zuzenduta, eta izena emateko epea zabalik dago abenduaren 13ra bitartean.
Guztira 60 plaza eskainiko dituzte, eta zozketa bidez esleituko dituzte. “2024-2025 ikasturtean Basauriko ludoteka zerbitzua erabiltzen duten familiek izango dute lehentasuna”, zehaztu dute Kultur Etxeko ordezkariek. Onartutakoen zerrenda abenduaren 18an argitaratuko du Kultur Etxeak.
Gabonetako Ludoteka zerbitzuko prezioa 25 eurokoa da. “Beherapenak ere egongo dira DSBE edo GGI jasotzen duten familientzat: % 75eko deskontua aplikatuko zaie, alegia”, diote. Era berean, hiru seme-alaba dituzten familia ugariei % 25eko deskontua ezarriko diete, eta lau seme-alaba edo gehiago dituzten familiei % 40koa.
☉ Basauri
Jon Arretxe basauriarrak Touré detektibearen hamaikagarren liburua aurkeztu du: ‘Zenbaki gorriak’
Durangoko Azokan aurkeztuko du bere azken nobela Arretxek. Gainera, liburuak sinatzen ere ibiliko da idazle basauriarra
Jon Arretxe idazle basauriarrak argitaratu du Touré detektibearen hamaikagarren nobela: ‘Zenbaki gorriak’ (Erein, 2024).
Azaroaren 28an aurkeztu zuen liburu berria Arretxek Donostiako udal liburutegian eta Durangoko Azokan ere aurkezpena egingo du: abenduaren 6an, ostiralez, izango da 19:30etik 20:00etara Ahotsenean.
Liburu berria aurkezteaz gain, liburuak sinatzen ere ibiliko da Arretxe Durangoko Azokan, Erein argitaletxearen standean: abenduaren 5ean, 6an, 7an eta 8an, 11:00etatik 14:00etara eta 16:30etik 20:00etara.
Touré detektibearen sagan hauek dira idazle basauriarrak publikatu dituen nobelak: ‘19 kamera’ (Erein, 2012), ‘612 euro’ (Erein, 2013), ‘Hutsaren itzalak’ (Erein, 2014), ‘Estolda jolasak’ (Erein, 2015) ‘Sator lokatzak’ (Erein, 2016), ‘Ez erran deus’ (Erein, 2018), ‘Mesfidatu hitzez’ (Erein, 2019), ‘Dortokaren begirada’ (Erein, 2021), ‘Lyrica Garaia’ (Erein, 2022), ‘Musker amarruak’ (Erein, 2023) eta azkena ‘Zenbaki gorriak’ (Erein, 2024).
11 liburu, 12 urte
Hau da ‘Zenbaki gorriak’ liburuaren sinopsia:
Hamabi urte igaro dira Mahamoud Touré Bilboko Afrika Txikira heldu zenetik, familia Burkina Fason utzita eta amets berrien alde borrokatzeko prest. Horretarako Saharako basamortua zeharkatu behar izan zuen, eta Gibraltarko itsasartea igaro. Baina denboraren poderioz, emaztea eta seme-alabak, etorkizun oparoko promesa hutsalez nazkaturik, ahaztu egin ziren Touréz, eta burkinarra zurrunbilo iraunkor batean sartu zen non ilunak askoz gehiago diren argiak baino.
Aurreko nobelan Las Palmasen egon ondoren, oraingo honetan patuak Bartzelonara darama Touré. Hor, denbora soberan izango du ihesaldi etengabea bilakatu zaion bizitzaz hausnartzeko, bizi izandako esperientzia gogorrak eta egindako okerrak mamurtzeko, eta inoiz baino astunago sentituko du bakardadearen pisua. Bere lagun leial Osman, Xihab eta Kristina (Sa Kené) jada ez dauzka ondoan, eta inoiz imajinatuko ez zituen gauzak egin beharko ditu bizirik irauteko, degradazio-maila beherenera iristeraino.
Jon Arretxek argazki gordina eskaintzen digu Zenbaki gorriaken Bartzelonako turismo-leku ederren azpian gordetzen den errealitatearena, eta agerian uzten digu paperik gabeko etorkinek, etxebakoek, txiroenek… non bilatzen duten babesa. Eleberri bizigarri bezain gogorra da Touréren hamaikagarrena, estilo zintzokoa, sagako besteetan bezala Europa diruduneko baztertuen azpi mundua erakusten duena.
Solobarriako plazako karpak 100 lagun baino gehiago elkartu ditu gaur goizean, Euskararen Eguna dela eta antolatutako Mintzodromoan. Bertan izan dira Euskaltegiko ikasle eta irakasleak, Berbalagunak, Basauri ikastetxeko ikasle eta irakasleak eta udal ordezkariak, hiru mintzagaien inguruan berba egiten: gaur egungo bizitzaren erritmo azkarraz, urak har ditzakeen eremuetan eraikitzeaz eta fake news fenomenoaren inguruan.
Euskararen egunak giro ederra ekarri du Solobarriako Mintzodromora eta bertako partaideak gogoz aritu dira istorioak euskara hutsean elkarbanatuz.
Hego Uribeko eta Kurdistango musikariek emanaldia eskainiko dute Durangoko Azokan
‘Txapel’ek ‘Izarrak eta Haitzak’ liburua aurkeztuko du Pou anaiekin, Durangon
Arrigorriagako Gazteguneak Gabonetako irteera antolatu du Donostiako izotz pista eta ihes gelara
Argazkiak / Euskara ahoan, 120 lagunek hartu dute parte Galdakaoko Mintzodromoan
Argazkiak / Tortilla, indabak eta giro bikaina Usansoloko jaietako herri bazkarian
Argazkiak / ‘Konponbidea ez bazara, arazoa zara’ lemapean manifestazioa egin dute A25ean Galdakaon
Bideoa / Zein da euskarak duen hitzik politena? Galdakaon erantzun dute!
Bideoa / Olentzeroren eta Mari Domingiren etxea zabalik dago jada Basaurin!
