☉ Galdakao
Galdakaoko emakume sortzaileek eta musikariek lekua izango dute udazkeneko Sormenen
Urriaren 30etik azaroaren 5era bitartean izango da Sormene Galdakaon. Udazkeneko topaketari dagokionez, Garazi Navas, Lide Hernando, Maria Rivero, Aintzane Camara, Metrokoadroka Sormen Laborategia, Maixa Lizarribar, Nerea Ibarzabal, Saioa Alkaiza, Onintza Enbeita, Irantzu Idoate, Oihane Perea, Maite Berriozabal, Ibil Bedi, Trakamatraka, Libe Goitia, Ane Legarreta, Haizea Huegun, Izaskun Simon, Begoña Rodriguez, Natalia Sanchez, Maider Legarreta, Elene Uribarri eta Garazi Arrese sortzaileak eta musikariak ikusi ahal izango ditugu.
Era berean, Maurizia Aldeiturriaga zeberioztarraren garaikideak izan ziren Kastora Irigoien eta Romualda Zuloaga panderojole galdakoztarrek ere izango dute haien lekua Sormenen. Karmele Gorroño galdakoztarrak —eta GEURIAko kolaboratzaileak— irudikatu ditu udazkeneko Sormeneren karteletako batean.
Ane Legarreta udazkeneko Sormenen ikusiko dugu, eta gaur egitarauaren berri eman du prentsaurrekoan: “Kontzientziarik gabe ez dago ezer egiterik. Emakume aintzindariek egin zutena egungo eta etorkizuneko uzta da, eta hori belaunaldi berriei erakustea ezinbestekoa da. Eta horretarako kulturgintza sustatu behar da”. Era berean, emakumeen presentzia nabarmendu du Legarretak: “Inguruan ditudan emakume hauekin kultur plaza partekatzea plazera da. Hunkigarria da emakume aintzindariek egin zutena, guri bidea zabaldu ziguten”, dio Legarretak.
Desi Sanchez (erdian) Romualda Zuloaga panderojole galdakoztarraren iloba da // Geuria
Legarretarekin batera prentsaurrekoan izan dira Maixa Lizarribar musikaria, Itsaso Elizagoien Euskal Herriko Trikitixa Elkarteko lehendakaria, Desi Sanchez Romualda Zuloagaren iloba, Edurne Espilla Galdakaoko Udaleko Kultur arloko zinegotzia eta Iñigo Hernango Galdakaoko alkatea. “Emakumea, sorkuntza eta euskara. Bide hori jarraitzen jorratu behar dugu, eta horretan ari gara”, dio Iñigo Hernando alkateak: “Eta hiru ardatz horiek sustatzeko hezkuntza zaindu beharrekoa da”, dio alkateak.
Sormen beka
Aurten Sormen beka bat jarriko du martxan Galdakaoko Udalak, Euskal Herriko Trikitixa Elkartearekin batera. Beka horri esker, Romualda Zuloaga eta Kastora Irigoien panderojole galdazkoztarren biografiak idaztea da asmoa. “Sormene espazioa ona da beka honen berri emateko. Oraindik oinarriak ez ditugu prest, baina aurrerago emango ditugu zehaztasun gehiago Euskal Herriko Trikitixa Elkartearekin batera”, adierazi dio Espillak GEURIAren galderari.
“2001. urtetik musikarien biografiak argitaratu ditugu. Guztira 16 biografia-liburu publikatu ditugu, baina hutsune bat nabaritu dugu: ez dugu emakume musikarien biografiarik. Romualdari eta Kastorari buruzko biografiak egitea da asmoa. Lehenengo emakumeak izango dira”, dio Itsaso Elizagoien Euskal Herriko Trikitixa Elkarteko lehendakariak.
Gotzon Barandiaran Sormeneren zuzendari artistikoa Kastora Irigoienen alabarekin eta ilobarekin // Geuria
Desi Sanchez Romualda Zuloagaren iloba da eta “hunkituta” hartu du berria: “Romualda eta Kastora bezalako emakumeak ikusezinak izan dira urte askoan. Emakume horiek eta besteek utzitako uzta batu behar dugu eta belaunaldi berrien artean zabaldu. Oso garrantzitsua da erreferente horiek izatea”.
