Guardia Zibilak Basauriko 43 urteko gizon bat atxilotu du Errioxan 28 urteko emakume bati sexu-erasoa egitea leporatuta. Sexu-erasoa martxoaren 8an izan zen Albelda de Iregua (Espainia) herrian.

Basauriko Udalak, alderdi politiko guztien babesarekin, sexu-erasoa gaitzetsi du: “Indarkeria matxistari aurre egitea lehen mailako arazoa da, eta premiazkoa da erakundeek beharrezko baliabide guztiekin aurre egitea, indarrean dagoen legeria betez”.

“Biktimari elkartasuna erakutsi behar zaio argi eta garbi, eta helburu hauek izan behar ditu: inolako zalantza edo eskarniorik ez onartzea, testigantzari sinesgarritasun osoa ematea, eta erasoa salatzeko eta gaitzesteko ekintzak sustatzea. Biktimaren ondoan jendaurrean agertzea urrats bat da erreparazioaren bide luzean”, diote udal ordezkariek.

Atxilotuak zigor-aurrekariak ditu eta Errioxako Guardia Zibilak kasuaren ikerketa bere gain hartu du.

Guardia Zibilak jakinarazi duenaren arabera, 43 urteko gizon basauriarra atxilotu dute Errioxan. Atxilotuak zigor-aurrekariak ditu, eta leporatzen zaion erasoa joan den martxoaren 8an gertatu zen, Albelda de Iregua (Espainia) herrian.

Bere maskotarekin zegoen 28 urteko emakumea bultzatu eta mehatxatu ondoren, eta bere nagusitasun fisikoa erabiliz, bertatik urrunarazi ondoren sexualki eraso egin zion.

Emakumezkoa ospitalera eraman zuten. Errioxako Guardia Zibilak kasuaren ikerketa bere gain hartu zuen, eta aste honetan atxilotu dute gizona.

Torino, Vila-real, Bizkaiko Futbol Federazioa, Leioa… Igor Oca (1981) basauriarra ez da geldi egoten den horietakoa, eta bere hurrengo asteetako agendak argi erakusten du. Gauza jakina da entrenatzaileena lanbide berezia dela, etenaldi batzuetan labur eta besteetan luzeak izaten dituena. Ocaren kasuan, Hego Amerikako azken esperientzia bukatuta, aste edo hilabete horiek baliatu ditu bere beste pasioetako batean, irakaskuntzan, hain zuzen ere, aritzeko: “nire esperientziak partekatu eta beste batzuenak jasotzen ditut, eta hori beti da aberasgarria”. Metodologian eta entrenamenduan aditua da basauriarra, eta bere eskarmentua eta jakinduria partekatzea “plazer hutsa” dela ziurtatu digu. Futbolaz eta entrenamenduaren ingurumariez hitz egitean erakusten duen grina ikusita argi dago hala dela. 

Bere eskoletan jorratzen dituen gaiez galdetuta, bi arlo nagusi hartu ditu hizpide: harrobiko lana, eta talde profesional baten asteko egin beharrekoen antolaketa eta garapena. Bai batean zein bestean hamarkadetako lana pilatu du, hainbat klub profesionalen haztegietan aritutakoa baita, hala-nola Levante, Alaves edota Atletico Madrid. Zerrenda horri erreparatuta, eta bizkaitarra dela kontutan hartuta, arraro samarra begitandu zaigu Lezaman lanean aritu ez izana. Hasperen eginez erantzun du Ocak: “ez nuke erantzuten jakingo, baliteke nire profila egokia ez izatea, edo besterik gabe gure bideek topo egin ez izana”. Orain dela aste gutxi Lezaman ibili zen, “bisitan, besterik gabe”, eta bertako arduradunekin egoteko aukera izan zuen: “ezagunak dira, Sergio Navarrorekin entrenatzaile karneta atera nuen, eta Athleticeko egungo Kirol Zuzendariak, Mikel Gonzalezek, eraman ninduen Alavesera”. 

