Sareak

☉ Galdakao

Fatima Villa: “Nire helburu nagusia txipen krisia gainditzeko ordezko irtenbide bat aurkeztea da”

Orain 2 urte

|

// Fatima Villa

Fatima Villa Gonzalez (Galdakao, 1995) galdakoztarra saritu dute 2022ko CAF-Elhuyar sarietan. Lehen sektoreko lanak saritzeko helburua duen Neiker saria eman diote Fatimari, ‘Zer diotsi sagarrak jogurtari?’ lanari esker, eta 2.000 euroko saria irabazi du. Gaur egun Bostonen dago Fatima ikerketa lanak egiten eta ezin izan da sari banaketara bertaratu. Berarekin harremanetan jarri da GEURIA saria irabazi duela jakin bezain laster —GEURIA sari banaketan izan zen, Zientzia-kazetaritza saria irabazi duelako—, eta bere saritutako lanaren nondik norakoen inguruan hitz egin dugu berarekin.

Lehenik eta behin, zorionak Fatima! CAF-Elhuyar Sarietako Neiker saria irabazi duzu!
Orain dela aste bi Elhuyarretik email bat jaso nuen, eta CAF-Elhuyarreko Neiker sariaren irabazlea nintzela irakurri nuenean ezin neban sinistu. Neiker saria lehenengo sektorearekin lotutako gaiei buruzko artikuluentzat da, eta nirea itxuraz ez dator bat horrekin, teknologiari buruz diharduelako. Hala ere, laster jakingo duzue irakurleok sari honen zergatia.

‘Zer diotso sagarrak jogurtari?’ lana da saritu dutena. Azalduko diguzu zehazki zein den zure lana?
Denok galdetuko diozue zeuen buruei: ‘Zer diotso, ba, sagarrak jogurtari, hain interesgarria dena?’. Ba, ‘hotz dela’ diotso. Nire artikuluak edozein tresnak bere egoerari eta inguruan gertatzen ari denari buruzko informazioa biltzea eta beste tresna batzuei jakinaraztea ahalbidetzen duen txip-ik ezta bateriarik gabeko pegatina batzuen berri ematen die irakurleei. Chipless etiketak hain zuzen ere.

Zein helburu ditu?
“Adituen arabera, 2020tik hona pairatzen ari garen erdieroaleen krisiarekin bukatzeko modu bakarra dago: txip gehiago fabrikatzea”. Ironikoa, ezta? Nire helburu nagusia txipen krisia gainditzeko ordezko irtenbide bat aurkeztea da.

Artikuluan azaldutako barra kodeen antzeko pegatina hauek, itsatsita dauden objektua identifikatzeaz gain, berari buruzko informazioa emateko gai dira. Beraz, elikagaien hotz katean, hau da, ekoizten direnetik dendetara heltzen diren momentura arte, jakien tenperatura, hezetasuna, pH-a, bakteriak eta abar neurtzeko gai dira; erosten ditugunean egoera onean daudela ziurtatuz.

Fatima Villa galdakoztarra saritu dute 2022ko CAF-Elhuyar sarietan

Epaimahaiak dio gaur egungo behar bati erantzuten diola.
Esan bezela, txipen krisiarentzako irtenbide bat izan daiteke; baita Euskadin urtean xahutzen diren elikagai tonak murrizteko ere. Izan ere, baldintza txarretan garraiatuak izaten ari direla aldez aurretik detektatu daiteke, eta baldintza hauek jakiak xahutu baino lehen aldatu.

Digitalizazioan oinarritzen omen da zure proiektua.
Gauzen Internetari (Internet of Things IoT) egiten diot erreferentzia artikuluaren hasieran, eta testuan zehar uste duguna baino ohikoagoak diren adibide batzuk jartzen ditut digitalizazioa gure egunerokotasunean non dagoen ulertu daiten: smartwatch-a mugikorrarekin etengabe komunikatzen da, Alexak etxeko tresnak kontrolatzeko gaitasuna dauka… Objektu guzti hauen “garunak” informazio digitalean oinarritzen dira eta datuak hodeian partekatzen dituzte. Beraz, nahiz eta txipik ez eduki, aurkezten ditudan etiketa hauek adimenduak dira ere, eta objektuen arteko komunikazioa hobetzen lagunduko dute digitalizazio prozesu honetan.

