Tik-tak, tik-tak. Basauriko jaiak hastear dira! Gaur lehertuko da San Fausto jaiei hasiera emango dien txupina. Udaletxeko balkoitik entzungo dute herritarrek Sergio Lopezen, Javi Conde Atletismo Egokituko Klubeko presidentearen pregoia, aurretik Alaia Aburto eta Eneko Landeta alkate txikien (aurten Aldatxa kuadrillakoak), Asier Iragorri alkatearen eta Ane Garcia (Basauri, 1998) Herriko Taldeakeko presidentearen agurrak aditu ostean.

Aurtengoa lehen urtea da Anek hitza hartuko duena udaletxeko balkoitik, aurten hartu baitu lehenengoz presidente kargua. “Gogotsu, ilusionatuta eta harro” dagoela aitortu digu Anek, baita “urduri” ere.

Aurten basauriarrek egun bat gehiago izango dute festez gozatzeko; izan ere, jaiak ostiralez hasiko dira, San Fausto eguna igandea delako: “Alde positibotik ikusita egun bat gehiago daukagu sanfaustoez gozatzeko, baina horrek esan nahi du Eskarabileraren hegaldia ikustera nekatuago eta hanketako min handiagoarekin helduko garela!”, dio barrezka. Basauriko jaien atarian Anerekin batu gara.

Herriko Taldeakeko presidente berria zara, Ane. Zelan hartu duzu ardura eta erronka? Gogotsu, ilusioz eta harrotasunez. Pozgarria da Basaurin hain jai bereziak izatea eta horiek antolatzeaz arduratzen diren 16 kuadrillak ordezkatzea. Urduritasun eta beldur pixka bat ere, noski.

Udaletxeko balkoiak bertigorik ematen dizu? Egia esan, bai. Urduri samar jartzen nau une horretan pentsatzeak. Lanaldi luzearen ostean jaiak hastear daudela esan nahi du eta dena ondo irtetea da gure nahia.

Basauriarrei emango diezun mezuaz galdetuko banizu. Basauriarrei eguneroko errutinatik irten eta egunez egun gozatzeaz bakarrik arduratzeko eskatuko diet, betiere errespetuz jokatuz, beste urte batez munduko jairik onenak ditugula erakusteko.

Herriko Taldeak barru-barrutik ezagutzen duzu. Bai. Duela sei urte inguru hasi nintzen bileretara joaten Zoroak kuadrillaren bozeramale gisa. Beti gustatu izan zaizkit gure jaiak eta kuadrillak bozeramale bezala joateko aukera eskaini zidanean, zalantzarik gabe onartu egin nuen. Sanfaustoetako jai ereduan laguntzeko modu polita iruditu zitzaidan.

Zerk bultzatu zintuen presidente izateko pausoa ematera? Lau urtez aritu nintzen lehendakariorde moduan eta Baltak, aurreko presidenteak, zuzendaritza uzteko erabakia hartu zuenean lehendakari izateko erronka onartu nuen.

Lantalde desberdinetan egiten duzue lan Herriko Taldeaken. Zuzendaritza batzordea eratu bezain laster, otsailean, hasten gara lanean. Eta diozun bezala, bakoitzak izango dituen zereginen arabera, lantaldeetan antolatzen gara. Bakoitzak berea lantzen du, eta sarritan elkartzen gara landutakoari buruz hitz egiteko eta elkarri laguntzeko. Era berean, gutxienez hilean behin kuadrillekin biltzen gara. Segurtasun aldetik, ekitaldi bakoitzerako beharrezkoak diren baimen eta aseguru guztiak kontuan hartzeaz gain, poliziarekin, babes zibilarekin edota Gurutze Gorriarekin elkarlanean aritzen gara.

Zer nabarmenduko zenuke aurtengo jai egitarautik? Ekitaldi solidario gehien izango dituen urtea dela. Aurten, kuadrilla guztiek haien aletxoa emango dute, nola edo hala, behar duten bi txikitxu laguntzeko: Ane Etxebarria eta Gaizka Hernandez.

Ekintza berririk egongo da? Gauza berriren bat badaukagu programan, bai. Kuadrillek ere jolas berriak antolatuko dituzte. Herriko artisten egunean musikaz gain, zirku, magia eta dantza ikuskizunak ere izango ditugu. Beste alde batetik, aurreko urtean berritasun izan ziren bi ekitaldi, goitibeherak eta garagardo azoka, programan mantendu ditugu.

Aurten ostiralez hasiko dira jaiak. Horrek zein eragin positibo eta negatibo dakartza? Alde positibotik ikusita egun bat gehiago daukagu sanfaustoez gozatzeko, baina horrek esan nahi du Eskarabileraren hegaldia ikustera nekatuago eta hanketako min handiagoarekin helduko garela! (kar, kar, kar)

Zelan aurreikusten duzu biziko dituzula aurtengo jaiak? Aurreko urteetan baino urduritasun eta intentsitate handiagoarekin. Baina niretzat jairik berezienak eta betirako gogoratzeko modukoak izango direla ere uste dut.