Etorkizunera begira, bete gabeko bi amets edo desio aipatu ditu Igorrek: “lehen mailako entrenatzaile izatea Espainiako Ligan, eta Athleticen talde bat gidatzea”. Talde zuri gorria behin baino gehiagotan ahotan hartu du elkarrizketan zehar, besteak beste Kopako Finalari aipamena eginez: “bi seme nagusiekin joan naiz, lehen aldiz. Ahaztezina izan da”. Athleticek aurreko kopa irabazi zuenean 3 urte zituen Ocak. Ez du garaipen horren oroitzapen argirik, baina badaki, aldiz, bere baloiarekiko pasioa non eta noiz hasi eta garatu zen. 

Basauriko udak baloi baten atzetik

“Futbolarekiko nire lehen oroitzapena Urbiko eserlekuekin lotuta dago”. Bertan egiten zuten hitzordua auzoko umeek eta gazteek: “egun Aspire akademian lanean ari den Jonathan Cabanelas eta biok 33. zenbakiko eraikinean bizi ginen, eta Aritz Lopez Garai hurengoan. Futbolak batu gintuen, eta orain biek ala biek futbol profesionalean urte pila daramate”. Entrenatzaile basauriarraren arabera, “garai hartako udak eta asteburuak baloi baten atzetik ematen genituen, bai jolasean edo bai herriko beste taldeak ikusten: Basconia, Ariz, Kalero…”. 

Indartsun jokatu zuen Igorrek urte luzez, eta oroitzapen “gozoak” ditu: “kadeteetan euskal ligan edo gazteetan nazional mailan jokatzeko aukera izan genuen, Erreala, Athletic etabarren aurka. Guretzat hori kristona zen, eta Soloarten sortzen zen giroa izugarria izaten zen. Bi ordu horietan herriko taldea zinela sentitzen zenuen”.  

Soloarte, Basozelai Bi, Etxegarai, Velazquez, Arizko Ikastola… “zelai guztiak ziren onak guretzat, eta guztietan aritzen ginen, batzuekin ez bazen besteekin. Gure adineko jendearen ordutegiak buruan genituen, eta ezagutzen genuen nor egon zitekeen etxean eta nor kalean, beraz horren arabera moldatzen ginen hara edo hona joateko. Lagun talde berriak sortzen ziren baloiaren bueltan”.

“Entrenatzaile baten helburua jokalariei zoriontsu izateko tresnak ematean datza, urteen poderioz hori gero eta argiago daukat “

Hiru semeren aita de Oca egun, eta berak bizi izan zuen haurtzaro eta gaztaro hura gaur egun ezinezkoa litzatekeela uste du: “asko aldatu da dena; gizartea, ohiturak, futbolarekiko harremana, teknologia…”. Nostalgiaz dio, baina ez zaio iruditzen aldaketa berez txarrerako denik: “nik izan nituen baino gauza gehiago dituzte eskura nire semeek, eta erabiltzen jakinez gero euren gaztaroa aberatsagoa izango da zentzu askotan, eta nik ezagutu edo izan ez nituen ohiturak garatzeko aukera izango dute: irakurzaletasuna, teknologia berriekiko harreman osasuntsua, beste kirol batzuekiko zaletasuna etabar…”.  Indartsun  jokatzen zuen eta ikasteetxetako hesien gainetik futbito zelaira salto egiten zuen gazte hark egungo entrenatzaile profesionalari utzi dion arrastoa denboraren poderioz barneratu du prestatzaile bizkaitarrak: “entrenatzen hasi nintzenean garrantzi handia, erabatekoa, ematen nion arlo taktikoari, metodologiari, partiden prestakuntzari etabar. Hori alde batera utzi gabe, baina esperientziak pilatzen joan naizen heinean ikasi dut gure lanaren zatirik garrantzitsuena jokalariei zoriontsu izateko lanabes eta tresnak ematean datzala”. “Alegia”, borobildu du, “ume nintzenean futbolarekiko neukan begirada hori nire eguneroko lanean txertatzen saiatzen naiz”.  