Maixa Lizarribar musikariak adierazi du “Maurizia [Aldaiturriaga] asko” zeudela aspaldi: “Ezkutuan ikasten zuten musika edo panderoa jotzea. Ez zuten bide erraza izan kalera ateratzeko, eta orain guk aukera hori badugu, haiei esker izan da”.
Udagoieneko Sormene 2023 | Egitaraua
Urriak 30, astelehena
19:00 Solasaldia Torrezabalen: ‘Emakume musikariak: Genealogia berri bat’.
Parte hartzaileak: Garazi Navas, Maria Rivero, Lide Hernando (Liher, Bele) eta Aintzane Camara.
Dinamizatzailea: Ihintza Orbegozo
Urriak 31, asteartea
(goizean) Antzerki tailerrak ikastetxeetan
Azaroak 2, osteguna
19:00 Antzerkia Torrezabalen: ‘Zeozertan dabil baina ez dakit zertan’ (Metrokoadroka)
Azaroak 3, ostirala
(goizean) Pandero tailerra ikasleentzat Iturrondoko karpan: Maixa Lizarribar
19:00 Bertso saioa Iturrondoko karpan: Nerea Ibarzabal, Saioa Alkaiza, Onintza Enbeita, Irantzu Idoate, Oihane Perea. Gai-jartzailea: Maite Berriozabal
22:00 Kontzertua Iturrondoko karpan: Ibil Bedi
Azaroak 5, igandea
12:00 Perkusio instrumentuak sortu eta jotzeko tailerra umeentzat eta gurasoentzat Iturrondoko karpan
19:00 Kontzertua Torrezabalen: Libe Goitiaren ‘Fast Fatum’ liburuko poemetan oinarrituta. Elkarlanean, ESAS sareko emakume artistak Libe Goitia idazle galdakoztarrarekin batera musika eta mugimendua eskainiko diote bere eleberriaren pasarte batzuei. Ekimen honetarako beren-beregi sortuak izango diren obrak interpretatuko dira emanaldian. Haizea Huegun (konpositorea), Izaskun Simon galdakoztarra (saxoa), Begoña Rodriguez Galdakaoko musika eskolako piano irakaslea (pianoa), Natalia Sanchez (flauta), Maider Legarreta eta Elene Uribarri galdakoztarrak (kantariak), Garazi Arrese Galdakaoko Divenire dantza eskolako irakaslea (dantzaria) eta Libe Goitia eta Ane Legarreta galdakoztarrak (poemen irakurketa)
Euskaraldia udaberrian izango da aurten: maiatzaren 15etik 25era bitartean. Lau hilabete falta direla, Galdakaon Euskaraldia koordinatzeko taldea martxan jartzeko lehen bilera deitu dute Udalak eta euskalgintzako eragileek.
Urtarrilaren 22an, asteazkenez, izango da lehen bilera hori, 18:00etan udaletxeko bilkura aretoan. Bilera horretara Galdakaoko taldeak, eragileak eta norbanakoak daude gonbidatuta.
“Bertan, Euskaraldia koordinatzeko talde motorra martxan jarriko da eta bigarren erronka lortzeko oinarriak jarriko dira: maiatzeko ariketan lortutako aurrerapena egunerokoan mantentzea”, diote udal ordezkariek.
Ohikoa den elkarlanaz gain, herritarren inplikazioa “funtsezkoa” dela adierazi dute udal arduradunek eta herriko euskalgintzako eragileek.
