Usansolo desanexionatuko balitz, 4 milioiko diru-sarrerak eta 3,4 milioiko gastuak izango lituzkeela dio EHUko ikasle batek egindako azterketak.
Herri baten segregazioaren arlo ekonomikoaren garrantzia agerikoa da. Kasu honetan, alderdi guztiek herritarren nahia alde batera utzi eta zenbakiak soilik begiratzen dituzte. Hamaika dira galderak: Udalak galduko lituzkeen diru-sarrerak, sortuko litzatekeen herriko biztanleek izango lituzketen zerbitzuak eta ordaindu beharreko zergak, Udal berri baten sorrera, besteak beste.
Azken 25 urteotan, bideragarritasun ekonomikoa “hitz potoloa” dela dio Monika Menak, Usansolo Herria talde politikoko ordezkariak. Ibon Uribe Galdakaoko alkateak “tentuz aztertu beharrekoa” dela dio, “horregatik proposatu dugu datorren urteko hasieran berme demokratikoak betetzen dituen bozketa egitea usansolotarren artean eta, emaitza baiezkoa balitz, segregazioaren bideragarritasun sozioekonomikoa aztertu eta herrien arteko lurralde mugak zehaztuko dituen batzorde bat eratzea”.
Horiek horrela, Usansolo Herriak aurrera egin du azaroaren 23ko bozketarekin eta usansolotarrek, iritzia eman baino hiru aste lehenago, auzoaren azterketa sozioekonomikoa aurkeztu dute. “Usansoloko bidegararritasun ekonomikoa” du izena Ander Bilbao EHUko ekonomia ikaslearen gradu amaierako proiektuak. Bi urte eman ditu txostena prestatzen. “Bizkaiko Foru Aldundiari dagokio Usansoloren ekonomia kontrolatzea, desanexio prozesua aurretiaz datorrelako. Hutsune hori zegoela esan zidaten irakasleek eta horri ekin nion”, azaldu zuen Bilbaok bere lanaren aurkezpenean, urriaren 28an Bilboko Bizkaia aretoan.
Orain arte, hiru izan dira Usansoloren segregazioa jorratu duten ikerketak. Guztiak 90eko hamarkada inguruan kaleratu ziren: 1988, 1989 eta 1991. urteetan hain zuzen ere. Horiez gain, Galdakaoko Udalaren azken hiru urteetako aurrekontuak ere izan ditu oinarri Bilbaok lana osatzerakoan. Azterketaren arabera, Galdakaok 2011, 2012 eta 2013 urteetan izan dituen diru sarreren %14a usansolotarrek jarri dute, hau da, urtean lau milioi euro. Gastuei erreparatzeko, Lemoa hartu du eredu. Horrek 4.324 biztanle zituen 2013an eta Usansolok 3.533. Herria handiagoa bada ere, auzoarekin antzekotasunak dituela dio Bilbaok: “Kiroldegia eta osasun zentroa dute biek, baita antzeko kultur etxeak eta garraioak ere”. Hortaz, Lemoako Udalak duen gastu bera aurreikusten du azterketak, hau da, 3,4 milioi euro. Galdakaok, ostera, 29 milioi euro gastatu zituen 2013an. Lemoako datuetan oinarrituz berriz ere, Usansoloko balizko Udalak bederatzi funtzionario izango lituzkeela dio azterketak. Galdakaoko Udalak, berriz, 182 funtzionario ditu egun.
DATOZEN URRATSEI BEGIRA
“Segregazio baten ostean etor daitezkeen egoerak aztertzeko ekonomia, gizarte eta lege adituen iritzia behar-baherrezkoa da”, azaldu du Ibon Uribe Galdakaoko alkateak. Azterketa “errespetu osoz” irakurri dute, baina “datu batzuen estrapolazio teoriko eta sinple bat baino askoz serioagoa da desanexio prozesu baten azterketa”, IBI, IRPF eta RGI bezalako aldagaiak aintzat hartu behar direla iritzi diote.
Bestalde, “lan serioa eta zorrotza” dela dio EHUko Yolanda Jubeto irakasleak, azterketaren tutoreak. Are gehiago, Bizkaian izaera administratiboa falta zaion herri bakarra Usansolo dela azpimarratu du Jubetok. Txostenak jasotzen dituen ondorioen arabera, Usansolo Arratia mankomunitatean sartzea litzate egokiena eta “eskualdeko gainontzeko herriek eskaintzen dituzten zerbitzuak bere egitea, baina hori herritarrek erabaki beharko dute”, dio Ander Bilbao ikasleak. Galdakao Hego Uribe eskualdean kokatuta dago, Basauri, Arrigorriaga, Etxebarri, Zaratamo, Ugao, Arrankudiaga eta Arakaldorekin batera. Arratia eskualdea, ostera, honako herri hauek osatzen dute: Arantzazu, Areatza, Arteaga, Bedia, Dima, Igorre, Lemoa, Ubide eta Zeanuri.
_________________________
‘USANSOLOKO BIDERAGARRITASUN EKONOMIKOA’REN ONDORIOAK
ANDER BILBAO, EHUko ikaslea
1. Azken mendeetan Usansoloren eta Galdakaoren arteko aldea agerikoa da. Galdakaok lotura handiagoa du Bilbo Handiarekin eta Usansolok Arratiarekin. Usansoloren historiak ez du Galdakaorekiko menpekotasunik erakusten. Are gehiago, Usansoloren nukleo izaera ikus dezakegu bere garrantzi ekonomikoa aztertuz.
2. Ikerketa guztiek agerian uzten dute desanexio prozesua aurrera joatearen beharra eta akordioetara heltzeko Galdakaoko Udalaren borondate falta.
Bideragarritasun ekonomikoari dagokionez, karga finantzariaren esleipenean ezadostasunak daude. Karga finantzario txikiagoa esleitzen dio Hiri Lurrek Usansolori eta honek Usansolo bideragarria dela esaten du.
Karga finantzario handiagoa esleitzen dioten ikerketek (IKEI eta Ricardo Sanz Cebrián eta Adolfo Saiz Coca abokatuena) bideragarria dela esaten dute, Usansoloren karga finantzaria arintzeko Aldundiaren laguntza beharrezkoa ikusten badute ere.
3. Azken hiru urteetako diru-sarrerak eta gastuak alderatuz, desanexio posible baten ostean Usansolo bideragarria izango litzakeela eta Galdakaok bere kaudimena eta funtzionamendua mantenduko lukeela ondoriozta dezakegu.
4. Desanexio posible baten ostean, beharrezkoa ikusten dugu Usansolo bezalako herri batek inguruko udalekin zerbitzuak mankomunatzea. Horregatik Arratiako mankomunitatearen garrantzia azpimarratzen dugu lanean zehar.
5. Beharrezkoa ikusten dugu 1988tik dirauen desanexio prozesua aurrera joatea eta Usansoloko herritarrei hitza ematea. Bideragarritasun ekonomikoak ematen dien bermeaz aparte, herri batek bere etorkizunaren inguruan erabakitzeko eskubide osoa dauka.
