☉ Basauri
Leire eta Helena (Kiskali): “Emakumeon arazoak larriagotu eta asko agerian jarri dira pandemian zehar”
Kiskali Basauriko Gazte Talde Feministak ‘Konfinatu ezinezko ahotsak’ dokumentala egin du. Gaur, uztailak 29, aurkeztuko dute Ibaigane Kultur Etxean.
Kiskali Basauriko Gazte Talde Feministak ‘Konfinatu ezinezko ahotsak’ dokumentala egin du. Gaur, uztailak 29, aurkeztuko dute Ibaigane Kultur Etxean 18:00etan. Pandemian zehar Basauriko neska* gazteen eta emakumeen* bizipenak azaldu dituzte dokumentalean hainbat testigantzen bitartez. “Egoeraren analisi bat egiten dugu eta feministon aldarrikapenak lehen lerrora ekarri ditugu” diote. Dokumentala aurkeztu aurretik Leire Degado (Basauri, 2001) eta Helena Perez (Basauri, 2001) Kiskaliko kideekin elkartu da GEURIA.
‘Konfinatu ezinezko ahotsak’ dokumentala sortu duzue. Nondik dator ideia?
Prozesu hau hasi genuen Euskal Herriko neska* gazteon topaketetatik bueltan. Konfinamenduagatik “Zuen normalitatea desnormalizatzera goaz” dinamika sortu zen iazko udan, eta gure ideia izan zen bideo bat argitaratzea Basauriko neska gazteok eta emakumeok konfinamenduan zehar bizi izan genituen bizipenak azaltzeko. Hortik tiraka hasi ginen eta azkenean bururatu zitzaigun dokumental bat egitea.
Zehazki zer azaldu nahi izan duzue dokumentalean?
Dokumental honetan konfinamendu garaian eta pandemian zehar Basauriko neska gazteok eta emakumeok bizi ditugun bizipenak, sentimenduak eta problematikak azaldu ditugu. Adibidez, prekarietatea, indarkeria, zaintza, hezkuntza, osasun sistema, enplegua eta beste hainbat alorretan bizitakoa landu dugu. Problematika horiei buelta eman eta analisi politiko bat egitea izan da gure asmoa.
Hainbat emakume elkarrizketatu dituzue.
Bai. Hasieran gure ideia zen neska gazteak soilik elkarrizketatzea, baina gero ikusi genuen beste adinetako emakumeak ere elkarrizketatu behar genituela. Azkenean 11 emakume elkarrizketatu ditugu, 17 eta 40 urte bitartekoak: ikasleak eta irakasleak, erizain bat, supermerkatuko langile bat, amak, motxiladun ume bat, Berdintasun arloko langile bat, emakume arrazializatu bat…
“Neskok asko daukagu esateko eta gure ahotsa isilarazten saiatu diren heinean, bizipenak eta sentipenak kontatzeko espazioa”. Horrela definitu duzue dokumentala.
Dokumentalean eta trailerrean esaten dugu neskak isilarazten saiatu direla eta hori ez da izan soilik pandemian zehar. Gu emakumeak izanda, eta gegiago gazteak izanda, ez gaituzte subjektu politikotzat hartzen, beraz, oso zaila izan da testuinguru honetan hitz egitea, ahotsa altxatzea, eta saiatu gara bizipen horiek azaleratzen.
Dokumentala grabatzeko prozesua nolakoa izan da?
Egia esan, nahiko luzea izan da prozesua. Aurreko udan hasi ginen proiektua ehuntzen, eta irailean, ikasturte hasieran hasi ginen elkarrizketekin, negura arte. Apirilean hasi ginen edizioa eta muntaiarekin.
Uste duzue pandemiak emakumeen arazo gehiago azaleratu dituela, agian lehen ikusezinak zirenak?
Azaldu egiten dugu nola ez diren problematika berriak. Aurretik datorren krisi anizkoitz baten eraginez problematika hauek larriagotu eta asko agerian jarri dira, eta gure bizipenetatik kontatu ditugu, askotan bizipen hauek ez ditugulako politikotzat hartzen eta ez ditugulako ulertzen sistema bati erantzuten dioten zerbait bezala.
Problematikaren bat azaltzea eskatuko banizue.
Adibidez, irakasle partikularrek bizi duten errealitatea kontatu dugu. Kontraturik gabe egiten dute lan eta gainera, egoera irregular batean, ordutegirik gabekoa. Pandemiarekin, bat-batean etxean itxi behar genuela, ezegonkortsun egoera hori nabarmendu da, haien lana desagertzeraino.