Martxoan Torino FC taldeko entrenatzaileekin lanean ibili da Igor Oca / Utzitakoa

Hego Amerikan bidea egiten 

“Atletico de Madrilen harrobian lanean ari nintzela Alavesek kirol arloan oso interesgarria zen eskaintza egin zidan, eta bide hori hartzea erabaki nuen”. Bitxia bada ere, Ameriketarako bidaia Gasteiz aldean hasi zuen Ocak. Bi denboraldi eman zituen bertan, gazteen mailan eta ondoren Alaves B-n. Behin babazorroen taldea utzita Atletico de Madrilek bere jabetzakoa zen Mexikoko San Luis taldera joateko proposamena luzatu zion. “Aldeko eta kontrako aldagai guztiak familiarekin batera mahai gainean jarri ondoren, egitea erabaki nuen”. 

Hor hasi zuen Ameriketako abentura, ordutik etenik izan ez duena, Sestaon egin zuen geldialdi arrakastatsua kenduta: “bigarren RFEF maila sortu berria igoera lortu genuen, baina arantza txiki bat ere badaukat, pandemia osteko murrizketa guztiak bizi behar izan genituelako, eta ez nuen esperientzia bete-betean gozatu”.  

Ozeanoaren beste aldean ez du aspertzeko tarterik izan, inondik ere: Mexikon aritu zen aurrena, San Luis taldean, 20 hogei urtez azpiko taldearen arduradun gisa aurrena, lehen taldeko bigarren entrenatzaile moduan ondoren. 

Mexiko atzean utzita, Ekuador izan da bere bidaiaren hurrengo geldialdia: EMELECen hasi zuen bere ibilbidea bertan, eta Independiente del Valle entzutetsuaren harrobia gidatu zuen jarraian, bere kirol bizitzako jauzi handiena eman aurretik: Ekuadorko Liga Pro Seria A deritzon (bertako lehen maila) horretan debuta, Universidad Catolicaren eskutik.

Ekuador, bere zera guztiekin

Miresmenez eta kezkaz hitz egiten du Ekuadorrez basauriarrak. “Kontraste handiko herrialdea da, indar eta erabakimen handiko gizartea daukana, txarrenetik onena ateratzen dakiena, baina aldi berean arazo handiak dituena: narkoen eta estatuaren arteko ageriko gerra zibil bat bizitzen ari gara, hilketak eta ustelkeria eguneroko ogia dira…”  

Horren adibide garbia, azken hauteskundeetan bizi izan zituzten aste lazgarriak: “presidentetzarako hautagaietako bat erail zuten, Fernando Villavicencio, 2023ko abuztuaren 9an, eta guztiz normalizatu zen gertatukoa. Kasurako, ligak aurrera jarraitu zuen, ezer gertatu izan ez balitz bezala”. 

Zailtasunak zailtasun, atzerrira doanean bere abiapuntua honako hau da: “beste herrialde batera zoazenean ezinbestekoa da zu bertara egokitzea, eta ez aldrebes”. Zentzu horretan, “leku bakoitzaren kultura eta idiosinkrasia ulertu eta errespetatu beharra daukazu, horrek zure eguneroko bizitzan eta jokalariekin izango duzun harremanean eragina izango duelako, ezinbestean”. 

Kirol arloari erreparatuz gero, “ez ahazteko moduko bizipenak” pilatu ditu. Kasurako, “Libertadores Kopa, Hego Amerikako Txapeldunen Liga dena jokatzeko aukera izan dugu, Millonariosen aurka, adibidez, 40.000 zaleren aurrean”. 

Testuinguru orokorrago batean, Ekuadorgo futbola “hazkunde handia” bizitzen ari da, eta mundura leiho bat zabaldu dute. “Orain dela gutxi arte Europara bidean irteten ziren jokalari gehienak oso azkar bueltatzen ziren, talka kulturala eta egiteko moduak oso ezberdinak zirelako. Egun, aldiz, egoera zeharo aldatu dela irizten dio Universidad Catolicako entrenatzaile ohiak: “globalizazioak on egin dio Ekuadorgo futbolari. Egiteko modu berriak txertatu dituzte, eta jokalariak prestatuago daude goi mailako erronkei aurre egiteko, izan Hego Amerikan, edo izan Europako goi mailako taldeetan.

