“Prest al dago euskal gizartea Gerra Zibiletik gaur egunera arte eskubide urraketak jasan dituztenen egia ezagutzeko?” galdetu du Aranzadi Elkarteko Javi Buces kideak ‘Galdakao Oroimenak’ webgunearen inaugurazio aurkezpenean. Jaio berri den webgune honek Aranzadi Elkarteak azken bi urtetan Galdakaoko Udalaren babesaz egindako ikerketen emaitzak jasotzen ditu: “1936tik gaur egun arte eskubide urraketak jasan dituzten galdakoztarren “erradiografia” egin dugu”. Horrela azaldu du Bucesek Torrezabaleko Erakusketa Aretoan egindako aurkezpen jendetsuan.
Guztira 40 herritar baino gehiago, Galdakao Gogorako kideak eta Udaleko alderdi ia guztietako ordezkariak hurbildu dira memoria historikoaren inguruko webgune berriaren aurkezpenera (PSE eta atxiki gabeko zinegotzia salbu). “Galdakaon konpromiso sakon bat dago”, hasi du Aranzadikoak hitzaldia. “Gerra garaitik gaur egun arte gertatuakoa ezagutzeko konpromiso irmoa”. Bucesen arabera herriak galdakoztarrek azken 80 urteetan gertatutakoaren inguruko informazioa ezagutu eta “izen-abizenak jarri nahi dizkio gertatutakoari”.
Hots, Galdakaon gertatutakoaren “erradiografia” atera nahi du Galdakao Oroimena webgunearen bidez, “kontakizunik gabekoak”, gerra garaian eta ostean gertatutako egia, justizia eta erreparazioa printzipioak sakonean ezagutzeko“, azaldu du Bucesek. “Historialari bezala, gure helburua lehen printzipioa ezagutzea da: egia. Berau ezagutu gabe ezin dugu justizia eta erreparazioa eskatu”, argitu du Bucesek. Egia azaleratzeko sortu dute Galdakao Oroimena webgunea.
Herritarrak, aurkezpenean // Geuria
Webgunea, sakonean
Galdakao Oroimena webgunean klik egin eta berehala atal bi bereiztuko ditu erabiltzaileak: Oroimen historikoa, 1936. urtetik 1959 urterainokoa, eta Gertuko Oroimena deiturikoa, 1960tik gaur egunera artekoa. Oroimen historikoaren atalean Galdakao Gogora taldekoek egindako aurretiko lana eskertu eta azpimarratu du Javik. “Gertuko Oroimenak, aldiz, diktadura, trantsizioa eta Demokrazia garaiak jasotzen ditu. Garai hartan beste mota bateko urraketak egon ziren. Atal honetan lana 0tik hasi genuen”.
Aranzadik azken urte bitan egindako bi garaietako ikerketen emaitzak webgunean eskegi dituzte baina horrek ez du esan nahi lana bukatuta dagoenik; “Asmoa da webgunea herritarrei zabaltzea da eta eurek ere ekarpenak egitea, herritarrentzako erreminta baita”, argitu du Bucesek “Tresna bizia da webgunea eta herritarren zerbitzura egongo da”.
Oroimen historikoa eta Gertuko oroimena ataletan 503 pertsona identifikatu ditu Aranzadi elkarteak gaur egun arte eta plataforma honek pertsona horien fitxak aurkitzeko aukera ematen du bilatzaile sistema baten bidez. Horrela, erabiltzaileak pertsona horien datu pertsonalak, argazkiak, biografia txikiak, testigantzak, jasandako urraketa eta bestelako informazioa eskuratzeko aukera izango du.
Lan hau burutu ahal izateko, Erandioko Udalarekin gertatu bezala, akordioa lortu behar da herriko Udalarekin, eta Galdakaok hala egin zuen ere. Dagoeneko, Erandio eta Galdakao proiektu hau garatu duten Bizkaiko udalerri bakarrak dira momentuz.
Aranzadi elkarteko Javi Buces // Geuria
“Duela bi urte bide berri bat hasi genuen Udalean Memoria Historikoan sakontzeko asmoagaz”, azaldu du Iñigo Hernando Galdakaoko alkateak. “Hori dela eta murgildu ginen proiektu honetan: 1936tik gaur egunera arteko giza eskubideen urraketen inguruko azterketa sakon bat egiteko”.
Alkatearen arabera proiektuak lau ardatz ditu: “Lehena, aurrean dugun pertsona entzutearen garrantzia azpimarratzea, ulertu eta enpatizatzeko; Bigarrena, bizipen ezberdinak errespetatzeak ez du esan nahi norberak dituenari uko egitea; Hirugarrena, memoriaren duinaren beharra dugula; Laugarrena, helburuak argi izan behar ditugu bidea eraikiz eta pausuak emateko, gizarte hobeagoa sortuz datozen belaunaldientzat”. Proiektu honek aurrera egiteko, Udaleko alderdi guztien babesa jaso du eta hori bera eskertu du herriko alkateak, besteak beste.
“Gure eskubidea da gerra garaitik gaur egun arte gertatutako egi integrala ezagutzea”, laburbildu du Javi Bucesek. “Hemen ez dago kontakizunik. Hau ez da liburu bat. Zorionez, erradiografia honetan pertsonak ageri dira eta zailtasun guztien gainetik proiektu sendoa garatzea lortu duzue herritarrek”.