Gaurtik aurrera, zer egingo duzu jaietan? Presidentearen eta parrandazalearen betebeharrak bateratuko ditut. Alde batetik, zenbait ekitaldi ofizialetara joatea eta dena ondo eta ezustekorik gabe doala egiaztatzea dagokit eta, bestetik, nire kuadrillarekin, Zoroakekin, asteaz disfrutatuko dut, ziur.

Pertsonalki, Basauriko jaietatik gustukoen duzuna da… Herritik eta herriarentzat eginda daudela. Basauriarren ahaleginari eta lan boluntarioari esker aurrera ateratzen diren jaiak dira. Oso polita da adin ezberdinetako jende ugari elkarlanean ikustea, adibidez, Basauriko aitite eta amamen bazkaria prestatzen.

Eta zein da zuretzat egunik onena sanfaustoetan eta zergatik? Zalantzarik gabe, San Fausto eguna. Tradizioz betetako eguna da. Eguneko nire momenturik gustukoena kuadrillen bazkaria da.

Zelan animatuko zenuke Basaurin bizi ez den norbait sanfaustoetara etor dadin? Uste dut kuadrillen lonjetako barren artean kontatutako jaien inguruko edozein istorio nahikoa dela edonori gure herria aste horretan bisitatzeko gogoa sortzeko.

*Familiarekin harremanetan jartzeko: itxaso_aldecoa@hotmail.com

Lier jaio eta ordu batzuetara konturatu  zen bere ama, Itxaso Aldecoa (Ugao, 1984) zerbait ez zihoala ondo: “Begi bat ez zuela irekitzen konturatu nintzen. Goiza zen eta erizainei komentatu nien. Haiek, begia garbitzeko esan zidaten, baina nik hasieratik zerbait arraroa susmatu nuen”. Ondoren, pediatrak eta genetistak artatu zuten txikia, eta jaiotzetiko malformazio bat zeukatela argitu zioten, gehiago zehaztu gabe.  “Hurrengo aste eta hilabeteetan hainbat froga egin zizkioten Lierri, eta bederatzi hilabeterekin eman ziguten bere gaitzaren berri: Charge sindromea” zehaztu du bere aitak, Ander Aguirrek (Basauri, 1984). 

Zer da Charge sindromea?
Itxaso Aldecoa: Sortzetiko anomalia ezberdinen konbinazio bat bezala definitu dezakegu. Charge akronimo bat da, eta letra bakoitzak, ingelesez, ager daitezkeen arazo ezberdinen artean bat definitzen du. Arazo horiek larrienak direla esan daiteke, baina horien ondorioz beste batzuk agertu ohi dira. Lierren kasuan, kolobomak (irisean zulo edo pitzadura) ditu bi begietan eta horietako bat, gainera, mikroftalmikoa da. Horren ondorioz, begi batetik ez du ezer ikusten eta bestetik, oso gutxi. Atzerapen psikomotorra eta hazkunde atzerapena du; gainera, jaio zenenean hipotonia izan zuen. Genitaletan hipoplasia du eta belarri batetik entzumen galera bat dauka; horren ondorioz audifonoa darama. 

Ander Aguirre: Arazo horiek fisikoak direla esan daiteke baina gero hainbat ondorio ekar ditzakete; gure kasuan, adibidez, elikaduran eragina du. Lierrek orain arte, 3 urterekin, ez zuen elikagairik jaten, esne hiperkaloriko batekin soilik elikatzen zen, biberoiarekin. 

Bi hilabete daramatzagu purea edo fruta txikituak jaten, baina ez du elikagai solidorik irensten, ezta murtxikatzen ere.

Zelan bizi izan zenituzten lehen hilabete haiek?
I.A: Lehen hilabeteak oso gogorrak izan ziren, ospitalera mila buelta emanez eta mundu berri honetan zer egin behar genuen ikasten, Lierrek behar zituen baliabide guztiak lortzeko.

Egunero geneukan zerbait egiteko: medikuarengana joan, laguntzaren bat eskatu edo bideratu…. Pentsa, amatasun eta aitatasun bajak, egoera horretan egonda ere, aste bakarrez luzatu zizkiguten.

“Ume maitagarri eta alaia da Lier, lausengari hutsa eta, gainera, oso berbati dabil orain”

Eta gaur egun?
A.A: Gaur egungo egoera asko hobetu dela esan dezakegu. Lierrek aurrerapauso itzelak eman ditu, eta nahiz eta atzerapen bat izan oso ondo moldatzen dela uste dugu. Hala ere, zerbait lortzen duenean gehiago nahi duzu. Badakigu egin behar ez den zerbait dela hori, baina besteekin ez konparatzea oso zaila da. 

Denbora asko behar izan zuen zutik mantentzeko, hilabete horiek gogorrak izan ziren. Lierrek ibili nahi zuen baina gorputzak ez zuen mantentzen. Azkenean, eskorga ortopediko batekin proba egin eta bi urte eta hilabete batekin ibiltzen hasi zen. Elikadurarena oso zaila da, ulertzea zaila, nekagarria da, baina aurrerapausoak daude.