Kaltetutako edo gaixotutako zuhaitzak ordezkatzeko eta berriak jartzeko lanak hasi ditu Galdakaoko Udalak. Guztira 80 zuhaitz berri landatuko dituzte herriko hainbat eremutan:
- Juan Bautista Uriarte kalearen hegoaldeko espaloian: 32 zuhaitz berri
- Gandasegin, Plaza Gorrian eta Simon Linazan: 17 zuhaitz berri
- Juan Sebastian Elkano kalean: 6 zuhaitz berri
- Iturrondon: 4 ale berri
- Ganguren kalean: 3 zuhaitz berri
- Sixta Barrenetxean: 3 zuhaitz berri
- Gernika kalean: 3 zuhaitz berri
- Aranzelai 5-7 kalean: 3 zuhaitz berri
- Zuhatzun: 2 zuhaitz berri
- Ardanza parkean: 2 zuhaitz berri
- San Inazion: 2 zuhaitz berri
- Mugu kalean, udal igerilekuetan, Elexalden eta Lapurdin ale berri bana
Bestetik, Bizkai kalean jarraipena emango diote duela bi negu hasitako ordezkapenei, eta Urretan zuhaitz bat ere ordeztuko dute. Gainera, Juan Bautista Uriarte kalean aurreko faseetan landatutako zuhaitzak berrantolatuko dituzte, “eta aurreko zereginetan landatutakoak haztea zailtzen duten zuhaitzak kenduko dira”, zehaztu dute udal ordezkariek.
Udalak 49.000 euro bideratuko ditu zuhaitzak ordezkatzen eta berriak landatzen. Lanak sei hilabetez luzatuko dira, eta aurrena Bizkai eta Juan Bautista Uriarte kaleetan hasiko dira.
2022an udalerriko zuhaitz eta landare guztien egoeraren azterketa orokorra egin zuen Udalak. “Eta analisiak ondorioztatu zuen zuhaitz asko hilda edo gaixorik zeudela, eta beraz, Udalak modu ordenatuan antolatu zuen haien ordezkapena, faseka”, diote udal ordezkariek. Oraingoa hirugarren fasea da.
☉ Galdakao
Ganguren Mendi Taldearen 233 argazki eta dokumentu digitalizatu dituzte bere sorreraren 80. urteurrenean
Galdakaoko Ganguren Mendi Taldeak 80 urte beteko ditu aurten. Eta urteurrena aprobetxatuz, mendi elkartearen funtsaren zati bat digitaliatu du Udalak, Gangureneko kideen laguntzarekin.
Guztira, elkartearen 233 argazki, plano, araudi edota estatutu digitalizatu dituzte. Gainera, euskaraz eta gazteleraz bakoitzaren deskribapena osatu dute eta sailkatu dituzte.
Ganguren Mendi Taldearen funts digitala esteka honen bitartez ikus dezekete herritarrek.
“Horren bidez, Ganguren Mendi Taldeak egindako jardueren lagin bat zaindu, kontserbatu eta herritarrei zabaldu nahi zaie, bai eta haren historia zabalaren zati bat aurkeztu ere”, diote udal ordezkariek.
Hasierak, ezkutuan
1945. urtean eratu zuten Ganguren Mendi Taldea Jesus Altunak, Victor Legorburuk eta Kepa Yurrebasok, eta 1946an legeztatu zuten 50 bazkiderekin.
Ganguren Mendi Taldeko lehen bazkideak 1945an, Balzolan // Ganguren MT
“Nabarmentzekoa da bere estatutuetan (Athletic Clubekoak hartu zituzten erreferentzia gisa) emakumeak bazkide bezala sartzen zirela eta lehenengo bi asteetan 11 bazkidetu zirela”, diote.
Murrizketa ekonomiko eta politikoak zirela eta, elkartearen lehen urteetako ekintzak hurbileko jardueretara bideratu ziren. Hauek Josu Altunaren bizartegiko lonjan, ezkutuan, planifikatzen ziren.
Ekintzen artean, Gorbeiatik gertu dauden mendietarako sarbidea erraztuko zuen babesleku propioa izateko asmoarekin, Gangurengo mendizaleek Arrabako zelaian babesleku bat eraikitzea erabaki zuten 1949an, eta 1953an inauguratu zuten.
