Juan Jose Agirre Jauregi arrigorriagarrak XIX. mendeko historiari buruzko hirugarren liburua kaleratu zuen duela hilabete batzuk, GEURIAn argitaratu bezala: Arrigorriaga en el siglo XIX. Del Trienio Liberal a la II. Guerra Carlista, 1820-1876. Bertan, herriko pasarte historiko garrantzitsuenen errepasoa egiteaz gain, “protagonisten alde gizatiarrenean” jartzen du fokua, kontestu sozial eta politikoan bizilagunen bizipen pertsonalak txertatuz. Datorren urriaren 19an Edurne Garitazelaian eskainiko du liburuaren aurkezpena, 19:00etan.

Arrigorriagari eta inguruari buruzko ikerketa dokumentala baten emaitza da

Arrigorriagarraren hirugarren liburu hau Arrigorriagari eta inguruari buruzko ikerketa dokumentala baten emaitza da, eta 2020ko pandemian, konfinamendu ordu luzeek bultzatu zuten liburu honen idazketa. Idazleak ingurua oso ondo ezagutzen duenez, liburu honetan Arrigorriagan eta inguruan XIX. mendean, zehazki 1820 eta 1876 bitartean, jazotako gertakarien kronologia aurkeztu du, batez ere biztanleen bizitzak azpimarratuz, “ezezagunak izan arren, historia hori egin baitzuten”.

Iazko esperientzia pilotuaren “harrera ona” ikusi ostean, Arrigorriagako Udalak, eskolako familiekin eta langileen batera, berriro ekin diote Eskola Bidea ekimenari, haurrak eskolara oinez heltzeko. “Proiektu honen bidez bide seguruak ziurtatu eta haurrek, lagunekin batera, autonomia eta irudimena garatzea bilatu nahi da”, azaldu dute Arrigorriagako Udaletik: “Eskola Bidea proiektuaren bidez, haurrak bakarrik joango dira eskolara, aurretik landutako bide seguruak erabilita”.

Arrigorriagan lau ibilbidek osatzen dute Eskola Bidea, zonalde ezberdinetan antolatuta: Udaletxe ondoko plazan, Kubon, Jose Mª Makuan, San Antonio plazan eta Lonboko zonaldean. Irteera guztiak 08:45etan egingo dira.

Eskola Bideako lehen esperientzia 2022ko ekainaren 13tik 17ra egin zuten Arrigorriagan. Egun horietan boluntarioekin batera joan ziren eskolara haurrak, diseinatutako bidea erabiltzeko ohitura har zezaten eta Udaltzaingoa arduratu zen umeen segurtasuna bermatzeko.

KorriCan hezkuntzan txakurkrosaren bidez osasuna sustatzeko proiektu pilotua da. Ekimen honen egilea Xabier González Santamaría Deustuko Unibertsitateko Jarduera Fisiko eta Kirolaren Zientzien Graduko irakaslea eta ikertzailea dago. Ikerlariaren unibertsitateko doktore tesitik jaiotako proiektu pilotu honen helburu nagusia kanikrosaren berri ematea da hezkuntzaren esparruan, ikasleen osasuna sustatzeko, kirol-jarduera fisikoaren bidez.

Esperientzia pilotuak izandako harrera arrakastatsuaren ostean, 12-14 urte bitarteko gazteentzako KorriCan Txakurkros Hastapen Ikastaroak abiarazi ditu Xabik Bizkaiko Foru Aldundia eta Bizkaiko Neguko Kirol Federazioaren laguntzagaz. Jarduera hau Eskola Kirola programaren Hastapen eta Josteta Jardueren bidez garatuko dute eta ikastaroek hiru orduko iraupena izango dute. “Bertan formakuntza teoriko-praktikoa, txakurren heziketarekin eta etologiarekin lotutako praktikak eta txakurkros praktikak jasoko dituzte parte-hartzaileek”, azaldu du Gonzálezek.

Ikastaroak Arrigorriagako Mendikosolo parkean burutuko dira urriaren 8an, azaroaren 19an, abenduaren 16an eta otsailaren 18an, 10:00etatik 13:00k arte (eguraldiaren baldintzak egokiak izanez gero betiere). Izen emateak bizkaia.eus webgunean egin ditzakete 2008 eta 2011 urteen bitartean jaiotako gazteek eta ordaindu beharreko kuota 5 eurokoa izango da parte-hartzaile bakoitzeko.

Neska bat, txakurkrosa praktikatzen Mendikosolon // Geuria

Esperientzia aberasgarria

Tesia aurkeztuta, ezagutza horiek praktikan ipini zituen Xabierrek, non eta Arrigorriagako institutuan. Iazko azaroan ikasleen artean txakurkrosaren bidez landutako esperientzia pilotua martxan ipini zuen Gonzálezek. Proiektuaren helburua gazteen artean animaliekiko eta naturarekiko errespetua aisialdiarekin lotzea izan da. Ikasleek txakur bati lotuta korrika egiteko kirol modalitatea hurbiletik ezagutzeko aukera izan zuten esperientzia honekin, klase teorikoen eta heziketa fisikoko bidezko klase praktikoekin trebatuz.

Esperientzia pilotua Amarok Txakur Hezkuntza Eskolarekin eta izen bereko txakurkros klubarekin lankidetzan garatu zuten  Arrigorriagako Ausartak Kirol Elkarteak eta Arrigorriagako Udalak eta hasierako hilabeteetan Xabi Gonzalezek azaldu bezala “Ikasleak oso gustura ikusi genituen klase teorikoetan, adi egon dira eta interes handia erakutsi dute”.