Lier, anaiarekin jolasean, Ugaon // Geuria

Zelakoa da zuen eguneroko bizitza?
I.A: Gure eguneroko bizitza borroka bat da, beti dago zerbait. Edozein familiak bezala, bi ume izateak dakartzan joan-etorriak ditugu baina lan askoz handiago batekin. Hilabetero hainbat mediku kontsulta ditugu eta, horrez gain, terapia ezberdinetara joaten gara; logopedarengana, terapeuta okupazionalarengana eta CRIra, urritasuna duten ikasleak hezkuntzan barne hartzeko baliabidetegia ikusteko. Elikadurarekin ere asko borrokatu behar dugu.

“Charge sindromea ezagutzera eman eta Euskal Herri mailan gure egoeran egon daitezkeen beste familia batzuk ezagutu nahi ditugu”

Zein da zuen helburua orain?
A.A: Gure helburu printzipala, Lier ahalik eta autonomoena izatea da. Gure esfortzu eta baliabide guztiak horretara bideratzen ditugu, aurrera egin dezan eta etorkizunean ere ondo konpondu dadin. Horri berebiziko garrantzia ematen diogu. 

I.A: Charge sindromea gaixotasun arraroen artean ezagutarazi nahi dugu eta egoera honetan beste familiaren bat ba ote dagoen ere jakin nahi dugu, bizipenak elkartrukatzeko eta, batez ere, laguntza eskaintzeko. 

Mundu berri honetan sartzea tokatzen zaizunean, beste familien bizipenak eta esperientziak dira gehien laguntzen zaituztenak, bakarrik ez zaudela sentitzeko.

Lierri buruz hitz egiten ari gara, baina…zelakoa da?
I.A: Ume oso maitagarria eta alaia da, lausengari hutsa da berak nahi duena lortu ahal izateko.

Oso berbati dabil azken aldian, eta badaki zer esan behar duen nahi duena lortzeko. Eskolan dabilenean irakasle guztiak agurtzen ditu, guztiekin poz-pozik dabil.

“Markel (bere anaia) Lierren gidaria da, berari esker hasieran egin ezin zituen gauza asko egiten ditu orain “

Markel eta Lier, jolasean // Geuria

Zein da Lierren eta Markel bere anaiaren arteko harremana?
I.A: Lierrek eta Markelek elkar asko maite dute, baina, gertatu ohi den bezala, beren gatazkak dituzte. Markelek asko babesten du. Hasieran ez zuen onartzen inork bere anaia ikustea edo ukitzea; Markelek bi urte eta bost hilabete zituen Lier jaio zenean. 

A.A: Markel oso txikia zen eta bazekien zerbait gertatzen zela, baina ez zen gai ulertzeko. Etxean tristura, amorrua, negarrak ikusten zituen baina beti normaltasunez hitz egiten saiatu gara, ezer ez ezkutatzen, eta ahal zen neurrian guztia azaltzen, bai berari baita kalean ere. Markel Lierren gidaria da, berari esker hasieran egin ezin zituen gauza asko egitea lortu du; benetan uste dugu Markel aurretik egon izan ez balitz Lier ez zela gaur egun dagoen bezala egongo. Hala ere, Markelentzat askotan egoera zaila da, beharrizan bereziak dituen anaia bat edukitzeak arreta gehiago behar izatea dakar, eta txikia da egoera guztiak ulertzeko. Hala ere, Lier gaur egun hain ondo egotearen arrazoietako bat bere anaia nagusia dela uste dugu. 

I.A: Familiarentzako ere kolpe handia izan da, baina zorionez laguntza handia izan dugu. Zaila egiten da gure egoeragatik besteak sufritzen ikustea. Bizi duzun arte ezinezkoa da halako egoera eta bizipenak ulertzea, ez da egun batetik bestera desagertuko den arazo bat.

Pauso azkarrez aurrera doan mundu honetan, Urko Lekue Magdalena etxebarritarrak (Etxebarri, 1989) ibilaldiaren erritmo motela eta sakona aukeratu du. Askorentzat oinez ibiltzea helmuga batera iristeko bide bat besterik ez da, baina Urkorentzat bizimodua da. Lanbidez erromes, ibiltzeko ekintza bere filosofia modu bihurtu du, munduarekin inork gutxik ulertzeko moduan konektatuz.

Zure ogibidea erromes izatea da. Nola egiten da hori? Bada, oso galdera ona da, erromes izatea, bizimodu izateaz gain, beste zerbait ere badelako: zure baitan zerbait bilatzea da helburua eta bizitza honetan benetan bilatzen duguna ikustea, hau da, guztion ongizatea eta elkarri laguntzea.

Aurten 105 eguneko eta 2.600 kilometro baino gehiagoko ibilbidea egin duzu. Erromesaldia otsailaren 14an hasi nuen Almeria hiriburuan, Kordobaraino iristeko. Espainia oinez zeharkatzea da nire helburua. Ez dut helburu finkorik, gauza guztietara irekita dagoen pertsona bat naiz, eta egunen batean nire urratsekin norbaiti lagun badiezaioket, harro egongo naiz.Horixe izan da, bilatu gabe, egin dudan erromesaldirik luzeena. Eta bilatu gabe diot, etxetik irten nintzenean ez bainuen uste 100 egun baino gehiago erromesaldian emango nituenik.