Didaktikoa ere badela adierazi du epaimahaiak. Zerbait eskainiko lioke hezkuntzari?
Lehenik eta behin, dibulgazio artikulu bat da. Zientzia-artikulu bat baino didaktikoagoa da jada; zientzialariak ez direnei zuzenduta baitago. Beraz, kontzeptu konplexuak nahiko era sinple edo errezean azalduta agertzen dira. Beharbada nire hezkuntzarekiko interesa edo irakasle izateko dudan gogoa islatzeko aukera bezala hartu dut aukera hau.

Beste alde batetik, irudien bitartez ideia zailak azaltzen saiatu naiz; gaur egun ditugun baliabide guztiekin, oso eskema politak eta erkargarriak egin daitezke eta.

Gainera, teknologia eta digitalizazioa gero eta arruntagoak bihurtzen ari dira mundu globalizatu honetan; ondorioz, ezinbestekoa da erabiltzaile gazteenei egunero erabiltzen dituzten tresnek zelan funtzioantzen duten azaltzea.

Etorkizunerako proposamen “egingarria” dela ere badio epaimahaiak. Imaginatzen dut zuk ere horrela ikusten duzula. Noizbait errealitate eta egingarria izango dela uste duzu?
Ezin dut ezer ziurtatu, baina lorpen zailagoak aurrera eramateko gai izan da gizakia. Beraz, bai; hurrengo urteetan zehar txip-ik gabeko etiketak ikusten hasiko gara zenbait produktutan. Baita gailu eta soluzio harrigarriagoak ere…

Elhuyar Sariak ezagutzen zenituen?
Egia esan, ez nituen Elhuyar sariak ezagutzen. Nahiz eta zientzialaria izan, betidanik asko gustatu izan zait idaztea; bai euskeraz, bai gazteleraz, bai ingelesez, beraz beti nago idazteko aitzakiaren bat bilatzen.

Eta, zergatik erabaki zenuen zure lana Elhuyar Sarietan aurkeztea?
Txip-ik gabeko etiketetan ikertzen jardun dut azken lau urtetan zehar, eta haiei buruz euskaraz eta hizkuntza “errez” batean idazteko gai nintzen ala ez frogatu nahi nion neure  buruari.

2.000 euroko saria irabazi duzu! Jakin daiteke zertan erabiliko duzun dirua?
Uff… Uste dot Estatu Batuetako errenta ordaintzeko laguntza ezinhobea izango direla 2000 euro hauek!

Bostonen zaude berriro.
Hala da. Hemen nagoen hirugarren aldia da hau. 2018an Massachusetts Institute of Technology-ko Rahul Bhattacharyya ikerlari (eta laguna) ezagutu nuenetik, berarekin lanean jardun dut egunera arte. Master Bukaerako Lana hemen egin nuen eta orain doktoretza tesiko egonaldi bat ere hemen egiten ari naz. Oso gustura!

Zertan ari zara orain Bostonen?
Doktoretza tesiko egonaldi bat egiten ari naiz MIT Auto ID Labs-ean, IoT kontzeptua asmatu zutenekin,  konkretuki. Horretaz aparte, munduko kultura guztiei buruz, punta-puntako zientziari buruz, toki barriei buruz piloa ikasten ari naiz. Ezagutzen ez baduzue, ongietorriak zarete danok hainbeste maite dudan honetan.

Sailkatuta:

☉ Galdakao

Galdakaoko 2024ko aurrekontu proposamenak “inbertsio ahalmen handia” du oinarri

48,8 milioi eurokoa da kaleratu duten proposamenaren zenbatekoa, iazkoarekin alderatuta “% 4,91ko igoera” jasotzen duena

Orain 5 egun

|

2023/12/04

Abenduaren 21eko Osoko Bilkuran onartu nahi dute 2024rako aurrekontua // Geuria

Aurrekontu proiektuaren aurkezpena egin du gaur eguerdian Galdakaoko udal gobernuak, Iñigo Hernando alkateak eta Alberto Ealo Ogasun zinegotziak gidatuta. Bertan egon dira, baita, gobernua osatzen duten EH Bildu, Auzoak eta Usansolo Herria alderdietako bozeramaileak.

48,8 milioi eurokoa da kaleratu duten proposamenaren zenbatekoa, iazkoarekin alderatuta “% 4,91ko igoera” jasotzen duena, ogasun zinegotziak adierazi duenaren arabera.

