Artista multidiziplinarra da Gaizka Chamizo galdakoztarra (Galdakao, 1987). Klown eta aktore lanetan ikusi ahal izan dugu, esaterako, ‘Irati’ edo ‘Maixabel’ filmetan, partaidetza txikia izan arren. Musikan ere trebatu da galdakoztarra, baita literaturan ere. Duela hilabete batzuk ‘Begiak’ liburua argitaratu du Miguel Gren ilustratzailearen batera, iparraldeko ZTK argitaletxearen bitartez. Haur batek —kasu honetan Jael da protagonista— oheratu aurretik bere amonarekin dituen elkarrizketen bidez hainbat istorio kontatzen ditu ipuinak: “Amonak, bere bilobari egoera zailak adorez kudeatzeko bizipoza eskaintzen dio”, azaldu digu Chamizok. ‘Begiak’ ipuinaz eta orokorrean bere artista bizitzaz hitz egin dugu Gaizkarekin.

‘Begiak’ liburua aurkeztu zenuen abenduan Miguel Grenekin batera Durangoko Azokan. Zein da liburu honen abiapuntua?
Istorio zehatz bat kontatzeko gogoa da abiapuntua. Ipuin kontalaritza asko maite dut eta, normalean, saio hauetan dagoeneko existitzen diren kontuak kontatu izan ditut beti. Banuen gogoa nik neuk ere nire barne istorioak paperean itsasteko eta plazaratzeko. Nik testuak idatzi ditut eta Miguelek ilustrazioak egin ditu.

Nola sortu zen Miguelekin elkarlana?
Miguel eta biok aspaldiko lagunak gara eta gure lanaren berri izan dugu betidanik, nola ez, batak bestearena goraipatuz eta norberarena gutxietsiz. Hala, elkarrekin proiektu bat sortzea erabaki genuen 2020an, batak bestearen lana elikatuz beti. Horrela sortu zen ‘Begiak’.

Jael eta bere amona dira protagonistak, eta lo hartu aurretik izaten dituzten elkarrizketen bidez hainbat istorio kontatuko dizkigute.
Haur txikien egunerokoan badago oso momentu berezi bat: oheratzea. Ume askorentzat oso momentu zaila da horixe; izan ere, bakarrik, ilunpetan eta heldu baten babesik gabe dauden egunaren une bakarra da. Sarritan ume hauek lotara eramaten dituen helduaren konpainia denboran ahalik eta gehien luzatzen saiatzen dira, ostean datorkien momentu zailari aurre egiteko beldurrez. Momentu hau da, hain zuzen ere, ipuinean kontatzen dena eta nola amonak, bere bilobari egoera zailak adorez kudeatzeko bizipoza eskaintzen dion.

Haurren munduaz ari zarete. Zerk erakartzen zaituztete haurren mundu horretatik?
Beti errepikatu izan dut haurrek badaukatela berezko magia bat, zoritxarrez hazten doazen heinean galtzen dutena eta guk, helduok, heldu izateagatik dagoeneko ez daukaguna. Mundua antzemateko modu propioa daukate txikiek, “bihotz ibiltariak” dira, kutsatu gabeak, eta horrek zirrara sortzen dit, baita inbidia ere.

“Leku askotan izaten uzten ez didaten hori izateko askatasuna ematen dit antzerkiak, baita esan ezin daitezkeen gauzak ozen oihukatzeko askatasuna ere”

Enpatia, maitasuna edota orainaren boterea aipatzen dituzue liburuan. Horren behar nabarmena ikusten duzue egungo gizartean?
Elkarbizitza eta osasun mental sano baten oinarriak dira hitz horiek. Ez da gauza berria azkeneko hamarkadetan kontzeptu horiek hartu duten pisua, gure gizarteko hainbat gaitzen ondorioz. Haurtzaroko lehen etapetatik bultzatu beharreko baloreak bihurtu dira, elkarbizitzaren etorkizun osasuntsu baten bidean behintzat.

// Geuria

Literatura jorratu duzu, baita antzerkia, zinema eta telebista ere. Artista multidiziplinartzat duzu zure burua?
Ez nuke galdera hau erantzuten jakingo, azken finean esparru horiek nire ogibideak direlako, edo behintzat noizbait izan direlako. Baina aipatu nahiko nuke, bizitzan zehar momentu eta barne prozesu ezberdinetan nabigatu ahala, gure emozioak kanalizatzeko behar eta modu ezberdinak sentitzen ditugula. Arteen eremua izaten da askorentzat euskarri hori eta desira edo beharraren arabera tekla bat edo bestea jotzen dugu.

Non ikasi duzu interpretazioa?
Klowna izan zen nire abiapuntua unibertsitateko ikasketak hasi nituenean. Arte horrekin maiteminduta, Granadako pailazo eskola batera joan nintzen ikastera. Eta geroztik, etengabeko formakuntzan jarraitu dut, hainbat leku, irakasle, zuzendari eta bidelagunen eskutik.