Bide horretaz gain, Done Jakue bidea 16 aldiz egin duzu, bai Frantziako bidea, bai Iparraldekoa. Nire lehen bidea 2012an egin nuen. Asko gogoratzen dut, nire aitarekin batera egin bainuen. Nire aita da bidean hasi ninduen pertsona. Frantziako bidea izan zen, Orreagatik, eta zoragarria izan zen! Jakin behar duzun guztia irakasten dizuten horietakoa, batez ere arlo fisikoan eta mentalean.

Santiagoko katedralera hainbatetan iritsi da Urko oinez // Utzitakoa

Gogoratzen duzu zerk bultzatu zintuen lehen aldi hartan? Done Jakue bidera joan nintzen lehen aldian ez nuen motibaziorik, osasun mentaleko kontu bat zen. Hurrengo aldietan, noski, motibazioa aldatzen doa, dela psikologikoki, dela fisikoki, zure burua gero eta indartsuago ikusteagatik eta erronka berriak jartzeagatik.

Etapa guztiak aldi berean egin dituzu edo impasseak izan dituzu? Ibili naizen gutxieneko denbora bi aste izan dira. Adibidez, Iparraldeko bidea egin nuenean, urte batzuk behar izan nituen hura amaitzeko, kilometraje luzea eta denbora falta zirela eta.

Oraindik egin ez duzun eta egin nahiko zenukeen biderik egongo da. Bai, noski! Bide asko ditut buruan Espainian zehar. Egunen batean —laster espero dut— Erroma-Santiago eta Shikokuko bidea (88 tenplu budista Japonian) egitea gustatuko litzaidake.

Bideak bakarrik edo konpainiarekin egiten dituzu? Bide gehienak bakarrik egiten ditut, nahiz eta gero inoiz ez egon “bakarrik”. Hala ere, familiarekin, lagunekin eta beste erromes batzuekin egin dut bidea.

Nola prestatzen zara ibilbideak hasi aurretik? Nire prestakuntza errutina bat da. Astero ibiltzen saiatzen naiz, astean gutxienez lau egunetan, mendian edo 14 bat kilometroko bidezidorretan.

Donejakue Bidea lehenbizikoz 2012an egin zuen Urkok, bere aitarekin // Utzitakoa

Egin dituzun ibilbide guztietatik, zein izan da zailena? Esango nuke Orain arte egin ditudan gogorrenak San Salbatore Bidekoak izan dira: Leondik Oviedora, eta Bide Primitibotik jarraituz, Oviedotik Santiagora. 400 kilometro pasatxo dira, baina hango paisaien edertasunak bere aldapa gogorren nekea ahatzarazten dizu.

Eta errazena? Kostaldeko Portugalgo Bidea. Oso bide eramangarria da, ia ez du desnibelik eta bidean zerbitzu asko ditu. Hori bai, esango nizuke ez dagoela inoiz bide errazik.

Urte hauetan zehar jende asko ezagutuko zenuen. Jakina! Bidean jende zoragarria aurkitzen duzu, betiko markatuta geratzen zaizuna. Badut 2013an ezagutu nuen lagun bat, Donibane Garazitik Finisterrarako frantses bidea egin nuenean. Estatu Batuetakoa da, Dani Calderon da bere izena, eta bere bizitzako egun garrantzitsuenetako batean, bere ezkontzan, egoteko ohorea izan nuen. Puerto Ricon izan zen ezkontza, eta ez nuen zalantzarik izan egun berezi hartan berarekin egoteko. Bide bakoitzean jende zoragarria aurkitzen dut eta bakoitzaren oroitzapen bikainak gordetzen ditut beti.

Zer bilatzen duzu pertsonalki erromesaldi horiekin? Pertsonalki, erromesaldi bakoitzean bilatzen dudana da bizitzatik eta bidean aurkitzen dudan jendearengandik ikastea. Oso atsegina da.

Jendeari laguntzea gustatzen zaizu. Zer zentzutan? Erromesaldietan jende askorekin egiten duzu bat. Erromes gisa egiten dudan lana, aholkuak emateaz eta babak sendatzen laguntzeaz gain, une jakin batean medikamenturen bat eskaintzea da. Nire esperientziagatik jendea entzuten dut, bai alderdi emozionalean zein sentimentalean. Nire denbora eskaintzea gustatzen zait, eta arraroa dirudien arren, askotan besarkada bat ematea. Jendeari igartzen zaio egun horretan gutxienez beste era batera joaten direla ohera.

Bizitzatik eta bidean aurkitzen duen jendearengandik ikastea bilatzen du Urkok // Utzitakoa

Oraingoz ez dituzu erromesaldi hauek helburu solidarioekin egin. Kausa solidarioetarako dirua biltzea gustatuko litzaizuke? Gustatuko litzaidake, noski! Aparteko motibazio bat litzateke behar duen jendeari lagundu ahal izatea gustatzen zaidana eginez, nire kasuan Espainian barrena oinez ibiliz. Harro egoteko modukoa litzateke behar duen jendearentzat dirua biltzea.