Abenduaren 21eko osoko bilkuran onartzeko asmoa daukate. Oposizioarekin hartu eman izan dutela ziurtatu dute, eta “ekarpenen zai” daudela.

Modu berean, eta Usansolori dagokionez, egun aurrekontua “juridikoki zatiezina” dela azaldu dute, baina hainbat partidetan “banaketa proportzionala” aurreikusten dutela.

Gazta, lau zatitan

Proposamena lau zati handitan banatzen den gazta bat bailitzan aurkeztu dute. Ealok zati horien zenbatekoak xehetu ditu:

  • Zerbitzuak (% 51): 29.934.591 €,
  • Giza Baliabideak (% 29): 13.925.454 €
  • Inbertsioak (% 12): 6.039.231 €
  • Diru laguntzak (% 8): 3.793.538 €

Udal gobernu taldeak aurkeztu du 2024ko kontuen proposamena // Geuria

Zenbaki orokorrez harago, Hernandok zifra horien atzean dagoen ikuspuntua azaldu du, aurrekontuak bi oinarri dituela azpimarratuz: alde batetik, “herritarrei ematen zaizkien zerbitzuen kalitatea bermatzea eta hobetzen joatea”, eta bestetik “udalaren inbertsio ahalmen handia indartzea”. Bi helburu handi horien adibide da zerbitzuen atalak gaztaren erdia baino gehiago jaten duela, %51, hain zuzen ere.

Beste partida batzuen artean, hondakinen bilketari dagokion partida bikoiztu dela nabarmendu du, eta guztira hondakinen kudeaketara zein kale garbiketara 5 milloi euro bideratzen direla.

Gazteriari dagokionez, iaz martxan jarri zuten zerbitzu psikologikoa mantenduko dute, eta herriko gazteei emantzipazioan laguntza eskainiko dien zerbitzua martxan jarriko dute. Bi asmoen aurrekontua guztira 433.000 euroko da.

Pertsona nagusien kolektiboa ere aintzat hartzen du proposamen honek, eta 150.000 euro jarriko dituzte programa ezberdinetara.

Inbertsioak, indartsu

Inbersioen atala ere azpimarratu nahi izan du Galdakaoko alkateak: “beste herri batzuekin alderatuta inbertsio ahalmena oso handia da”. Zenbakitan jarrita, 6 milloitik gora, aurrekontuaren % 12a.

Proiektu esanguratsuenen artean, honako hauek aipatu ditu:

  • Txomin Egileor kalearen eraldatzea erreka eta bere ingurua biziberritzeko proiektu integral baten baitan kokatu du. Milloitik gorako inbertsioa egingo dute, norabide bakarrekoa izango da kalea, eta bidearen beste karrila bidegorri batekin lotuko dute.
  • Saneamendua eta ur honiduran hobekuntza nabarmenak egingo dituzte, Usansolon, Trokan edo Ibaizabal kalean, besteak beste. Hemen ere milloitik gorako inbertsioa aurreikusten da.
  • Elexalde eliza aurreko etxea erosiko du Udalak, “herritarren eskura jartzeko”. Proiektuaren nondik norakoak “dagokion momentuan” zehaztuko dira.

Bukatzeko, diru laguntzetan ia lau milloi bideratuko ditu Udalak, besteak beste, larrialde egoeran dauden pertsonentzako laguntzak mantenduz (981.000 euro), sustapen ekonomikoari eta enpleguari dagokion partida hornituz (enplegu plana, ekintzaileei, dendari elkarteari eta Erletxeko enpresariei diru laguntza), edo herriko taxilariekin adostuko den auzo-taxi zerbitzua martxan jarriz.

Gaztaren beste bi zatiak udalaren gastu estrukturalek osatzen dute, Giza Baliabideak, % 29a, (13.925.00 euro), eta Finantza Gastuak (51.650 euro).

Osorik irakurri

☉ Galdakao

Argazkiak / Izaskun Rekalde omendu dute Galdakaon, Euskararen Eguneko ekitaldi nagusian

Orain 6 egun

|

2023/12/03

Abenduaren 3a Euskararen Nazioarteko Eguna da. Galdakaon ekitaldi nagusia egin dute Torrezabal Kultur Etxean, eta bertan ekainean zendu zen Izaskun Rekalde usansolotar euskaltzalea gogoratu dute.

