☉ Galdakao
Ainhoa Sánchez: «Ariketa soziala amaitzean jendeak euskaraz egiten jarraitzen duela ikustea zoragarria da»
Ainhoa Sánchez Sancho (Galdakao, 1987) irakaslea da eta betidanik euskaraz berba egiten jakin badu ere, txikitan ez zuen behar beste erabiltzen
Ainhoa Sánchez Sancho (Galdakao, 1987) irakaslea da eta betidanik euskaraz berba egiten jakin badu ere, txikitan ez zuen behar beste erabiltzen. Baina txipa aldatu eta 17-18 urte zituela erabaki garrantzitsua hartu zuen: bizitza euskararen inguruan eraikitzea eta senide, lagun eta ikasleekin euskaraz jardutea. Horrelaxe azaldu digu galdakoztarrak Ardantza parkean Euskaraldiaren hirugarren edizioan bizitako esperientzia.
Zer dela eta parte hartu duzu aurtengo Euskaraldian? Lehenengo edizioan parte hartu nuen eta uste dut ekimen polita eta garrantzitsua dela euskarari bultzada emateko. Horregatik hartu nuen parte.
Zein da Euskaraldiagaz lortu nahi zenuen helburua? Euskaraz berba egiten jarraitzea eta gaztelaniaz egiten dudan horiekin gehienbat lehen berbak euskaraz botatzea.
Noiz erabiltzen duzu euskara egunean zehar? Egunero erabiltzen dut euskara. Andereñoa izanik eskolan beti egiten dut euskaraz. Horrez gainera, lagunekin, bikotekidearekin… beti euskaraz egiten dut. Esan dezaket egunaren %90ean erabiltzen dudala euskara.
Eta Euskaraldiari dagokionez, leku zehatzetan landu duzu euskara? Nire helburuetako bat euskara komertzioetan erabiltzea izan da. Leku horietan askotan lehen hitza gaztelaniaz irteten zaigu eta nire erronka pertsonala ohitura hori aldatzea izan da, hain zuzen ere.
Eta lortu duzu helburua hirugarren edizio honetan? Nire partetik bai! Gehienetan euskaraz egin dut saltoki guztietan. Egia da ohitura ez dudan pertsonekin erdaraz erantzun didatenean batzuetan elkarrizketa erdaraz amaitu izana, nahi gabe.
Zergatik dira garrantzitsuak, zure ustez, Euskaraldia bezalako ariketa sozialak? Euskaraldiak erronka polita eskaintzen die gaztelaniaz berba egiten duten eta euskara ulertzen duten horiei. Ariketa soziala bukatzean euskaraz egiten jarraitzen dutela ikustea benetan polita izan ohi da, hautatutako rola bata edo bestea izan.
Nolako jardueratan hartu duzu parte aurtengoan? joan den abenduaren 3an trikipoteoa eta bazkafria antolatu zuten herrian zehar eta bertan izan nintzen. Oso esperientzia polita izan zen eta dantza taldeagaz ibili ginen leku batetik bestera. Hala ere, esan beharrekoa da aurten uste baino jende gutxiago ikusi dudala ekintzetan.
Zergatik gertatu daiteke hau? Ekintza batek, ohitura moduan hartzean, indarra galtzen du. Euskaraldia ariketa berez oso ondo dago baina bestelako ekintzat antolatu beharko lirateke, modu ezberdinetan planteatuta.
Nola? Euskaraldiako ekintzak publiko zabalago bati zabaldu beharko genizkioke, betiko bertsolarietatik harago, esaterako (eta zentzu onean betiere). Era horretan, betiko pertsonez gainera herritar ezberdinengana helduko litzateke Euskaraldia.
Zein rol aukeratu duzu aurten? Egunero egiten dut berba euskaraz eta hori mantentzeko Ahobizi rola aukeratu dut aurten ere. Hala ere, iruditzen zait Belarriprest rola oso egokia dela euskaraz berba egiten ondo sentitzen ez den pertsona batentzat, esaterako. Ahobizi txapa jantzita badaramat ere, rol biak oso garrantzitsuak dira niretzat.
Nola aldatuko zenioke txipa gaztelaniaz berba egiten duen hiztun bati euskarara igaro dadin? Jendeak euskarak duen indarraz jabetu behar du. Hainbat urtetan nolako egoera sufritu duen ikusita, euskaraz berba egin eta bizitzea benetan garrantzitsua dela jakin beharko luke jendeak. Niretzat berebizikoa da euskaraz egitea, ondo egiten ez badugu ere. Ahalegin hori egitea lehen berba gaztelaniaz botatzea baino askoz ausartagoa da.
