“Euskal Herri independente bateko herritarra izan gura dozu?” galderari erantzungo diote galdakoztarrek azaroaren 5ean. Eguzkiñe Gezuraga Galdakaoko Gure Esku Dago taldeko kidearekin berba egin dugu

Azaroaren 5ean herri galdeketa egingo dute Galdakaon, erabakitzeko eskubidearen alde. Ekainaren bukaeran iragarri zuen Galdakaoko Gure Esku Dago (GED) taldeak eta urrian galdera zein izango den aurkeztu zuten: “Euskal Herri independente bateko herritarra izan gura dozu?”. Galdeketaren egunean 100 boluntario baino gehiago ariko direla lanean adierazi du Eguzkiñe Gezuraga GED Galdakaoko kideak. “Azaroaren 5ean jaia antolatuko dugu herrian. Besteak beste, txistulariak, udal musika banda, Andra Mari Dantza Taldea, txosnak, zozketak, emakumeen herri kirolak eta erromeria izango dira”, dio Gezuragak. Gaueko ekitaldira Gure Esku Dagoko bozeramaileak etorriko dira, “baita Kataluniako begiraleak ere”.

Hiru egun barru, herri galdeketa egingo duzue Galdakaon…
Hala da, azaroaren 5ean erabakitzeko eskubidearen aldeko kontsulta egingo dugu Galdakaon. 16 urtetik gorako 20.000 herritar inguru daude deituta galdeketara. Argitu beharra dago Usansolotarrek ez dutela A5ean bozkatuko.

Zergatik, bada, hori?
Ez dakit gurea bezalako beste kasurik ba ote den. Galdakaon Gure Esku Dago 2013an sortu zenetik, bi batzorde egon dira: bat Galdakaon eta bestea Usansolon. Galdeketaren prozesu honi hasiera eman genionean, pentsatu genuen onena izango zela Galdakaok eta Usansolok prozesua elkarrekin egitea. Usansoloko batzordekoekin hitz egin genuen, oso harreman ona baitugu eurekin, baina beste prozesu batean sartuta daudenez –Usansolo herri bihurtzeko prozesu horretan, hain zuzen–, erabaki zuten herri kontsulta bateratuan parte ez hartzea. Horregatik ez dute oraingoz Gure Esku Dagoren galdeketa honetan parte hartuko.

Azaldu azaroaren 5eko galdeketara heltzeko prozesua zein izan den.
Euskal Herrian dagoeneko ehunka dira galdeketa egin duten udalerriak. Prozesua Galdakaon duela urtebete hasi zen, aurreko ikasturtearen hasieran. Oporren ostean, hasi ginen hausnartzen 2016-2017 ikasturtean zer egingo genuen, eta argi geneukan erronka potoloa behar genuela, suspergarri bat behar genuela aurrera egiteko. Denok geneukan buruan galdeketaren gaia, baina egia esan, ikaratu egiten du galdeketa antolatzeak. Izan ere, lan handia da, ikusi dugu inguruan antolatu dituzten herrietan zelan ibili diren. Gero, oro har, oso emaitza onak lortu dituzte, baina noski, lan handia egin behar da. Eta, ikusten genuen horrelako erronka bati ekiteko lehenengo eta behin egin behar genuena zela taldea indartzea. Horretan geundela, Bizkaiko egituratik proposatu ziguten, “zuek zergatik ez? Getxo dabil hor bero-bero, Leioa eta Erandion…”. Hori izan zen bultzada eman ziguna.

Zelan antolatu duzue galdeketa?
Urtarrilean asanblada bat egin genuen Gandasegiko eskolan. Jende dezente elkartu ginen, baina ez genuen guztiz erabaki galdeketa egingo genuenik. Galdeketa bat egiteko prozedura prestatzea adostu genuen. Besteak beste, sinadura bilketa.

Eta, 3.000tik gora sinadura bildu zenituzten.
Bai. Apirilaren amaieratik ekainaren bukaerara bitartean egin genuen sinadura bilketa. Eta, gure harridurarako, 3.000 sinadura baino gehiago jaso genituen: zehazki, 3.323. Egia da herriak beti asko babestu gaituela eta beti emaitza onak lortu ditugula herritarrengandik, baina ez genuen horrelako erantzunik espero sinadura bilketan. Hala, Bizkaiko egituratik proposatu zigutenaz gain, sinadura bilketak eta herritarren nahiak galdeketa egiteko behar genuen bultzada eman ziguten.