Orain arte egindakoaren inguruko anekdotarik izango duzu buruan. Anekdota asko ditut! Gogoan dut, adibidez, Castro Del Rio izeneko herri batean 50 pertsonak baino gehiagok eskaini zizkidatela Aste Santuko urrats batzuk. Zirraragarria izan zen. Txundituta utzi ninduen beste gauza bat, aterpetxe berean mutil gazte italiar itsu batekin topo egitea izan zen. Berak goizero bilatzen zuen boluntarioren bat egun hartako etapan lagunduko ziona, eta nik harekin topo egin nuen Leonen. Orreagatik ibilbide luzea egina nuen, eta nik ibilbide labur batean lagundu nion, nire bidea beste toki batera baitzihoan. Baina egun haren ondoren izugarri aldatu zen nire pentsaera. Egia esan, mila anekdota ditut, egunen batean liburu batean islatu beharko ditudanak! (kar, kar, kar)

Zein dira zure hurrengo erronkak? Irailean esperientzia berri batean murgildu naiz: 10 erromesez osatutako talde batekin seinaleztatu gabeko bide bat egin dugu, eta urte batzuen buruan fruituak ematen hastea espero dut. Leonen hasi eta Oviedon amaitzen den bidea da. Allerano Bidea du izena, bere ibilbidea Aller ibaiaren zati batetik igarotzen baita. Gainera, berezia da niretzat: nire birramona Asturiasko inguru horretakoa baitzen!Urriaren hasieran, halaber, Cadizko probintziako lurretan barrena beste erromesaldi bat egingo dut. Algecirasen hasiko naiz itsasarteko bidea egiteko, eta Via Augustatik jarraituko dut: Cadiz hiriburua eta Sevilla lotzen duena, alegia. probintzia) bukatzeko. Ez da erronka malaka izango, inondik inora.

Txikitatik sortu ditu istorioak Jon Azkueta Castro (Usansolo, 1998) usansolotarrak, eta horrek eraman du idazle izatera. Wattpad plataforman hasi zen bere istorioak publikatzen eta 2022an Planeta Editorialak fitxatu zuen: orduan publikatu zuen bere lehen liburua, 69 segundos para conquistarte (Planeta, Crossbooks, 2022). Urtebeteren ondoren, Huyendo del vicio (Planeta, Crossbook, 2023) argitaratu zuen, eta aurten El último amanecer de agosto (Planeta, Crossbook, 2024).

Irailaren 18an kaleratuko du liburua eta hilaren 20an 19:00etan aurkezpena egingo du Bilboko Campus liburu-dendan (San Mames Zumarkalea, 40); liburuak sinatuko ditu bertan. Bere azken eleberria Usansolon oinarrituta dago eta bertan batu gara berarekin liburuaz eta bere ibilbideaz hitz egiteko.

Irailaren 18an liburu berria kaleratuko duzu, Jon: ‘El último amanecer de agosto’. Bai, hala da. Eleberri hau misterioz eta amodioz betea dago. Elena da protagonista nagusia, eta bere aitonaren familia berriarekiko gorrotoa sentitzen du. Bere aitona hiltzean, denek elkarrekin bizi beharko dute jauregi handi batean: Elena, Elenaren lagunak eta Ibarra anaiak. Egunak aurrera joan ahala, harremanak estutuko dira eta umorea eta maitasuna guztiz areagotuko dira. Hala ere, iragan ilun baten itzala nabarituko da eta sentimenduak erabat nahastuko dira.

Sinopsia irakurrita, familia aberats eta xume biren arteko harremanak hautematen dira liburu berrian. Hori da liburuaren abiapuntua? Ez nuke esango abiapuntua denik, baina egia da kontraste horren mamia erabili dudala istorioan zehar hainbat emozio eraikitzeko; esate baterako, umorea sortzeko.

Jon Azkueta // Geuria

“Mundu desberdinak” mundu “errealean” elkarrekin bizi daitezkeela uste duzu? Bai. Bi mundu hauek oso desberdinak dira arlo askotan baina kasu ugaritan antzekotasun nabarmenak aurki daitezke. Bi mundu hauek bateragarriak izan daitezke. Horregatik, kontraste eta parekotasun hauekin jolastu nahi izan dut, interpretazio zabalak eraikiz.

Bestetik, harreman homosexual bat ere aipatzen da liburuaren sinopsian. Erreferente gehiago behar dira literaturan harreman homosexualei dagokienez? Egia esan ez dut horren inguruan asko hausnartu. Gaur egun erreferenteak badaude, baina zenbat eta gehiago egon, hobeto.

“Kontraste eta parekotasunekin jokatu nahi izan dut, mundu biren arte talka erakusteko elaberrian”

Maitasuna, luxua eta misterioa dira eleberriaren gai nagusiak. Bai. Hirurak baliagarriak direlako landu ditut nobela berrian, bai irakurleen arreta pizteko bai idazle bezala nire motibazioa areagotzeko. Gainera, gai hauen bitartez bestelako kontzeptuak landu daitezke. Halaber, maitasunak, luxuak zein misterioak hainbat konturen inguruan hausnartzera bultzatu gaitzakete.