Zergatik da hain latza askorentzat txipa aldatzea? Nire kasuan, esaterako, eskola garaian dena edo ia dena gaztelaniaz egiten nuen lagunekin. 17 edo 18 urtegaz hori aldatzea erabaki genuen eta orain den-dena euskaraz egiten dugu. Nire iritziz, herriaren arabera eta herri jakin horretan nagusi den hizkuntzaren arabera askotan zaila suerta daiteke txip aldaketa hori egitea. Galdakaon, esaterako, eskoletan, txikitan, hizkuntza nagusia gaztelania da. Baina tira, Euskaraldia bezalako ekimenei esker eta eskola barrutik behar bezala landuta astiro-astiro eraldaketa polita egin daiteke.
Nolakoa da euskararen egoera gaur egun? Nik uste dut gero eta hobea dela. Jendea konturatzen hasi da euskaraz aritzeko eta bizitzeko beharra dagoela, eta apurka-apurka esnatzen ari gara.
Hala ere, estres linguistikoa pairatzen dute euskal hiztunek egunero. Ia herri guztietan dago estres linguistikoa. Azken batean, ezagutzen ez duzun pertsona bategaz lehen hitza gaztelaniaz egiten dugu. “Aukera errazena” da denontzat beste pertsonak erdaraz badakiela ziur gaudelako. Horregatik egin behar dugu euskaraz lehen hitza!
Nolako etorkizuna ikusten diozu gure hizkuntzari? Gaur egungoa baino hobea izan beharko litzateke.
☉ Galdakao
Julen Gabiria galdakoztarrak euskaratu duen ‘Elkanoren herriari bueltaka’ liburua aurkeztuko dute Durangoko Azokan
Julen Gabiria idazle eta itzultzaile galdakoztarrak ‘Elkanoren herriari bueltaka’ liburua euskaratu du aurten, eta Durangoko Azokan salgai egongo da abenduaren 5etik 8ra bitartean.
Ander Izagirre idazle donostiarrak argitararatu zuen gazteleraz liburua 2022an, eta bi urte ondoren, euskarazko bertsioa aurkeztuko dute euskal liburuen eta diskoen azoka handian.
Bai Gabiriak bai Izagirrek liburuaren aurkezpena egingo dute abenduaren 8an, igandez, Ahotsenea-Literatura gunean, 16:30etik 17:00etara bitartean.
☉ Galdakao
Iskander Sagarminaga eta Eider Eibar Durangoko Azokan izango dira ‘Margo Pitarak’ proiektua aurkezten
Iskander Sagarminaga eta Eider Eibar Durangoko Azokan izango dira ‘Margo Pitarak’ proiektua aurkezten. Abenduaren 6an, ostiralez, izango da 17:30etik 17:50era Landakoguneako Kabi@n.
Proiektu transmedia da eta igerilari galdakoztarrak eta Eider Eibar ilustratzaileak 7 itsasoen erronkak igerian eta marraztuz euskaraz sorturiko eduki digitalak biltzen ditu: eskulanak, euskarazko sticker animatuak, mapa interaktiboak, bideoak edota animazioak.
Beste alde batetik, Galdakaon bizi den Eider Eibarrek ‘Kokoak’ liburua argitaratu du aurten, eta Durangoko Azokan ere aurkezpena egingo du. Abenduaren 5ean, ostegunez, izango da 16:30etik 17:00etara Saguganbara gunean.
‘Kokoak’ liburua 3 urtetik gorako umeentzat dago zuzenduta eta Kokoen unibertsoa ezagutaraztea du helburu: “Koko Mako, Maki Moko, Kako Mako eta Koko Miko hitz-joko magikoa abestu eta Kokoak azaldu dira, izaki fantastiko txikiak, gure sorkuntza artistikoko lanetan laguntzen digutenak marrazkietan zulotxoak egin eta bertara sartuz”, dio sinopsiak.
Abenduak 3 ditu gaur: Euskararen Nazioarteko Eguna. Galdakaon goizean Mintzodromoa egin dute Iturrondoko karpan (hemen argazkiak!) eta jarduera aprobetxatuta Maria, June, Naroa, Aitor eta Rebeca galdakoztar saltseroak GEURIAko mikroaren aurrean jarri ditugu!
Zein da eurentzat euskal abestirik onena? Eta liburu bat aukeratu beharko balute? Zein da euskarak duen hitzik politena? Euren erantzunak jaso ditugu!
Euskararen Nazioarteko Eguna da gaur. Galdakaon Mintzodromoa egin dute Iturrondo plazako karpan eta guztira 120 lagun batu dira: Bengoetxe eta Eguzkibegi ikastetxeetako eta euskaltegietako ikasleak eta irakasleak, herriko eragileetako ordezkariak eta norbanakoak elkartu dira eta euskara ahoan izan dute ordu t’erdiz. Hiru gai izan dituzte hizpide: ‘Urak har ditzakeen eremuetan eraikitzea’, ‘Zeregin gehiegi, baina denbora gutxi’ eta ‘Ikasgai berria proposatzea’.
