☉ Basauri
Saioa Hernandez: “Ezinbestekoa da haurrei sexualitatearen mugak azaltzea, euren nahiei muzin egin gabe”
Basauriko sexu informazio bulegoko koordinatzailea da Saioa Hernandez sexologoa. Sexu hezkuntza eskoletan lantzeko komikia sortu du, Saioz saio izenekoa.
Basauriko sexu informazio bulegoko koordinatzailea da Saioa Hernandez sexologoa. Sexu hezkuntza eskoletan lantzeko komikia sortu du, Saioz saio izenekoa
Sexualitatea gure bizitzaren parte eta osagaia da, baina ikasgeletan ez dauka izan beharko lukeen presentzia. Zer esanahi dauka sexualitate hitzak etxeko txikienentzat? Tabua ote da oraindik ere gurean? Zein da gurasook izan beharko genukeen papera? Saioa Hernandezi zalantza eta kezkez beteriko galderak bota dizkiogu eta haren ekarpena oso probetxugarria izan da.
Zein da sexu hezkuntzaren xedea?
Gure gizartean ikasgai ez denez, umeek kostata ulertzen dituzte oinarrizko kontzeptuak, dena nahasten dute. Funtsezkoa da termino horiek bereiztea eta sexua identitatearekin eta eratze edo prozesu batekin lotzea. Aniztasunaren azalpena ere oso garrantzitsua da, gizonezkoa edo emakumezkoa izateko modu anitzak daudela eta bata zein bestearen ezaugarriak edozein pertsonatan eman daitezkeela. Gurean antzinako ereduak gailentzen dira oraindik ere eta gai askok tabu izaten jarraitzen dute. Ugalketan geratu ginen eta sexua hori baino askoz gehiago da. Kontzeptu ezberdinei izena jarri eta esplikazio bat ematea da helburua.
Zer esanahi dauka sexua hitzak gaur egungo haurrentzat?
Gehienei barregura ematen dieten hitzak (zakila, alua eta abar) etortzen zaizkie burura eta, lehen aipatu dudan bezala, ugalketa hutsa. Gutxik lotzen dute maitasunarekin edo desirarekin. Erakarpena, adibidez, nahiz eta lehen pertsonan bizi, ez dute sexuaren zaku berean sartzen. Zail egiten zaie hainbat sentimendu identifikatu eta kokatzea.
Beharrezkoa ikusten duzu sexu-hezkuntza irakasgai bihurtzea? Hutsunea handia omen da.
Bai, egiten diren gauzak oso puntualak dira eta garatu beharreko gaiak oso potoloak direnez 10 edo 12 orduko programak motz geratzen dira. Ez dezala inork pentsa hain denbora gutxian asko ikasiko dutenik. Irakasgai bihurtzea urrun ikusten dut, garai batean ‘herritartasun’ izenekoa ezartzea eztabaidagai egon zelako politikarien artean, baina sexualitatearena ez da inoiz mahai gainean egon. Kontutan hartu beharra dago erlijioa oztopo handia dela.
Zer esango zenieke seme-alabak sexu askatasunean hezi nahi dituzten gurasoei? Gakorik? Gomendiorik?
Seme-alabak askatasunean heztea zaila da orokorrean eta sexualitateari dagokionez gauza bera gertatzen da; mugak erakutsi eta azaldu behar dira, baina aldi berean euren nahiei muzin egin gabe.
Askotan gurasoek eurek asmatzen dituzte mugak. Ezin diegu umeen gurariei beldurrarekin aurre egin. Teknologiak egoera erabat aldatu du eta helduen jarrerak eramankorra izan behar du, umeei euren kabuz hausnartzen utzi.
Komenigarria ote da, sexuaz hitz egiten ari garenean, umeekin metaforak erabiltzea?
Umearen arabera. Ume batzuek, nahiz eta oso txikiak izan, hitz-jokoak ulertzen dituzte, baina beste batzuek ez. Metaforak ondo daude kontatu nahi dugunaren mezua ulertu eta etorkizunean gogora dezaten. Benetako mezua ulertzeko ez baldin bada, ez dira oso gomendagarriak.
Xedea umeek sexualitatea askatasun osoz bizitzea bada, zein izango litzateke eurei zuzendutako azalpena?
Ez dut uste sexualitatea arratsalde batean azaldu beharreko kontua denik, hots, ez da egun bateko azalpena. Eguneroko prozesua edo lana da, bizipenak eurekin komentatu behar dira, normaltasun osoz. Adibidez, gure inguruko bi lagun maitemintzen badira, hor maitasunaz hitz egiteko aitzakia izango dugu edo, esaterako, gure semeari zakila tente jartzen bazaio, horri izen eta azalpen bat eman. Ez daukagu etxeko txikienekin sexuaz hitz egiteko ohiturarik, eta hori da gakoetako bat. Eta sexuaz diodanean ez naiz bakarrik euren sexualitateari buruz ari, gure esperientziak aipatzea ere onuragarria da.