Zure idazle ibilbidearen hasieraz galdetuko banizu. Txikitatik sortu ditut istorioak. Hasiera batean, ahoz partekatzen nituen, baita komikien bitartez ere, baina Lehen Hezkuntzako seigarren mailan nengoela, irakasleak idaztera bultzatu gintuen, eta horri esker, buruan eraikitako istorioak paperean plazaratzeko zaletasun hau aurkitu nuen.

Zaletasun hori hartuta, Wattpad online plataforman publikatu zenituen zure lehen istorioak. Zer eskaintzen die plataforma horrek? Argitaratzeko aukera. Argitaletxe batera heltzea oso zaila da, eta idazten hasi nintzenean oso gaztea nintzen, beraz, nire idatziak internetera igotzea aukera egokia zela iruditu zitzaidan. Gaur egun ere Wattpad plataforman idazten dut, nahiz eta argitaletxearekin lan egin. Wattpadi esker irakurle kopuru handia lortu dut eta nire abiapuntua izan da. Horregatik jarraitzen dut bertan idazten. Gainera, oso baliagarria da irakurleen feedback-a jasotzeko.

Jon Azkueta // Geuria

Plataforma horretan zure lanek milioika irakurraldi dituzte. Horrek presiorik eragin izan dizu? Ez, kontrakoa, Wattpadeko irakurleek segurtasuna eman didate. Benetako presioa euskarri fisikoan nabaritu dut. Nire liburua dendetan ikusteak, horrek eman dit ikara. Argitaletxe handi batek nigatik apustu egiteak, horrek dakarrenarekin, errespetua eman dit, baina Wattpadi esker nire istorioengan konfiantza daukat, bertan maitasun asko sentitu baitut.

Eta noizbait sentitu duzun presio horri nola egin diozu aurre? Presioa sentitzen dudanean familiarengana zein lagunengana jotzen dut, horiek badakite nolakoa naizen eta. Beraien gomendioak entzutea eta horiei kasu egitea ondo datorkit. Egia esan, nirekin pazientzia handia daukate (kar, kar, kar).

Wattpaden bitartez Hego Amerikan egin zinen ezagun. Gaur egun ere Hego Amerikako publikoa mantentzen duzu? Hasiera batean Wattpad Hego Amerikan famatua zelako egin nintzen bertan ezagun; ondoren beste herrialde askotara zabaldu zen. Eta bai, bertoko irakurleak mantentzen ditut, Wattpaden idazten jarraitzen dudalako eta nire eleberri batzuk bertan argitaratu direlako.

Feedbacka aipatu duzu lehen. Bai. Irakurle askorekin harreman estua dut. Hasieratik egon diren irakurle asko, gaur egun nire irakurle “betak” dira: hau da, beraiek irakurtzen dituzte nire idatziak argitaratu aurretik. Haien iritzia kontuan izatea gustatzen zait, feedback oso aberatsa ematen didatelako.

Wattpadek banatzen dituen Wattys sariak irabazi dituzu 2017an eta 2020an. Sariak jasotzea asko eskertzen da. Gainera, Wattpadeko sari horiei esker, plataforman asko hazi nintzela esan dezaket. Ezagutzera eman ninduten.

Zein sari “handi” irabaztea gustatuko litzaizuke? Planetan lan eginda, Planeta Saria irabaztea gustatuko litzaidake, noski. Zintzoa izanez, uste dut saria milioi bat euro direla! Bada, pozik hartuko nituzke! (kar, kar, kar)

Planetak 2022an fitxatu zintuen. Zer suposatu du horrek zure ibilbidean? Aukera horri esker liburu-dendetara heldu naiz, sinadurak egin ditut, irakurle zein idazle asko ezagutu ditut… Eta idaztea nire denbora-pasa izatetik lan izatera igaro da. Nire liburuak euskarri fisikoan publikatu ditut Planetari esker.

Digitalean zein fisikoan publikatu dituzu liburuak. Zein da bakoitzaren alde positiboa? Eta alde negatiborik ba al dago? Digitalean mundu zabaleko irakurle guztietara hel zaitezke, gainera feedbacka zuzenean jaso dezakezu. Paperean, berriz, liburu-dendetara heltzen zara, eta horrek ilusio handia egiten du. Euskarri fisikoaren alde negatiboa, Hego Ameriketako herrialde batzuetan nire liburuek duten prezioa da. Hainbat herrialdetan hauek lortzea oso zaila eta garestia da.

Idazle izateaz gain, irakurle ere izango zara. Liburuak nola irakurtzea duzu nahiago: fisikoan ala digitalean? Biak ditut gustuko, baina bat aukeratu beharko banu fisikoa aukeratuko nuke; hain zuzen ere, txikitatik horrela irakurri dudalako eta ohitu egin naizelako.

Eta irakurle bezala, zer irakurtzea gustatzen zaizu? Misteriozko eleberriak batez ere. Agatha Christie, Lisa Jenner… Baina genero guztiak irakurtzen saiatzen naiz.