Zein izan dira hurrengo pausoak?
Sinadura bilketa eta gero buru-belarri sartu gara galdeketaren beraren antolaketan. Herri askotan dagoeneko kontsultak egin dituztenez, Gure Esku Dagok protokolo oso zehatza eta serioa du galdeketak aurrera eramateko.

Datari dagokionez, azaroaren 5a ez zegoen hasieratik finkatuta. Udazkenean gauzatuko genuela bagenekien, baina ez zein egunetan. Orduan, Getxok proposatu zuen azaroaren 5ean egitea, bi arrazoi hauengatik: alde batetik bosta Gure Esku Dagoren irudia, sinboloa delako, eta bestetik, azaroaren 5ean delako emakumeok botoa lehen aldiz eman genueneko urteurrena. Benetan oso ideia polita iruditu zitzaigun batzorde ezberdinetako kideoi. Eta, amaitzeko, galdera zein izango den adostu behar zen. Horretarako prozesu parte-hartzailea jarri genuen abian irailean.

Urriaren 1ean galdera zein izango den aurkeztu zuten jendaurrean // Geuria

Herritarren erantzuna zein izan da galdeketarekiko?
Argi dago galdakoztarrek bozkatu nahi dutela eta dugula. Jendea pozik dago, badakielako bozkatu egingo duela. Sinadura bilketan partaidetza handia lortu genuen eta galdera zein izango den erabakitzerakoan ere parte-hartzea handia izan da. Gainera, botoa emateko nahiaz gain, jendea prest agertu da antolaketa lanetan laguntzeko, bai boluntario lanetan laguntzeko, kartelak jartzeko edota bozkalekuetan egoteko.

Zein izango dira bozkalekuak?
Saiatu gara herria bere osotasunean hartzen. Galdakao oso zabala da eta ez genuen nahi erdialdera bakarrik mugatu. Gune nagusia Iturriondo plaza izango da eta bertan bozkatzeko bi mahai egongo dira. Araba kalean bozkaleku bat egongo da, eta Urreta auzoan beste bat. Herritarrek utzitako lokalak dira azken horiek, gure egoitza nagusia bezala, Zamakoa kalean. Ezer eskatu barik utzi dizkigute lokal horiek. Era berean, Aperribain ere beste bozkaleku bat egongo da, auzo elkartearen lokalean.

Galdeketa babesten duten elkarteez galdetuko banizu…
Asko dira galdeketari babesa erakutsi dioten elkarte zein erakundeak. Ezingo nizkizuke zerrenda batean denak esan, baten bat ahaztu egingo baitzait, baina asko dira. Bestetik, alderdi politiko ia guztiekin ere harremana izan dugu, PPrekin izan ezik, ez baikintuen hartu. Eta sindikatuek ere bat egingo dute galdeketarekin.

Eskualdean Arrankudiagan eta Arrigorriagan egin dituzte dagoeneko galdeketak; Galdakao baino txikiagoak dira herri biak. Zelan ikusten duzu parte-hartzearen kontua zuenean?
Kontuan hartuta sinadura bilketa %15aren inguruan ibili zela, espero dut zifra hori gaindituko dugula. Galdakao bezalako herri batean herritarrek euren kabuz antolatutako ekimen batean %15eko parte-hartzea izateak jada arrakasta suposatzen duela esango nuke. Hortik gora, gero eta poz handiagoa!

Azkenaldian puri-purian dagoen gaia da Kataluniako erreferenduma. Zure ustez, Euskal Herriak lortuko al du noizbait erreferenduma egitea?
Kataluniakoa aipatzen duzula, nabarmendu nahi nuke hango begirale batzuk etorriko direla gurera hilaren 5ean, besteak beste, Parlamenteko kide bat eta alkate bat. Saiatzen ari gara CUPeko begirale bat ere ekartzen.

Eta zure galderari erantzunez, zail ikusten dut epe laburrean erreferenduma Euskal Herrian egitea. Gauza asko aldatu behar dira horretarako. Momentuz testuinguru bat, oinarri bat sortzen ari gara Gure Esku Dagoko kideok. Argi dago Gure Esku Dagok noizbait bere lana amaituko duela, eta hori gertatzen denean beste norbaitek hartu beharko duela lekuko hori. Nik uste dut politikarien txanda izan behar duela momentu horrek, eta eurek jakin behar dute benetan norantz jarraitu nahi duten.