Arrabako aterpetxean Gangureneko bazkideak // Ganguren MT
Garai haietan 151 bazkide zituen Gangurenek, “eta garai horretan hasi ziren mendi garrantzitsuetara egindako lehen igoerak; Aneto eta Naranjo de Bulnes, esaterako”, diote. Denboran zehar, aterpea handitu eta hobetu egin dute bazkideen eskaera gero eta handiagoari erantzuteko.
Aldaketak eta egokitzapenak
Hurrengo hamarkadako lehen urteetan geldialdia gertatu bazen ere, 1968tik aurrera Ganguren bere historiaren etapa berri batean sartu zen. Urte horretan bertan egoitza berri bat inauguratu zuen eta 1970ean, 647 bazkiderekin, zilarrezko ezteiak ospatu zituen.
“Denboraldi horretan, klubak bere jarduerak dibertsifikatu zituen, haurrentzako eta familientzako txangoak sustatuz, eta kultura, jolas eta goi mendiko jardueren arloak sortuz. Horren ondorioz, 44 lagunek Mont Blanc (4.807m) eta Gran Paradiso (4.061m) igo zituzten Alpeetan”, diote.
Ganguren Mendi Taldeko emakumeak Gorbeian, 1949an // Ganguren MT
Horrek guztiak zuzenean eragin zion klubaren hazkundeari eta hamarkada amaierarako lokal sozialean zegoen espazioari. Horregatik, 1980an Gangurenek gaur egun Galdakaoko Gipuzkoa kalean duen egoitza inauguratu zuen.
Hurrengo bi hamarkadetan kultur bultzada berri bat egin zuten: “Azpimarratzekoak dira liburutegi berria eratzea, eta argazki lehiaketa eta Zinemaren eta Argazkigintzaren Asteak antolatzea. Gainera, ingurumen ekimenak egiten ere hasi ziren, hala nola, Arraban zuhaitzak landatzea eta Gorbeiako garbiketa uxaldiak”, diote.
1982an eskalada sustatzeko rokodromoa inauguratu zuten: “Gazte asko erakarri zituen, eta eski atala ere sortu zuten”.
Iñaki Apellaniz bazkidea McKinley (AEB) igo zuenekoa, 1986an // Ganguren MT
Bestalde, nazioarteko espedizioak ere egiten hasi ziren, hala nola, Iñaki Apellanizena McKinleyra 1986an, eta Jesus Gomezenak Baruntsera 1989an, Everestera 1990ean eta Cho Oyura 1993an. Eta, azkenik, klubak 3 gurutzeen (Gorbeia, Sabigain eta Lemoatxa) eta Mugarriz Mugarriz ibilaldi luzeei hasiera eman zien 1998an.
2.700 bazkide
Gaur egun Ganguren Mendi Taldeak 2.700 bazkide baino gehiago ditu, eta udal ordezkariek adierazi dutenez, “mendiarekiko grina galdakoztarrei erakusteko asmoari eutsi diote”.
Ganguren Mendi Taldeko bazkideak Candanchun eskiatzen // Ganguren MT
“Hala, azken urteotan klubak hainbat ekintza bultzatu ditu horretarako, hala nola udalerriko bideak eta mendi kotak seinaleztatzea edo familientzako, haurrentzako eta eskolen eta guraso elkarteen bidezko kultura eta mendi irteerak sustatzea. Gainera, herriko jaietan parte hartzen du eta ekitaldiak antolatzen ditu, Gangureneko igoera herrikoia, ‘Zazpi Trokak’ trail lasterketa, eta hainbat mendi irteera eta jarduera urte osoan zehar, adibidez”, diote.
Klubak 80 urte bete ditu eta gora-beherak izan arren beti asmatu du garai bakoitzera nola egokitu galdakoztarrei mendiarekiko grina erakusten jarraitzeko. Kudeaketa eta informazioa hobetu ditu aplikazio informatikoen, webgunearen edo sare sozialetan duen presentziaren bidez, besteak beste.