Idazle bezala, gazte literaturan zentratu zara orain arte. Gazteek ba al dute gaur egun irakurzaletasunik? Liburu berri hau helduei zuzenduta ere badago: young adult delako kategorian dago sartuta. Baina, bai, betidanik irakurle gazteak hurbilago sentitu ditut: Wattpad eta sare sozialei esker batez ere. Aipatu beharra dago irakurle gazteen kopurua oso handia dela, eta argitaletxeetako estatistikek ere hori erakusten dute. Gero eta gazte gehiagok irakurtzen du, horregatik dago interneten liburuei buruz hitz egiten duten hainbeste influencer.

Zein generok erakartzen du gehien irakurlea? Maitasunak, zalantzarik gabe. Nahiz eta istorioen elementu nagusia maitasuna ez izan, amodiozko trama bat egotea oso erakargarria izan daiteke, beti ere, idazten ari garen estilora egokituta.

Zure hurrengo liburuekin beste publiko batengana jotzeko asmorik baduzu? Ez dakit, suposatzen dut nagusi egin ahala nire istorioak publiko heldu batera gero eta gehiago bideratuko ditudala, baina horrek ez nau momentuz kezkatzen.

Orain arte publikatutako liburuak gaztelaniaz idatzi dituzu. Pentsatu duzu noizbait euskaraz edo beste hizkuntza batean publikatzea? Euskaraz idaztea gustatuko litzaidake. Etorkizunean aukera izatekotan, euskaraz eleberri polit bat sortzen saiatuko nintzateke.

Zure liburu berria labetik ateratzeko zain, baduzu beste proiekturik buruan? Bai, noski. Hurrengo hilabeteetan nobela berri honen promozioan zentratuko naiz, baina tarteka bestelako proiektuetan nabil, momentuz ezer aurreratu ezin dudan arren.

Nerea Garcia Rebollo (Basauri,1992) Zeberioko Udaleko Berdintasun teknikaria da ekainetik hona. Ez da ohikoa herri txikietan halako zerbitzu bat eskaintzea; udalek izaten dituzten baliabideak mugatuak izaten dira, eta horrek hainbat arlo beste herri edo erakundeekin partekatzera eramaten ditu.

Kasu honetan, baina, helburu argi bezain anbiziotsu batekin hasi da lanean Garcia: Udalak aurrera eramaten dituen politika guztietan berdintasuna eta ikuspegi feminista txertatzea. Orain arte egindako lanaz eta Zeberiok arlo honetan dituen erronkez aritu da GEURIArekin.

Ez da ohikoa herri txiki batek Berdintasun teknikaria izatea. Zerk ekarri zaitu Zeberiora? Udalak egindako hausnarketa estrategiko batetik abiatzen da nire lana. Hau da, Zeberion ikusi dute behar-beharrezkoa dela berdintasuna zehar-lerro moduan lantzea eta garatzea, eta herrian garatzen diren politika publiko guztietan presente egotea: Hirigintza planifikatzen denean, jaiak antolatzen direnean edo aurrekontuak lantzen direnean berdintasuna eta ikuspegi feminista txertatzea izango da gure asmoa.

Garrantzitsua da azpimarratzea lanketa hau ez dugula soilik maila administratiboan edo formalean egingo, elkarteek eta herriko eragileek egiten duten lanean ere bidelagun izan nahi dugu, modu naturalean eta eguneroko hartu emana izanda.

Ez da erronka makala. Abiapuntua hori izanda, zeintzuk izan dira lehen pausoak? Non jarri duzue indarra lehen hilabete hauetan? Lehenik eta behin orain arte egindakoaren erradiografia bat egin nahi izan dugu, nondik jo aztertzeko. Bestetik, eta aurreko erantzunean esandakoaren harira, herriko eragileekin hasi gara lanean. Eskolarekin batu gara, hasi berri den ikasturteari begira izan ditzaketen beharrak zehazteko. Eragileekin lan egitea funtsezkoa da, eurek ematen baitiote egun duen izaera eta bizia herriari.

Bestetik, Biolentzia Matxistaren kontrako protokoloa lantzen hasi gara. Uste dugu tresna garrantzitsua izango dela ez bakarrik halako egoeretan zelan jokatu jakiteko, baizik eta prebentzio lana egiteko edo Udalak zein beste erakunde batzuek eskaintzen dituzten baliabideak ezagutzeko. Dagoeneko badago jaiei begira bere momentuan landu zen protokoloa, eta lan horri jarraipena eman nahi diogu.

“Biolentzia Matxistaren kontrako protokoloa lantzen hasi gara. Tresna garrantzitsua izango da prebentzio lana egiteko edo Udalak zein beste erakunde batzuek eskaintzen dituzten baliabideak ezagutzeko”

Jakin badakigu Zeberio herri txikia dela, eta zentzu horretan parte-hartzea bermatzea ez da batere erraza, baina egia esan oso pozik nago orain arte nire lanak izan duen harrerarekin.

Herritarrek hasiera-hasieratik ulertu dute gure asmoa ez dela berdintasunari lotutako lana azaroaren 25era edo martxoaren 8ra mugatzea. Eskema hori gainditu behar dugu, eta horretarako zeberioztarren parte-hartzea funtsezkoa da.