“Kontraste handiko herrialdea da Ekuador, indar eta erabakimen handiko gizartea daukana, baina aldi berean arazo latzak dituena “

Horren erakusgarri, bi jokalari aipatu ditu: Perves Stupiñan eta Moises Caicedo. “Eredu dira euren herrialdean, eta baita aitzindari ere hainbat muga hausterako orduan”. Ezagutu duenaren arabera, “jokalariek, orokorrean, maila tekniko ona daukate Hego Amerikan, eta pasioz bizi dute kirola, baina taktikoki ordena mantentzea kosta egiten zaie”. Hala ere, arlo taktikoaz harago, funtsezkoena, “bai han eta bai hemen, kirolariarengana heltzea da”. “Hori da zailena” gaineratu du, “eta hor ez dago sekreturik. Beharrezkoa da zure taldea ezagutzea, jokalariengan eragina izan dezakeenaren berri izatea, familia, jatorria,izaera… horren arabera erabaki behar duzulako zer esan eta zer egin taldea zure alde izateko. Eta batez ere momentu txarretan zuganako konfiantza mantendu dezaten”. Epe laburrera begira, bere etorkizun hurbila berriro ere Ekuadorren ikusten du. Elkarrizketan bigarren aldiz, Athleticekin gertatu bezala, galdera bera egin diogu: zergatik kanpoan bai baina etxean ez?  Izan al du hemen futbol profesionalean jarduteko aukerarik. 

Pausoz pauso 

“Ba egia esan ez, orain arte ez dut Lehen edo Bigarren mailako inongo eskaintzarik jaso”. Aho bizarrik gabe erantzun digu Igorrek, baina ñabardura garrantzitsu bat eginez: “aurten, lehen aldiz, Bigarren Mailako taldeekin hitz egiten ibili naiz, eurek bilera eskatuta”. 

Badaki, onartzen du, ez zela lehen aukera: “halako taldeek 5-6 entrenatzailerekin hitz egiten dute, eta ondoren profilaren eta  dituzten beharrizanen arabera erabakitzen dute”, baina, hala ere “berri pozgarria” iruditzen zaio, aurrerapauso nabarmena. “Horrek erakusten du azken urteetan egin dugun lana oihartzuna izaten ari dela, eta helburua hurbilago daukagula”. Aipatzen duen helburua, arestian aipatu bezala, Estatu Mailako futbol profesionalean bere lekua aurkitzea litzateke. “Azken aldian Bigarren Mailan nirearekin alderatu daitezkeen profilak daude, Andorraren entrenatzaile berria edo Albaceterena, bi adibide aipatzearren”.Ez du presarik, baina aldi berean familiarekin hasiera-hasieratik adostu zuena azpimarratu izan nahi du: “helburuak zehazten ditugu, apustuak neurtu, eta erabaki zenbat denbora eta zenbat ahalegin eskainiko diogun ematen dudan pauso bakoitzari”. Lanbidea eta familia uztartzea da, “zalantzarik gabe” bere ogibideak duen alderik garratzena. “Elkarrekin egongo garen denbora ondo baliatu behar dugu, eta horrek baditu bera alde txarrak, noski, muga fisiko hori egon badagoelako, baina badu gauza on bat ere: guretzat altxorra da elkarrekin ematen dugun denbora guztia, eta ondo baliatu behar dugu”. Gainera, “teknologia berriak gauza txarrak badituzte ere, guretzat oso lagungarri dira, elkar ikusteko eta komunikazioa modu hurbilago batean mantentzeko. Igor Ocak arkeologia aldera batera utzi zuen, beste bilaketa mota bat hasteko, futbola oinarri duena. Baloi formako mundua zeharkatu du, bere ametsak gauzatu nahian, eta orain galdera garrantzitsu bati erantzuna bilatzeko tenorea heldu zaio: Izango du atzerrian erakutsi duena etxean egiteko aukera? Abestiak dioen moduan, denbora da poligrafo bakarra. 

Basauriko Udalak iazko gerakinetik 4 milioi euro bideratuko ditu aurten herrian aparkaleku berriak sortu eta hainbat gune berriz urbanizatzeko.

Zenbateko horretatik, 2,5 milioi euro Bizkotxalden inbertituko ditu Udalak: aparkaleku plaza berriak sortuko ditu eta parkearen beheko aldeko irisgarritasuna hobetuko du.