Era berean, motxiladun haur bati ere elkarrizketa egin diogu. Aita kartzelan du eta urte honetan hiru alditan soilik ikusi ahal izan du, eta espetxera joan izan denetan ez zekien ziur aita ikustera sartuko zen edo ez.
Erizain baten bizipenak ere jaso ditugu. Ospitaletan zein osasun zentroetan bizi izan zuten egoera larria. Erantzunak berehala eskatzen zizkieten osasun langileei, osasun sistema prest ez zegoenean horrelako pandemiari aurre egiteko, eta zer esanik ez, sartu behar izan dituzten lan-ordu gehiagarriak, ordaindu gabekoak.
Pandemiak eragin dituen ondorio psikologikoei buruz hitz egin duzue dokumentalean?
Hala da. Pandemiak gazteongan ondorio psikologiko batzuk izan ditu eta adierazi dute nola gazteen suizidio-tasa asko igo dela pandemia piztu zenetik gaur egunera. Estatu mailan datu zehatzik ez dagoen arren, Katalunian adibidez, % 27ko igoera eman da 2020ko azken hiruhilekoan gazteeen suizidio saiakerei dagokienez.
Gazteen kriminalizazioaz ere asko hitz egin da.
Gazteenganako kriminalizazioa izugarria ari da izaten. Arduragabe gisa hartu gaituzte askok, baina benetan uste dugu ez dela kontuan hartu gazteon egoera neurriak ezartzerako orduan. Pandemia honetan denok daukagu erantzukina, ez bakarrik gazteok, helduek ere bai. Uste dugu hau guzti tresna politiko bezala erabili dela, arduraren fokua beste nonbaiten kokatzeko —kasu honetan gazteongan—, eta ez benetan boterea daukaten eta erabakiak hartzen dituztenengan.
Gaur aurkeztuko duzue ‘Konfinatu ezinezko ahotsak’ dokumentala.
Bai. Gaur 18:00etan aurkeztuko dugu dokumentala Ibaigane Kultur Etxeko areto nagusian. Edukiera muga dela eta, dokumentala ikusi nahi dutenek izena eman behar dute Kiskaliko sare sozialetan zabaldu dugun estekaren bitartez. Dokumentalean azaltzen diren emakume batzuk izango dira aurkezpenean, eta denon artean solasaldi bat egingo dugu. Galderak egiteko aukera ere izango da.
Uda ondoren dokumentalaren aurkezpen gehiago egingo dituzue?
Datorren ikasturtean dokumentala zabaltzen jarraitzeko asmoa daukagu. Oraindik ez dugu datarik zehaztuta, baina hori da gure asmoa: oporretatik bueltan dokumenatala gehiago zabaltzea. Ez dakigu plataformaren batera igoko dugun, baina argi daukagu eskuragarri jarri nahi dugula dokumentala.
Ikasturte berriari begira, zer gehiago egingo duzue Kiskalitik?
Euskal Herriko Neska* Gazteak saretik baterajotze feminista bat egiteako asmoa daukagu urriaren 8tik 10era bitartean. Bizi dugun krisi anizkoitz honen aurrean edota dokumentalean agertzen diren problematika horien aurreran erantzun kolektiboak eraikiko ditugu topaketa horretan.
☉ Basauri
Basauriko EH Bilduk osoko zuzenketa aurkeztu dio udal gobernu taldearen aurrekontu proposamenari
Basauriko udal gobernu taldeak 2025eko aurrekontu proposamena aurkeztu zuen azaroaren 21ean: guztira 65,8 milioi euro kudeatuko ditu Basauriko Udalak, aurten baino 3 milioi gehiago (% 5,3 gehiago).
Oposizioak gaur arte du epea proposamenari zuzenketak aurkezteko, eta Basauriko EH Bildutik jakinarazi dutenez, osoko zuzenketa bat aurkeztuko dute.
“Kontu horiek ia 66 milioira iristen dira, eta kopuru horren % 3,7 baino ez da inbertsioetarako. Kopuru hori urte askotan geldirik egon da, eta, adibidez, aurreko urtearekin alderatuta, % 13 jaitsi da, eta hori larria iruditzen zaigu hainbat arrazoirengatik. Gure ustez, jaitsiera hori gastu arrunten gorakadaren ondorioa da, diru-sarrera propioak erruz agortzen baitituzte”, diote koalizio ezkertiarretik.