Parte-hartzearen garrantzia aipatu duzu. Zelan engaiatu nahi duzue jendea parte hartu dezan? Gure abiapuntua oso argia da: herritarrak entzun nahi ditugu, eta herriak dituen beharretara moldatu. Ez dut uste kontrako bidea egiteak zentzu handirik daukanik, egia esan. Ez behintzat eraginkorrak izan nahi badugu, eta gure aletxoa erein. Abiadura azkenean ez duzu zuk soilik jartzen, eta beharrezkoa da oreka bat egotea, proiektua ez dadin soilik udal ekimena izan, herri ekimena baizik.

Lortzen ari zarete helburu hori, herrian ikuspuntu hori txertatzea? Badago apurtu beharreko eskema bat, Zeberion bezala orokorrean gizartean eman dena: berdintasunari lotutako gaiak ez dira emakumeen ardura bakarrik, gizarte osoari dagozkionak baizik. Horregatik, berdintasun arlotik dinamika edo batzar bat antolatzen bada, eta propio kontrakoa esaten ez bada, behintzat, herritar guztiei ematen diegu parte hartzeko eta euren ekarpena egiteko aukera. Ateak eta belarriak zabal-zabalik ditugu.

Aipagarria da, adibidez, gazteak, oro har, eta gazte taldea izaten ari den prestutasuna eta jarrera, gaiak zelan eztabaidatu eta lantzen dituzten.

Biztanleriari dagokionez, Zeberio herri txikia da, baina hedaduraz oso handia. Gainera, populazioari erreparatuz gero, biztanleriaren zati handi bat edadetua da. Kontutan hartu beharreko bi aldagai dira. Bai, noski. Lanean hasi nintzenetik ikusi nuen zaintzarekin lotutako behar handiak zeudela. Kontua ez da bakarrik zainketak nork behar dituen, baizik eta zaintza nork egiten duen. Zentzu horretan, bai Zeberion eta bai Euskal Herrian lan horien ardura, askotan zama bilakatzen dena, emakumeen menpe geratzen da. Horren atzetik beste arazo batzuk sortu daitezke, hala-nola bilatu gabeko bakardadea eta abar. Garrantzitsua da behar horiek identifikatzea, diagnostiko egoki bat egitea, eta ekintza plan zehatza garatzea.

Zeberio bezalako herrietan, gainera, non populazioa auzo txikietan sakabanatuta bizi den, garrantzitsua da herritarren arteko loturak indartzea, izan fisikoki, plangintza urbanistiko egoki baten bidez, edo afektiboki, orain gutxi sortu den emakume taldearen bitartez, adibidez.

Zaintza bakarrik ez, kontziliazioa ere bada mahai gainean dagoen beste gai bat. Bai, noski. Aipatu dut eskolarekin hartu emana izan dugula ikasturte berriari begira dituzten beharrak ezagutzeko, eta horien artean kontziliazioarena lehentasunetariko bat da. Zaintza arloko proiektua aurrera eramango dugu ikasturtean zehar, ikasleekin eta gurasoen parte hartzea sustatuz.

Zeberio bezalako herriek badute altxor bat den ezaugarri bat: zaintza komunitarioa. Hau da, elkar zaintzera eta laguntzera ohituta daude. Kontua da zaintza eta kontziliazio hori emakumeen bizkar gera ez dadin lan egitea, eta ohiturak aldatzen joatea.

Gai horiek guztiak Berdintasun Planean jasoko dituzue. Bai, aurten Bigarren Berdintasun plana bukatzen da, eta horren balorazioa egiten ari gara. Ondoren hirugarrena egin beharko dugu, eta aipatu ditugun gai horiek bere pisua izango dute.

Berdintasun Planak momentuko argazkia dira, urtetako bilakaera jasotzen dutenak, baina ondoren ekintza plana gauzatu behar da, eta horrek emango digu egunerokotasunean eragiteko gaitasuna. Ekintza plan hori egingarria eta bizia izan behar da, alegia, udalarentzat eta batez ere udalerriko eragileentzat erabilgarria izango dena.

Berdintasuna arlo guztietan txertatu nahi duzuela aipatu duzu behin eta berriz. Horrek udaleko langile eta arlo ezberdinekin elkarlana eskatzen du. Hala da, bai. Dagoeneko hasi gara elkarlan horretan, eta aberasgarria ari da izaten. Ikuspegi kontua da; ekimen bat pentsatu, landu eta garatzerako orduan beste hainbat aldagai kontutan hartzen diren bezala, berdintasuna txertatzea hor. Berdintasuna hirigintzan, euskaran, gizarte zerbitzuetan… Azken helburua litzateke hori modu natural batean garatzea, eta hein batean gertatzen ari da, berdintasuna Zeberion oso ondo lantzen baita.

Epe ertain bati begira, eta zure arloari erreparatuta, zelan irudikatzen duzu Zeberio bost urte barru? Ez da galdera erraza. Kontutan hartu behar da aldaketa guztiek denbora behar dutela, eta elkarrizketan zehar askotan aipatu dudan bezala, talde-lana da hau; gidaritzak herritarren esku egon behar du, eta Udala bidelagun izan. Gustatuko litzaidake data eta egun zehatzez harago berdintasuna presente egotea herrian, hori herritarren eta herriaren onerako izango baita.