☉ Galdakao
Galdakao Emisio Gutxiko Eremu izendatzeko Eusko Jaurlaritzak duen asmoaz: “Momentuz ez dira Udalarekin harremanetan jarri”
Metroa Galdakaora heltzeak “mugikortasun eredua aldatuko” duela zehaztu du Udalak. Era berean, gaur gaurkoz Galdakaok 25.000 biztanle ez dituela adierazi dute udal ordezkariek
Eusko Jaurlaritzak Bizkaiko zazpi herritara zabaldu nahi ditu auto kutsagarrien murrizketak, Emisio Gutxiko Eremuak hedatuz.
Gaur egun, neurri hori derrigorrezkoa da 50.000 biztanletik gorako hirietan, baina orain, 25.000 biztanle baino gehiago dituzten udalerrietako erdigunerako sarbidea mugatzea proposatzen du Mugikortasun Jasangarriaren Euskal Planak.
El Correo egunkariak publikatu duenaren erabera, zazpi udalerri horien artean daude Basauri eta Galdakao.
GEURIA bi Udalekin jarri da harremanetan, eta Galdakaoko udal ordezkariekin hitz egitea lortu dugu: “Momentuz Eusko Jaurlaritzatik ez dira Galdakaoko Udalarekin harremanetan jarri. Hala ere, esan beharra dago gaur gaurkoz Galdakaok ez dituela 25.000 biztanle”, zehaztu dute udal arduradunek. Oraingoz Basauriko Udalak ez du adierazpenik egingo.
Eusko Jaurlaritzak plana egin zuenean Galdakaok 29.000 biztanle inguru zituen, baina Usansolo herri independiente bihurtu ostean, 25.000 biztanleko langa ez du gainditzen Galdakaok.
Metroaren etorrera
Bestetik, Metroa Galdakaora heltzeak mugikortasun eredua aldatuko duela adierazi dute Galdakaoko Udaletik: “Metroak aldaketa bat ekarriko du Galdakaora mugikortasunari dagokionez. Hori aprobetxatuko dugu eta herria egokituko dugu erdigunea trafikoari dagokionez lasaitzeko”, diote.
Gauzak horrela, Emisio Gutxiko Eremua izendatzearen neurria Metroko lanak bukatu ostean aztertuko dutela zehaztu dute Galdakaoko udal ordezkariek.
Emisio Gutxiko Eremuak ezartzea onartu zuen aho batez Galdakaoko udalbatzak iazko ekainean, EAJk mozio bat aurkeztu ondoren.
Bizkaiko Taekwondo Federazioak bere lehen Bizkaiko Kopa antolatu zuen urtarrilaren 11n. Estatuko, Frantziako eta Portugalgo taldeak bertaratu ziren, tartean Galdakaoko Urreta kluba.
Kadete aurreko mailan debutatu zuen lehen aldiz Galdakaoko klubak, lau ordezkarirekin: Ager Esteban, Peio Fernandez, Oier Palma eta Sare Sagredo.
“Sarek zilarrezko domina irabazi zuen. Gainerakoek ezin izan zituzten final-laurdenak gainditu. Hala ere, oso pozik gaude egin duten lanarekin”, adierazi dute Urreta Taekwondo Klubetik.
Bideoa / Gerraren eta faxismoaren aurkako murala margotu du Hego Uribeko GKSk Basaurin
Iker Lopez eta Loren Oliva Etxebarriko alkateak ikertuko dituzte, ‘udaltzain faltsuaren kasuan’
Euskaraldia antolatzeko lehen bilera deitu dute Galdakaon urtarrilaren 22an
Argazkiak / Errege Magoen magiak etxeko txikienen ilusioa piztu du beste urte batez
Argazkiak / Jende andanak harrera egin die Errege Magoei Basaurin
Argazkiak / Euriak ez du Arrigorriagako txikienen ilusioa zapuztu Olentzero eta Mari Domingiren etorreran
Bideoa / Gerraren eta faxismoaren aurkako murala margotu du Hego Uribeko GKSk Basaurin
Gorka Perez: «Mendiko artzaintza galtzen ari da eta han behar dira, hain zuzen ere, txakurrak»