Ikastolako lagunak, lankideak eta Pantailak Euskaraz eta Arnas Dezagun ekimenetako bere lagunak izan dira ekitaldian, besteak beste. Era berean, Pantxoa Karrere abeslari lapurtarrak eta bere alabak musikaz girotu dute emanaldia. Taupadak Dantza Eskolak ere parte hartu du.

Izaskunen senideak ere ekitaldira bertaratu dira Torrezabalera eta Karmele Gorroño galdakoztarrak egindako ilustrazioa jaso dute. Ekitaldia Johana Lasheras eta Jon Gomez kazetariek gidatu dute.

Osorik irakurri

☉ Galdakao

Gazte berbodromoa, ekitaldia eta Izaskun Rekalderi omenaldia antolatu dituzte Euskararen Egunaren harira Galdakaon

Orain aste 1

|

2023/12/01

Mintzodromoa iaz Torrezabal Kultur Etxean // Geuria

Abenduaren 3a da Euskararen Nazioarteko Eguna. Galdakaon hainbat jarduera antolatu dituzte, ez bakarrik abenduaren 3an bertan, baizik eta aurreko egunetan ere.

Besteak beste, azaroaren 29an Mintzodromoa antolatu zuen Barandiaran AEK euskaltegiak Kurtzeko plazan eta Maximo Moreno Musika Eskolako ikasleek kalejira egin zuten.

Abenduaren 1etik 3ra bitarteko asteburuan ere hamaika gauza egongo dira Galdakaon: gazte berbodromoa, musika ekintza kooperatiboak, beldurrezko ihes gela, euskara eta ostalaritza sustatzeko kanpaina, talo eta sagardo dastaketa eta Euskararen Eguneko ekitaldi nagusia.

Euskararen Eguneko ekitaldi nagusian, euskararen lorpenak eta erronkak aurkeztuko dituzte, eta Izaskun Rekalde usansolotar euskaltzaleari omenaldia egingo diote. Ekainean hil zen. Berarekin batera euskara sustatzeko hainbat ekimenetan parte hartu duten kide ugari etorriko dira Galdakaora igandean, baita Pantxoa kantaria ere. “Izaskunek ereindako haziari ura botatzen jarraituko dugu”, esan du Gaizka Uriarte Aitu elkarteko kideak.

Euskararen Eguna 2023 | Egitaraua

Abenduak 1, ostirala
20:00 Gazte berbodromoa Ganguren tabernan

Abenduak 2, larunbata
12:00 + 17:00 Beldurrezko ihes gela Plazakoetxeko Topagunean (+12 urte)

Abenduak 2-3
Urretako ostalariekin elkarlanean, euskara eta ostalaritza sustatzeko kanpaina. Euskaraz eskatzeak saria izango du.

Abenduak 3, igandea
12:00 ‘Euskararen lorpenak eta erronkak’ ekitaldia eta Izaskun Rekalderi omenaldia Torrezabalen. Sarrerak agortuta
13:00 Talo eta sagardo dastaketa Agirre Lehendakariaren plazan

Osorik irakurri

☉ Galdakao

Argazkiak / ‘Utzi zaintzak pribatizatzeari’ lemapean egin dute manifestazioa Galdakaon

Orain aste 1

|

2023/11/30

Zaintza sistema eraldatzeko asmoz, egun osoan zehar hamaika ekintza egin dituzte Hego Uriben greba feminista orokorraren barruan. Galdakaon goizeko lehen orduan gosari kolektiboa egin dute, baita piketeak ere, eta ondoren 12:30ean manifestazioa egin dute Zuhatzutik Santi Brouard plazara ehunka herritarrek. Hauek dira Aitzol Zamalloa argazkilari galdakoztarrak atera dituen argazkiak:

Osorik irakurri

☉ Galdakao

Argazkiak / Dozenaka lagun batu dira Galdakaon Azaroaren 25eko elkarretaratzean

Orain 2 aste

|

2023/11/25

Emakumeen kontrako indarkeriaren aurkako nazioarteko eguna da gaur, azaroak 25. Galdakaon elkarretaratzea deitu du Momoakek udaletxeko plazan. Dozenaka lagun batu dira kontzentraziora.

Osorik irakurri