Komikiaren ilustrazioak Eider Eibarrek egin ditu // Saioz saio
Zer da ‘Saioz saio’? Nola jaio zen?
Sexu hezkuntza egiten hasi eta urte batzuetara material baten beharra sumatu genuen. Umeekin lantzeko zegoena desegokia eta eskasa zen, eta euskaraz, ezertxo ere ez. Lehenengo pausoa eskoletan entzuten genuena jasotzea izan zen: zalantzak, komentarioak eta abar. Nik gidoi bat prestatu nuen, Eider Eibar irudigilearekin eta Xabier Lozano Errespetuz-eko kidearekin jarri nintzen harremanetan eta hortik story-board-a sortu zen. ‘Saioz saio’ komikia iazko martxoan aurkeztu genuen.
Zein da komikiaren helburua?
Kontzeptu ezberdinak azaltzeko eta identifikatzeko bitartekoa da. Fantasiari eta ideiei irudiak jartzen dizkie. Umeen intimitatea hobeto ezagutzeko tresna ere bada, askotan eskolan komentatzen duten hori ez luketelako inoiz gurasoen aurrean esango.
Nori zuzenduta dago?
4., 5. eta 6. mailakoentzat (10, 11, eta 12 urte) egokia da. Batzuk normaltasun osoz hartu dute baina beste batzuen ustez pornografikoegia da (barreak). Haurrentzako marrazkiak dira, Eider Eibar haurren liburuetako irudigilea ere bada.
Zeintzuk dira jorratzen dituen gai nagusiak?
Umeen komentarioez gain, sexu identitatea eta aniztasuna lantzeko dinamikak, azalpenak, anekdotak agertzen dira. Pertsonaia ezberdinak agertzen dira eta bakoitzak bere istorioa dauka. Komiki baten aurreneko atala baino ez da, gozamena, erotismoa edo harremanak bezalako kontzeptuak ez dira gehiegi lantzen. Asmoa beste atal batzuk argitaratzea da, eta gai horiek sakontzea.
Harrera ona izan du.
Bai, batez ere eskoletan erabiltzeko komikia da. Getxoko 10 bat eskoletan erabili dugu eta oso gustura irakurri dute, labur egin zaie eta batzuek etxera eramateko baimena eskatu dute. Basauriko eskoletara ere bidali da, baina oraindik ez dakigu erabili duten edo ez, daturik ez dugu. Aurten Etxegarai ikastetxeko 6. mailakoekin erabiliko dugu, Marieneara hurbilduko baitira sexu hezkuntzako hainbat saiotan parte hartzera. Ea eurekin ere ondo funtzionatzen duen.
Non eta nola eskura daiteke?
Errespetuz elkarteak, Aldundiak eta Hagitz Proiektuak elkarlanean egindako komikia da. Errespetuz eta Hagitz elkarteetako blogetan PDFan deskarga daiteke eta liburuxka nahi bada, Errespetuz-eko egoitzan ale batzuk geratzen dira oraindik ere.
Noizko gurasoontzako komikia gida?
‘Saioz saio’ko protagonista nagusiak umeak dira, baina gurasoentzat ere tresna baliagarria izan daiteke. Gurasoak komikia irakurtzera animatzen ditut, eurek ere hausnartzeko eta ikasteko baliatuko baitute.
Sexu-erasoek egunkarien lehen orrialdeak betetzen dituzte ia egunero eta batzuetan adingabeak dira albiste horien protagonistak. Zein da zure ustez eraso horien jatorria? Zer egin daiteke?
Gai potentea da eta galdera zaila. Jatorri nagusiak indarkeria eta matxismoa dira. Gurea ez da besteak errespetatzeko hezita dagoen gizartea eta bortizkeriara ohituta gaude. Sexualitate kontuetan nekez jakin daiteke jatorria; ikerketak egiteko poliziak ematen dituen datuak eskasak direlako, eta, ondorioz, oso gutxi ikertu delako. Teoriak, ordea, ugariak eta bestelakoak dira.
Nire ustez garrantzitsua da seme-alabei bi motatako erotismoak daudela azaltzea: helduena eta eurena. Lehenengoak helburua eta kontzientzia dauka eta bigarrengoan jolasa eta kuriositatea gailendu beharko lirateke.
Zein da Basauriko sexu bulegoan duzun eginkizuna?
Alde batetik sexu arreta eta aholkularitza eskaintzen dut, banaka zein bikoteka, eta bestetik parekotasunak dituzten talde txikiak sortu eta dinamizatzen ditut. Osasun sexuala lantzeko hainbat ekintza, hitzaldi eta tailerrak antolatzen ditugu, baita aniztasun sexuala bisibilizatzeko ekintzak ere.