“Proiektu honen helburua da aparkaleku-plazen kopurua handitzea, Matxitxako eta Uribarriko Ingurabidea kaleetan dauden ilarako aparkalekuak zeharkako aparkaleku bihurtuta, eta parkearen beheko aldeko irisgarritasuna hobetzea”, diote udal arduradunek.

La Basconia-Pozokoetxe bidegorria

Bestetik, aurten beste bi proiektu idatziko ditu Udalak: alde batetik La Basconia eta Pozokoetxe lotuko dituen bidegorria egitekoa, eta bestetik, Kareaga Goikoa (Agirre Lehendakaria kaleko 9. zenbakitik) eta Kareaga Behekoa lotzeko zubibidea egitekoa.

“Bolueta eta La Basconia lotuko dituen bidegorriari jarraipena emateko gure asmoa da bidegorria Pozokoetxeraino luzatzea”, diote udal ordezkariek.

Bi proiektu horiek idazteko 240.000 euroko partida onartu zuen udalbatza martxoko osoko bilkuran.

Asfaltatzeak eta urbanizazioak

Gerakinaren beste zati handi bat (milioi bat euro) Bilbondorako errepidea eta Fleming doktorea (Soloarte) eta Artunduagako kiroldegiko aparkalekuak asfaltatzera, eta San Migeleko Ganguren Mendi eta Eleuterio Villaverde berriz urbanizatzera bideratuko ditu Udalak.

Era berean, Leoi kalean saneamendu-sarea berrituko du Udalak (135.000 euro) gerakinarekin.

Basauriko Kareaga eta Bilboko Bolueta bidegorri bidez lotzeko asmoa errealitate bihurtuko da aurten. Bizkaiko Foru Aldundiak bidegorriaren obrak hasi zituen urte hasieran eta lanak “martxa onean” doazela adierazi digute Kareaga Auzo Elkartetik.

Hain zuzen ere, Kareaga Auzo Elkartearen urteetako aldarrikapena izan da bidegorria eraikitzea: “Kareaga Auzo Elkartetik hamar urte baino gehiago generaman aldarrikapen honen atzetik, pentsatzen genuelako berreskuratu behar zela zonalde hau, aprobetxatzea zegoen Arratiako Tranbia zaharraren trazadura, bertan bidegorria eta oinezkoentzat pasealekua egiteko. Bidegorria zein pasealekua ezinbestekoa da basauriar guztiontzat”, dio José Andrés Mieres Kareaga Auzo Elkarteko kideak.

Bidegorriak kilometro bateko luzera izango du eta txirrindularientzat zein oinezkoentzat egokituta egongo da. “Zabalera sei metrokoa da: lau metro txirrindularientzat egokituta eta bi metro oinezkoentzat. Horrek ahalbideratuko du gaur egun ehundaka oinezko eta txirrindulari errepidetik egiten dugun bidea modu seguru eta lasai batean egitea”, dio Alberto Delgado Kareaga Auzo Elkarteko kideak: “Hortaz, oso albiste hau oso pozgarria da Kareagako zein Basauriko txirrindulariontzat zein oinezkoentzat”.

Bizkaiko Foru Aldundiak 2,2 milioi euro inbertituko ditu Basauri eta Bilbo artean oinez edo bizikletaz joan-etorri seguruak egiteko bidegorria eraikitzen. Asier Iragorri Basauriko alkateak dio herritarrek pasealekuekin eta aisialdirako guneekin bat egiten duen proiektu honekin gozatzeko aukera izango dutela: “Bidegorri honen eraikuntzarekin Basauriko herritarrekin hartu genuen beste konpromiso bat betetzen dugu”.

“Trazadura laua”

Basauri eta Bilbo arteko bidegorriak 1.090 metroko luzera izango du eta laua izango da ia osorik. Trazadura Baskonia kaleko aparkalekuan hasiko da eta Etxebarriko muga barrutik igarota, Nerbioi-Ibaizabal ibaiaren ibilgua inguratuz Boketeko tuneleraino iritsiko da. Bidegorriak 120 metro luze den tunel hori zeharkatuko du eta Zubialdeko zubira iritsiko da eta Boluetan Bilboko udal bizikleta sarearekin lotuko da.