Inbertsio-proposamenek “aldaketa sakonik ez” dakartela salatu dute: “Esate baterako, gure enpresa aukeraguneen garapena edo pertsona ahulenen gizarte-babesean sakontzea. Adibide gisa, Arizko zubi bat edo eserlekuak dituzten estalitako eremuak sortzea proposatzen da, ekitaldian zehar partidak egiteko egokiagoak direnak”.
“Inkoherentziak” daudela ere adierazi du EH Bilduk: “Adibide gisa, gehiago bideratzen da prentsa eta aldizkarietara etxerik gabeko pertsonei edo Janabideri laguntzera eta pertsona ahulei elikagaiak banatzera baino”.
“Maniobra tarte txikia”
“Agerikoa da oposizioa osatzen duten alderdiei maniobra tarte txikia uzten zaiela, aurrekontua oso doitua dagoelako. Baina horren bueltan, eta diru erabilgarria azaleratzen den neurrian, orduantxe heltzen zaie Udalaren beharrei. Hori bai, gainerako alderdi politikoak kontuan hartu gabe, aldez aurretik horiei beren proposamenei uko egin dietelako”, diote.
Oposizioaren proposamenik sartu nahi ez izatea salatu dute EH Bildutik: “Gobernu-taldeak benetan proposamenak sartu nahi izan balitu, formulak egon badaude. Hala nola, zirriborroa itxi baino lehen, gainerako udal taldeekin hitz egin; partida bat alderdientzat eurentzat gorde, aurrekontu partehartzaileetarako 400.000 euro gordetzen dituen bezala, edo akordio politiko bat lortu, urtean zehar gure ideiak txertatzeko aukera emango diguna, beraiek beraien proposamenekin egiten duten bezala. Baina uko egiten die, gehiengo absolutuak ematen dion lasaitasunagatik, beharbada”.
“Horregatik, oraingoan, eta hainbat urtez gure proposamenak sartzen saiatu ondoren, ez dugu parte hartuko “iragarritako heriotza” honetan, eta osoko zuzenketa hau aurkeztuko dugu kontuak itzultzeko eskatuz”, diote.
Hala eta guztiz ere, adostasunetara heltzeko “prest” daudela adierazi dute koalizio ezkertiarretik: “Osoko zuzenketa hau erretiratu dezakegu eta aurrekontuari aurka ez egitea eskaini dezakegu, akordio baten truke, non, modu eraikitzailean, gure ideiak eman ahal izango ditugun diruzaintzako geldikinen erabilgarritasunean oinarrituta. Beraz, badaude formulak, espero dezagun borondatea ere egotea”.
☉ Basauri
Zauriturik gabeko auto istripua gertatu da Basauriko sarreran, Arizen
Auto batek istripua izan du Basauriko sarreran, Arizko zubiaren ondoan. Taberna baten ondoan dagoen barandaren kontra jo du eta bertan dagoen banku bat hondatu du.
Hala ere, Udaltzaingoak GEURIAri baieztatu dionez ez da zauriturik egon. Autoaren gidaria anbulatoriora eraman dute.
Auto pilaketak izan dira Basaurira sartzeko, baina dagoeneko trafikoa arina da. Udaltzainak trafikoa zuzentzen egon dira.
☉ Basauri
Gabonetako Ludoteka zerbitzuan izena emateko epea zabaldu du Basaurik
Basauriko Kultur Etxeak 4 eta 6 urte bitarteko umeei zuzendutako Gabonetako Ludoteka zerbitzua eskainiko du abenduaren 23an, 26an, 27an eta 30ean eta urtarrilaren 2an eta 3an.
Zehazki, zerbitzua San Migel, Ibaigane eta Pozokoetxeko Kultur Etxean eta Basozelai eta Kareaga Gizarte Etxeetan garatuko da goizetan, 10:00etatik 13:00etara bitartean.
Eskaintza 2018 eta 2020 bitartean jaiotako haurrei dago zuzenduta, eta izena emateko epea zabalik dago abenduaren 13ra bitartean.
Guztira 60 plaza eskainiko dituzte, eta zozketa bidez esleituko dituzte. “2024-2025 ikasturtean Basauriko ludoteka zerbitzua erabiltzen duten familiek izango dute lehentasuna”, zehaztu dute Kultur Etxeko ordezkariek. Onartutakoen zerrenda abenduaren 18an argitaratuko du Kultur Etxeak.
Gabonetako Ludoteka zerbitzuko prezioa 25 eurokoa da. “Beherapenak ere egongo dira DSBE edo GGI jasotzen duten familientzat: % 75eko deskontua aplikatuko zaie, alegia”, diote. Era berean, hiru seme-alaba dituzten familia ugariei % 25eko deskontua ezarriko diete, eta lau seme-alaba edo gehiago dituzten familiei % 40koa.