☉ Galdakao
Jon Eguskiza eta Kepa Otaegi galdakoztarrek ‘Momotxorroak’ dokumentala aurkeztuko dute Durangon
‘Momotxorroak: Kaos baten istorioa’ dokumentala abenduaren 5ean aurkeztuko dute Irudienean. Bertan izango dira Andra Mari Dantza Taldeko ordezkariak
Galdakaoko Andra Mari Eusko Dantzari Taldeak ‘Momotxorroak: Kaos baten istorioa’ dokumentala egin du Jon Eguskiza eta Kepa Otaegi taldekideek zuzenduta.
Dokumentalak Altsasuko (Nafarroa) inauteri tradizionalak berreskuratzeko eta biziberritzeko prozesua jasotzen du: “Antzinate handiko jaia izan zen, eta ahaztuta geratu zen, harik eta Ricardo Aldasorok, herriko nagusienetako batek, momotxorro mitikoak (ospakizun horren elementu nagusia) gogora ekarri zituen arte. Hain zuzen ere, oroitzapen horrek bultzatu zuen Altsasuko inauterien berpiztea, ‘Momotxorroak: Kaos baten istorioa’ dokumentalak jasotzen duen prozesua”, diote.
Andra Mari Eusko Dantzari Taldeak inauteri horiei buruzko ikerketa eta berreskuratze lanari ekin zion, Juan Antonio Urbeltz folkloristak bultzatuta, azken horrek Jose Maria Satrustegiren ‘Neguko solstizioa’ lanean oinarrituta.
“Urteetan ikertu ondoren, 1978an Andra Mari dantza taldeak lehen aldiz plazaratu zuen inauteria Altsasun, interes handia piztuz eta Altsasuko komunitatea mugiaraziz, bereziki belaunaldi berriak, non, jai hau biziberritzeko erronka hartu baitzuten. 1982an, inauteriak gogo biziz ospatu ziren berriro Altsasun, eta, ordutik, tradizio horri eutsi dio urtez urte, 2012an Nafarroako Gobernuaren interes turistikoko festa gisa aitortuta”, diote.
Galdakao-Altsasu konexioa
Ikus-entzunezkoaren helburu nagusia da Andra Mari Eusko Dantzari Taldearen lana eta tokiko komunitateak ospakizun hori berpizteko hartu zuen konpromisoa erakustea, XX. mende hasieran azken aldiz antzeztu zenetik, 70eko hamarkadan berpiztu zen arte.
“Dokumentalaren helburu nagusia da belaunaldi berriei euskal kulturaren balioa eta esanahia helaraztea, inauteri horien berreskurapenean parte hartu zutenen testigantza zuzenen bidez”, diote.
Euskal folklorearen arloko pertsona aipagarrienen esperientziak eta testigantzak jaso dituzte dokumentalean. Besteak beste, Mikel Zamalloa, Manu Jauregi eta Koldo Telleria Andra Mariko kideek; Patxi Goikoetxea, Amaia Oiarbide, Enrique Zelaia eta Satur Leoz Altsasuko kultur eragileek; eta Juan Antonio Urbeltz Euskal Herriko folklore maisua zein kultur eragileak hartu dute parte dokumentalean.
Era berean, ikus-entzunezkoak Galdakao eta Altsasuren arteko lankidetza-harremanei balioa eman diela adierazi dute Andra Mari Dantza Taldeko ordezkariek.
Durangoko Azokan
‘Momotxorroak: Kaos baten istorioa’ dokumentala Durangoko Azokan aurkeztuko du Andra Mari Dantza Taldeak.
Abenduaren 5ean, ostegunez, Durangoko Zugaza zineman, Irudienean, ikusi ahal izango da dokumentala, 17:30etik aurrera. Emanaldiaren ostean solasaldia egongo da.
Hego Uribeko eta Kurdistango musikariek emanaldia eskainiko dute Durangoko Azokan
‘Txapel’ek ‘Izarrak eta Haitzak’ liburua aurkeztuko du Pou anaiekin, Durangon
Arrigorriagako Gazteguneak Gabonetako irteera antolatu du Donostiako izotz pista eta ihes gelara
Argazkiak / Euskara ahoan, 120 lagunek hartu dute parte Galdakaoko Mintzodromoan
Argazkiak / Tortilla, indabak eta giro bikaina Usansoloko jaietako herri bazkarian
Argazkiak / ‘Konponbidea ez bazara, arazoa zara’ lemapean manifestazioa egin dute A25ean Galdakaon
Hego Uribeko eta Kurdistango musikariek emanaldia eskainiko dute Durangoko Azokan
Bideoa / Zein da euskarak duen hitzik politena? Galdakaon erantzun dute!