San Migeleko jaietan Playback lehiaketa antolatu dute eta txapeldun izan da Los Gambas kuadrilla. Jon Salguero eta Maialen Barredo Los Gambas kuadrillako kideekin berba egin dugu.
San Migeleko jaietan Playback lehiaketa antolatzen du Mikelatsek. Aurten lau kuadrillak hartu dute parte: Los Gambas (txapeldunak), Uholdeak, Los Tenderetes eta Las Maris (aurten La Mari).
☉ Basauri
Basauriko ikastetxeen arteko Esku Pilota txapelketa jokatuko da San Migeleko jaietan
Urriaren 6an, igandez, izango da txapelketa eta Basauriko Lehen Hezkuntzako bederatzi ikastetxeak gonbidatu ditu Bidebieta Pilota Taldeak
Basauriko ikastetxeen arteko Esku Pilota txapelketa jokatuko da San Migeleko jaietan, urriaren 6an. Bidebieta Pilota Klubak antolatuta, aurtengoa hirugarren edizioa da, eta urtero bezala, Basauriko Lehen Hezkuntzako bederatzi ikastetxeak gonbidatu dituzte: Etxegarai, Soloarte, Sofia Taramona, Basozelai-Gaztelu, Bizkotxalde, Arizko Ikastola, Kareaga Goikoa, San Jose eta Basauri Ikastetxea.
Lehen Hezkuntzako 5. eta 6. mailako ikasleei dago zuzenduta txapelketa: “Partida laburrak izango dira, sei edo zazpi puntura. Bikote bakoitzak bi partida jokatuko ditu, eta ligaxka formatuan kanporaketak egongo dira, 5. mailako eta 6. mailako txapeldunak izan arte”, azaldu dio GEURIAri Mikel Karrillo Bidebideta Pilota Klubeko ordezkariak.
Txapelketa 10:00etan hasiko da 5. mailakoekin, eta 12:00etan 6. mailakoekin. “Espero dugu ikastetxe guztiak animatzea. Umeek oso ondo pasatuko dute eta gainera esku pilota eta kirola sustatzeko aukera ezin hobea da”, dio Karrillok.
☉ Basauri
Etxe Maitiako azterketa “deialdi bakar gisa” tipifikatuta dagoela dio Basauriko Udalak
Azterketa beste data batean egitea edo beste azterketa bat egitea baimenduz gero, berdintasun-printzipioa urratu eta hautagai guztientzat diskriminazioa eragin dezakeela argudiatu du Basauriko Udalak
Basauriko Etxe Maitia Udal Egoitzako Erizaintzako Laguntzaile lanposturako EPErako azterketa erditze egunean egitea beste aukerarik eman ez ziotela salatu du basauriar batek.
Basauriko Udalak adierazi duenez, prozesu horren azterketa “deialdi bakar gisa” tipifikatuta dago: “Hau da, hautagai guztiek egun berean egin behar dute proba bera. Pertsona batek beste data batean egitea edo beste azterketa bat egitea baimenduz gero, berdintasun-printzipioa urratu eta hautagai guztientzat diskriminazioa eragin dezake, emakume erreklamatzailearentzat barne, izangai guztiak ez baitziren parametro berberekin baloratuko”, diote udal ordezkariek.
“Epaimahaiak, Osakidetzak aplikatzen duen protokolo bera jarraituz, azterketa ospitalean bertan egiteko aukera eskaini zion emakumeari, baina berak uko egin zion, eta sine die atzeratzeko eskatu zion, azterketa egiteko moduan egon arte”, diote.
“Ebazpen loteslea”
Enplegua egonkortzeko Etxe Maitiako epaimahaia organo “burujabea eta autonomoa” dela gogorarazi du Basauriko Udalak: “Eta mota horretako prozesuak arautzeko orduan dagoen ordenamendu juridikoan oinarritutako ebazpenak emateko balio du”, diote.
“Politikoen jarraibideen mende ez dauden profesional teknikoek osatutako organoa da. Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren Legeak 2007an erabaki zuen ordezkari politiko edo sindikal bakar batek ere ezin zuela parte hartu horrelako epaimahai batean, prozesuaren objektibotasuna, inpartzialtasuna eta profesionaltasun teknikoa zaintzeko. Hori dela eta, gobernu-organoek ezin diete jarraibiderik eman hautaketa-epaimahaiei, ezta beren erabakietatik aldendu ere. Administrazio-errekurtsoren bat jarriz gero bakarrik berrikusi ahal izango dira, administrazio-prozedura erkidearen araudiaren bidez”, azaldu dute udal ordezkariek.
Ildo horretan, epaimahaiak ematen duen edozein ebazpen organo politikoentzat loteslea dela adierazi dute Basauriko udal arduradunek, eta gai horri buruzko informazio zehatza Etxe Maitia Egoitzaren hurrengo Kontseilu Errektorean emango duela adierazi dute.