☉ Basauri
Jon Arretxe basauriarrak Touré detektibearen hamaikagarren liburua aurkeztu du: ‘Zenbaki gorriak’
Durangoko Azokan aurkeztuko du bere azken nobela Arretxek. Gainera, liburuak sinatzen ere ibiliko da idazle basauriarra
Jon Arretxe idazle basauriarrak argitaratu du Touré detektibearen hamaikagarren nobela: ‘Zenbaki gorriak’ (Erein, 2024).
Azaroaren 28an aurkeztu zuen liburu berria Arretxek Donostiako udal liburutegian eta Durangoko Azokan ere aurkezpena egingo du: abenduaren 6an, ostiralez, izango da 19:30etik 20:00etara Ahotsenean.
Liburu berria aurkezteaz gain, liburuak sinatzen ere ibiliko da Arretxe Durangoko Azokan, Erein argitaletxearen standean: abenduaren 5ean, 6an, 7an eta 8an, 11:00etatik 14:00etara eta 16:30etik 20:00etara.
Touré detektibearen sagan hauek dira idazle basauriarrak publikatu dituen nobelak: ‘19 kamera’ (Erein, 2012), ‘612 euro’ (Erein, 2013), ‘Hutsaren itzalak’ (Erein, 2014), ‘Estolda jolasak’ (Erein, 2015) ‘Sator lokatzak’ (Erein, 2016), ‘Ez erran deus’ (Erein, 2018), ‘Mesfidatu hitzez’ (Erein, 2019), ‘Dortokaren begirada’ (Erein, 2021), ‘Lyrica Garaia’ (Erein, 2022), ‘Musker amarruak’ (Erein, 2023) eta azkena ‘Zenbaki gorriak’ (Erein, 2024).
11 liburu, 12 urte
Hau da ‘Zenbaki gorriak’ liburuaren sinopsia:
Hamabi urte igaro dira Mahamoud Touré Bilboko Afrika Txikira heldu zenetik, familia Burkina Fason utzita eta amets berrien alde borrokatzeko prest. Horretarako Saharako basamortua zeharkatu behar izan zuen, eta Gibraltarko itsasartea igaro. Baina denboraren poderioz, emaztea eta seme-alabak, etorkizun oparoko promesa hutsalez nazkaturik, ahaztu egin ziren Touréz, eta burkinarra zurrunbilo iraunkor batean sartu zen non ilunak askoz gehiago diren argiak baino.
Aurreko nobelan Las Palmasen egon ondoren, oraingo honetan patuak Bartzelonara darama Touré. Hor, denbora soberan izango du ihesaldi etengabea bilakatu zaion bizitzaz hausnartzeko, bizi izandako esperientzia gogorrak eta egindako okerrak mamurtzeko, eta inoiz baino astunago sentituko du bakardadearen pisua. Bere lagun leial Osman, Xihab eta Kristina (Sa Kené) jada ez dauzka ondoan, eta inoiz imajinatuko ez zituen gauzak egin beharko ditu bizirik irauteko, degradazio-maila beherenera iristeraino.
Jon Arretxek argazki gordina eskaintzen digu Zenbaki gorriaken Bartzelonako turismo-leku ederren azpian gordetzen den errealitatearena, eta agerian uzten digu paperik gabeko etorkinek, etxebakoek, txiroenek… non bilatzen duten babesa. Eleberri bizigarri bezain gogorra da Touréren hamaikagarrena, estilo zintzokoa, sagako besteetan bezala Europa diruduneko baztertuen azpi mundua erakusten duena.
☉ Basauri
Argazkiak / Basauriko Mintzodromoak 100 lagun baino gehiago bildu ditu Solobarrian
Solobarriako plazako karpak 100 lagun baino gehiago elkartu ditu gaur goizean, Euskararen Eguna dela eta antolatutako Mintzodromoan. Bertan izan dira Euskaltegiko ikasle eta irakasleak, Berbalagunak, Basauri ikastetxeko ikasle eta irakasleak eta udal ordezkariak, hiru mintzagaien inguruan berba egiten: gaur egungo bizitzaren erritmo azkarraz, urak har ditzakeen eremuetan eraikitzeaz eta fake news fenomenoaren inguruan.
Euskararen egunak giro ederra ekarri du Solobarriako Mintzodromora eta bertako partaideak gogoz aritu dira istorioak euskara hutsean elkarbanatuz.