Musikan ere txistua, alboka, wishle-a eta ukelelea jotzen dituzu.
Txikitan hasi nintzen txistua jotzen Galdakaoko musika eskolan Arantza Zatonekin. Folk musikaren maitalea naiz eta bide horretatik jarraitu nuen. Wishtle-a nire kabuz ikasi nuen, ez da zaila, eta albokan Fede de Diosekin trebatu nintzen. Orain dela urte pare bat ukelelearekin ere tematu nintzen nire kabuz, eta aurten musika eskolara bueltatu naiz trikitiarekin saiatzera! Musika nire egunerokotasuneko basiko bat da eta sekula ez da berandu maite duzun instrumentu berri batekin hasteko!

Era berean, pole dance-a ere praktikatzen duzu, eta 2019an Espainiako txapeldunorde izan zinen PoleArnoldSpain txapelketan!
Pertsona mugitua naizela esango nuke, eta kirola egitea oso ondo datorkit, energia hori kanalizatzeko. Klownean hasi nintzenean, zirku akrobazietan ere trebatu nintzen diziplina ezberdinetan hainbat urtez. Saltoka saltoka, pole dance-a ezagutu nuen… Kalistenia erako ariketak, antzerki eta dantza koreografia batekin konbinatzeko aukera hau aurkikuntza ederra izan zen niretzat, eta horretan dihardut gaur egun ere.

// Geuria

Zeinu hizkuntza ere ikasi duzu. Hitzezko komunikazioaz berba egiten digute ia beti, baina zeinu hizkuntza ahaztu egiten zaigu.
Gaztaroan ikasi nuen hizkuntza da, nire ikasketekin eta garaiko errealitatearekin lotura zuzena izan zuena. Badaude ikusezinak diren hainbat kolektibo, esaterako, ezgaitasunen bat duten pertsonak. Eta kolektibo horren barnean ere, pertsona gorrak kolektibo ikusezin bezala sumatzen ditugu askotan. Hizkuntza bat ikasteak herrialde jakin bateko kulturara hurbiltzea dakar, nahi gabe ere. Zeinu hizkuntzarekin berdina gertatzen da: kasu honetan gor-komunitatearen kultura eta errealitatera hurbiltzea da. Kultura ezberdinekin norbera aberasteko hautua, ordea, norberarena da.

Literatura, antzerkia, telebista, zinema, musika… Zer ematen dizu bakoitzak?
Bada, barne beharrizanen arabera bakoitzak gauza bat edo beste ematen dit, lehen aipatu bezala.

Diziplina horietatik guztietatik non zaude erosoen eta zergatik?
Jorratu ditudan arte diziplinen artean, zalantzarik gabe, antzerkia da gaur egun gehien ematen didana. Zuzenekoa, taula gainekoa. Eta, zorionez, ordu gehien eskaini dizkiodan arloa da. Lehen aipaturiko emozio kudeatzaile fabrika izateaz gain, niri gaur egun askatasuna eskaintzen dit. Jendarte honetako leku askotan izaten uzten ez didaten hori izateko askatasuna ematen dit antzerkiak, baita esan ezin daitezkeen gauza horiek guztiak ozen oihukatzeko askatasuna ere. 

Egin dituzun lan guztietatik, zein da maitasun handienarekin gogoratzen duzuna?
Oso galdera zaila! Baina erantzun behar badut ‘I’m a real artist’ esango nuke. Orain dela zortzi urte lagun artean sortu eta estreinatu genuen antzezlan bat da. Antzerki fisikoa eta klowna uztartuz, tragikomedia bat sortu genuen, non lau aktore gaztek beren beldur, kezka, gogo eta ametsak oihukatzen dituzten. Zoragarria izan zen, publikoarekin hartu emana bete-betekoa, oso ganberroa eta punkia. Ez genituen emanaldi asko egin, hala ere. Baina, zorionez, Galdakaon antzezteko aukera izan genuen!

Lankide askorekin lan egin duzu. Lanean gehien norekin gozatu duzun galdetuko banizu…
Erraza: lagunekin!  Hala ere, nire lana maitatzearen beste motibo bat, gizaki ezberdinekin lan egin eta modu berezian erlazionatu ahal izatea da. Bidelagun bakoitzak gauza desberdinak ematen dizkizu, batzuk onak eta beste batzuk, ez horrenbeste. Jende berria eta gauzak egiteko modu berriak etengabe ezagutzea bezalakorik ez dago, helmugarik gabeko etengabeko ikasketa prozesu bat da bidea, gainera, jolas kode batean egiten dena.

Eta norekin lan egin nahiko zenuke etorkizunean?
Jende berria ezagutzen jarraitu nahiko nuke. Ikusmolde berriak eskaini ahal izango dizkidan edozein pertsonarekin lan egingo nuke. Agian zahartu ahala, ezagutza gose hau amatatzen joango zait, eta dagoeneko ezaguna zaidanarekin gelditu nahi izango dut. Baina momentuz, beste bide horretan zoriontsu sentitzen naiz.

Zeintzuk dira zure hurrengo proiektuak?
Oso lan ezegonkorra da hau, hori argi izan behar du lanbide honetan aritu nahi duen edonork, eta egun asko izan ditzaket diru iturri izan daitekeen lan barik. Epe laburrean, zorionez, proiektu pare bat dauzkat. Ikus-entzunezkoetan gauza txikiak egiteko aukera ematen didate tarteka eta bestetik, martxoan Arriaga antzokian estreinatzekoa den ‘Guridi. Magical bidaia’ proiektuan parte hartuko dut, Pako Revueltasek zuzenduta. Gero, auskalo!