Bidegorriaren obrak Kareagatik ikusita // Geuria

Obren bidez Arratiako Tranbiaren trazadura berreskuratuko da, eta Zubialdeko zubia handituko dute oinezkoentzako eta bizikletentzako bide berrirako behar den espaziora iritsi arte. “Bokete tunelean, egitura kontserbazio-egoera onean dagoenez, lanak egingo dira, besteak beste, hegoaldeko ahoa egokitzeko, hondatutako eremuak saneatzeko eta lehengoratzeko eta jatorrizko drainadura berreskuratzeko”, diote Bizkaiko Foru Aldundiko arduradunek.

“Bidegorriak segurtasun-hesiak izango ditu erabiltzaileentzako arriskua dagoen lekuetan, baita argiztapena ibilbide osoan ere. Horretarako, eguzki-led argiak jarriko dira, 27,5 metroko tartearekin, aire zabalean eta zazpi metroko tarteetan tunelaren barruan, argiztapen uniformea lortzeko. Era berean, tunelean bideozaintza-sistema bat jarriko da, ibilbide osoa estaltzen duten hiru segurtasun-kamerarekin”, diote.

Jarduketaren ondorioz, halaber, Baskonia kaleko aparkalekua berrantolatuko dute, eta erdiko bide bat ezarriko dute eta horren alboetan baterian kokatutako 46 aparkaleku egokituko dituzte. Aparkaleku horren ondoan, eta bizikleta-bidearen hasieran, 100 metro karratuko aisialdirako gune bat sortuko da, bizikleten aparkaleku, mahai eta zurezko bankuekin.

Aldarrikapenak etenik ez

Bidegorriaren aldarrikapena Kareaga Auzo Elkarteak egin du 2014tik, baina ez da elkarte bakarra bidegorria eskatzen. Besteak beste, Biziz Bizi Hiri Txirrindularien Elkartea 2021eko urrian hasi zen Bilbotik Galdakaora bitartean bidegorria aldarrikatzeko bizikleta martxak hilero antolatzen.

“Ibaizabal inguruan bizikleta zeharkaldi ibilbide segurua eskatzeko egiten ditugu hilero bizikleta martxak. Bilbo-Etxebarri-Basauri-Galdakao artean bizikletaz mugitu nahi dugu, betiere modu seguruan”, aldarrikatu dute beti Biziz Biziko kideek. Elkartea 1993an sortu zuten, bizikleta egunerokoan garraio alternatibo gisa erabiltzea aldarrikatzeko.

2021eko urritik gaur egunera 26 bizikleta martxa antolatu dituzte, beti hileko azken larunbatean. Apirilean, hilaren 27an egingo dute martxa, 11:00etan Bizkaiko Foru Aldundiaren egoitza nagusitik abiatuta.

“Bidegorri honek lotura zuzena egingo du Boluetatik Kareaga auzora, baina Kareagatik Galdakaoraino asko dago oraindik zehazteko eta egiteko. Beraz, Biziz Bizi elkarteak jarraituko du hilero bizikleta martxak antolatzen, “Bidegorria Galdakaora orain!” lemapean”, dio Delgadok, Biziz Bizi elkarteko kide ere badenak.

Bestetik, 2019an Basauriko, Arrigorriagako, Galdakaoko, Ugaoko eta Zeberioko udal ordezkariek (garai horretan alkate guztiak ziren EAJkoak) Unai Rementeria ahaldun nagusia zenari eskatu zioten Hego Uribeko bidegorri sarea handitzeari “lehentasuna” emateko.

La Basconia-Pozokoetxe

Bolueta eta La Basconia lotuko dituen bidegorriari jarraipena emateko asmoz, Basauriko Udalak bidegorria luzatu nahi du La Basconiatik Pozokoetxera.

Udal arduradunen asmoa da aurten idaztea proiektu hori, eta horretarako 2023ko diruzaintzako gerakina erabiliko du.

“Oinezkoentzako eta bizikletetarako bidegorria eginda, jarraipena emango zaio urte honen amaieran Bolueta eta La Baskonia lotuko dituen bidegorriari, Arratiako tranbia zaharraren ibilbidean barrena”, diote udal ordezkariek.