“Ikasleak oso gustura ikusi genituen klase teorikoetan, adi egon dira eta interes handia erakutsi dute”

2021eko amaieran klase teorikoekin bukatu ondoren, azaroa amaierako eta abendu hasierako lehen astean, dinamika ikasgelatik atera eta klase praktikoetara eraman zuten. Lehen saioa frontoian egin zuten “txakurren hezkuntzarekin lotutako jarduerak aurrera eramateko”, azaldu zuen Gonzalezek joan den azaro amaieran GEURIAn. Ondoren, Mendikosolo eta Mintegi parkeetara joan ziren lauzpabost txakurrekin, heziketa fisikoko klaseetan gazteek kirola praktikatzen ikasteko.

Abenduaren 11tik 16ra antolatu dute aurtengo Umorea Labur jaialdia Arrigorriagan. Aurten nazioarte mailara zabaltzea erabaki dute umo rera bideratutako estatuko jaialdirik zaharrena: “Iaz Kolonbiaren txanda izan zen. Jaime Manrique, Bogoshortseko zuzendaria bertan izan zen, eta izugarri gustatu zitzaion geneukana”, azaldu du Aitor Arenas Umorea Labur jaialdiko zuzendariak Basque Audiovisual webgunean: “Nazioartean egitea planteatu zuen. Buruan generabilen ideia zen, baina ez zen gauzatzeko erraza”.

Horiek horrela, Clermont-Ferrandera abiatu ziren Arrigorriagako jaialdiaren antolatzaileak eta Umorea Labur ekimenaren inguruan mintzatzean jendea “harrituta” geratu zela azaldu du Arenasek: “Aliantzak sortzen hasi ginen eta errealitate bihur zitekeela ikusi genuen”. Horrela, jaialdiak aldaketa bi izango ditu: nazioarteko zati hau guztia nola egituratuko den planteatzea: saioak, zein sari egongo diren, epaimahaiak, gonbidatuak, itzulpenak… Bestetik, finantzaketa bilatzea.

Euskararen familia-transmisioa sustatzea helburu, Arritxikerrak izeneko proiektua ipiniko dute martxan Arrigorriagan, 0 eta 6 urte bitarteko haurrak dituzten familia euskaldunei herrian euskaraz “lasai eta lotsarik gabe” aritzeko eremu baten beharrari erantzuteko. Arritxikerrak-en atzean herriko 12 lagunez osatutako talde eragilea (hainbat familia) eta Arrigorriagako Udaleko Euskara teknikariak, Euskara eta hezkuntza zinegotziak eta Siadeco ikerketa aplikatuko enpresako ordezkariak daude. “Arrigorriagan Euskaraz Hezten” lelopean hainbat jarduera antolatuko dituzte gabonak arte, hilero jarduera bi, irailean bertan hasiz.

Horrela, lehen hitzordua irailaren 28an izango da. Egun horretan Ekojolas tailerra antolatu dute, eta Arritxikerrako kideek azaldu bezala, haurrek material natural ezberdinekin jolasteko aukera izango dute. “Antolatuko ditugun tailerrak eta jolasak askotarikoak izango dira eta Arrigorriagako hainbat kultur-eragileren laguntza izango dugu horiek antolatzeko”, iragarri dute taldetik. “Esaterako, jolas tematikoak, euskal kulturako ohiturekin eta ospakizunekin lotutakoak edo jolas librean aritzekoak izango dira eskainiko dituzten jardueretako batzuk”.

Irailaren 28ko hitzorduaz gainera jarduerak antolatu dituzte ere hurrengo egunetan:

Urriak 18: Ipuin kontaketa musikatua
Azaroak 16: Ipuin saio berezia
Azaroak 23: Euskal dantza tailerra
Abenduak 14: Gabonetako apaingarrien tailerra
Abenduak 21: Gabonetako kantak

Jarduera guztiak Edurne Garitazelaia kultur etxeko Azokea aretoan antolatu dituzte 17:30ean eta informazioa handitzeko arritxikerrak@gmail.com helbidea ipini dute eskuragarri.

Euskara indartzea, xede

Familien hizkuntza ohiturak aldatzea helburu du Arritxikerrak proiektuak euskarazko jardueren bidez euskararen erabilera eta transmisioa indartzeko: “Horretarako, ezinbestekoa da familia euskaldunentzako berariazko guneak sortzea” azaldu dute taldeko ordezkariek. Horiek horrela, Arrigorriagako Udalak euskaraz aritzeko espazioak eta baliabideak emango dituela iragarri dute, “0-6 urte bitarteko haurrek eta euren gurasoek euskaraz modu librean eta lasaian aritzeko”.

Familia bat, Arrigorriagan // Geuria

Arritxikerrak taldea, gainera, Arrigorriagako Haurreskolarekin eta Eskolarekin arituko da elkarlanean, familia euskaldunen sarea indartzea xede. Horrela, 2023-2024 ikasturtearen hasierarekin hezkuntza-komunitateari aurkeztuko diote proiektua, irailean.

Arritxikerrak taldea Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politika Sailburuordetzak abiatutako proiektu pilotu batetik jaio da. Dinamikaren helburua etxeko hizkuntza ohituretan esku hartzeko tresnak ahalbidetzea da, bereziki gurasoen eta seme-alaben arteko harremanetan (anai-arreben artekoak edo beste senideen artekoak ahaztu gabe) euskararen erabilera bultzatzeko.

Apirila eta ekaina artean, taldea herriko euskararen errealitateaz hausnartu, orain arte hizkuntzaren erabilera bultzatzeko martxan jarritako dinamikak aztertu eta datorren ikasturterako ekintza plana osatu dute.