☉ Basauri
Etxe Maitiako EPE azterketa erditze egunean egitea beste aukerarik eman ez ziotela salatu du basauriar batek
LAB sindikatuaren ustez, “zuzeneko diskriminazio” kasu bat da, ez ziotelako beste aukerarik eman, eta kexa jarri du Arartekoan
Basauriar batek ezin izan du bere lanpostua egonkortzeko azterketarik egin, azterketa eguna bere erditze egunarekin bat egin zuelako, eta LAB sindikatutik salatu dutenez, ez ziotelako beste irtenbiderik eman: “Zuzeneko diskriminazio kasu bat da”.
Z.G.G. basauriarra Basauriko Etxe Maitia Udal Egoitzako Erizaintzako Laguntzaile lanposturako aldi baterako enplegua egonkortzeko prozesura aurkeztu zen; azken urteetan aldi baterako kontratuak bete izan ditu egoitza horretan, eta lanpostua egonkortzeko azterketa egiteko izena eman zuen.
“Nire bikoteak izena eman eta azterketa erditze-egunarekin bat egiteko aukera zegoenez (azkenean hori gertatu zen) Auzitegiari eskatu genion neurriren bat har zezan, azterketan parte hartu ahal izateko. Eskaini zioten irtenbide bakarra izan zen azterketa ospitalean bertan egitea, erditze egunean bertan. Noski, ezetz esan zuen”, adierazi dio GEURIAri Z.G.G.-ren bikotekideak.
LABek adierazi duenez, emakumeak bi aldiz jakinarazi zion epaimahaiari bere haurdunaldiaren egoera, baita erditzearen balizko data ere, azterketa egunarekiko (irailak 12) denbora gutxiko aldea zegoela aintzat hartuta, eta informazioa eskatu zuen hautaketa-prozesuan parte hartuko zuela bermatzeko har zitezkeen neurriei buruz.
Irailaren 10ean, azterketaren data baino bi egun lehenago, epaimahaia bildu zen, eta erantzun zion azterketa eta erditzea aldi berean gertatuz gero, epaimahaia ospitalera joan zitekeela proba gainerako izangaien ordutegi berean egin zezan.
Epaimahaiak irailaren 10ean erantzun zionerako, Z.G.G.-ri irailaren 12rako eman zioten erditzea eragiteko data. “Kontua da egun horretan bertan egin behar zela Erizaintzako Laguntzailearen azterketa. Beraz, Z.G.G.-k egoera horren berri eman zion berriro ere Auzitegiari. Eta epaimahaiak, berriz ere, aukera bakarra eskaini zion: azterketa ospitalean egitea, azterketaren ordua aldatuta. Egoera horren aurrean, proba modu duinean egina ahal izateko alternatibarik ematen ez ziotela ikusita, ez aurkeztea erabaki zuen Z.G.G.-k”, diote LABetik.
“LABen uste dugu egoera hori zuzeneko diskriminazio kasu argi bat dela. Sindikatu honen ustez, azterketa bat egitea erditu behar duzun egun berean aukera bakar bezala ematea neurri diskriminatzailea da sexuarekin zuzenean lotutako arrazoiengatik, hala nola, haurdunaldiarekin edo amatasunarekin, gizon eta emakumeen arteko berdintasunari buruzko 1/2023 Legegintzako Dekretuari jarraikiz”, salatu dute.
Ildo horretan, kexa jarri du LABek Arartekoan, “Z.G.G.-ri urratu zaizkion eskubideak berrezartzeko neurri egokiak har ditzan”.
“Neurri egoki horiek dira deialdi bakarraren ondoren hautaketa-prozesuaren azterketa egin ahal izatea, egiaztatu delako ezin izan duela deialdi horretara joan haurdunaldiagatik eta amatasunagatik. Neurri horiek hartu ezean, hautaketa-prozesuan plaza bat lortu ahal izateko eskubidea urratuko litzaioke. Halaber, Lan Poltsan sartzeko eta Etxe Maitia Udal Egoitzan aldi baterako lan-eskaintzetarako deitua izateko eskubidea ere urratuko litzaioke”, diote LABetik.
Bideoa / Jon (Los Gambas): “Playbackean pailazoarena egitea da gehien gustatzen zaiguna”
Zeberioko Santa Kurtze ermitako lanak hilabete bukaeran amaituko dituzte
Arrigorriagak 7.000 Arrigobono ipiniko ditu eskuragarri herriko 40 saltokitan
Argazkiak / San Migeleko jaietako Playback lehiaketan ere txapeldun Los Gambas kuadrilla
Argazkiak / Los Gambas kuadrilla izan da txapeldun San Migeleko jaietako Olinpiadetan
