Eñaut Barandiaran (Zaratamo, 1982) da GEURIAko zuzendari berria. Ibilbide luzea dauka komunikazioan: El País, Jot Down Sports, Deia eta Gara bezalako komunikabideetan kolaborazioak egin ditu, eta Harmaila kirol-aldizkariaren sortzaileetako bat da (2016-2019). Komunikazio korporatibo eta politikoan ere aritu da, erakunde publiko eta pribatuentzat lanean.

Idazle eta gidoilari bezala, Vaya Semanitako 'Euskolegas' eta 'Go!azen' telesailetako gidoilari izan zen 2009 eta 2011 bitartean. Azken telesail honekin lotutako 'Zurekin eta zu gabe' eta 'Egun bat altxorren uhartean' liburuen eta 'CD Basconia Ehun Urte'ren idazlea da ere bai.

Futbolean ere bere ibilbidea egin du, Basauriko Indartsu Cluben eta SD Leioan kirol-koordinatzaile eta entrenatzaile moduan. Udal-politikan ere ibilitakoa da, Arrigorriagako Udalean Gardentasun, Partaidetza, Komunikazio eta Kirol-zinegotzi. Lan-talde anitzak koordinatzen esperientzia duen profesionala da, Hego Uribe eskualdea sakonean ezagutzen du eta Geuriaren balioekin erabat bat egiten du.

"Bere hastapenetatik izan dut harreman hurbila Geuriarekin. Oso erakargarria egin zait beti irakurle bezala eta bat egiten dut euren xede eta helburuekin. Erantzukizun handia da niretzat eskualdeko euskarazko komunikabidearen zuzendari izatea eta azken urteetan eman duten maila hobetzeko helburua onartzea, baina ilusio handiz heltzen diot erronkari. 2024an 10 urte beteko ditugu eta hurrengo urteetara begira euskarazko toki-hedabideen artean erreferente izaten jarraitzea eta etorkizuneko erronka berriei aurre egitea da helburua; beti ere kalitatezko kazetaritzarekin konpromisoa, Hego Uribeko herritarrak eta euskararen sustapena erdigunean jarrita", adierazi du Geuriako zuzendari berriak.

Ezkerretik eskumara, Jon Villapún, Maider Ibañez, Eñaut Barandiaran eta Jon Goikouria / Geuria

Azken urte eta erdian erredaktore eta zuzendari lanak uztartu ostean, Maider Ibáñez (Basauri, 1991) kazetaritza-lanean arituko da esklusiboki eta Jon Goikouriarekin batera erredaktore-taldea osatuko du. 2014an Geuria sortu zuen lantaldearen partaide eta bertako langile hasieratik, Hego Uribeko herri guztietan lan egin du eta hemendik aurrera azken epealdi honetan hartutako esperientzia baliatuko du berriz ere tokiko informazioarekin lehen eskuko kontaktuan.

Geuriaren lan-taldea Jon Villapunek osatuko du. Komunikabidearen lehen zuzendaria izandakoak (2014-2022) Ameba Kultur Elkartearen izenean editore lanak egiten jarraituko du eta harreman instituzionalen eta finantzazioaren arloan laguntzen.

Ikasturte berria hasi da eta Berbalagun egitasmoak ekin dio martxari. Urrian hasiko dira taldeak batzen, baina izena emateko epea zabaldu dute dagoeneko Basaurin zein Galdakaon.

Mintzataldeetan, Gurasolagun ekimenean edota kultura eta aisia edo kirola eta natura arloetan batzen dira astero berbalagunak, helburu bakar batekin: euskaraz praktikatzea eta berba egitea. Gainera, ordenagailu, tableta edo telefonotik beste euskaldun batzuekin hitz egin nahi duenak, online eskaintza ere badu.

Era berean, ikasturtean zehar hamaika jarduera antolatzen ditu Hego Uribeko Berbalagun egitasmoak, hala nola, lehiaketak, tailerrak, ikastaroak, hitzaldiak, irteerak eta Mintzodromoak. 

Ekimenean parte hartu nahi dutenek izena eman behar dute esteka honen bitartez (Basauri edo Galdakao daude aukeren artean), 607 146 855 whatsapp zenbakiaren bitartez edo hegouribe@aek.eus helbide elektronikora idatzita. Izena ematea doakoa da, eta gainera hamaika abantaila eskaintzen ditu: emanaldietarako sarrerak, zozketak eta opariak edota deskontuak.

Iaz Galdakaon egin zuten aurkezpena Hego Uribeko Berbalaguneko arduradunek eta parte-hartzaile batzuekin hitz egiteko aukera izan genuen:

Ondarearen Europako Jardunaldiak antolatuko ditu beste urte batez Bizkaiko Foru Aldundiak. Ohi bezala, urrian izango dira jardunaldiok eta Hego Uribe eskualdean hamaika kultur-jarduera eskainiko dituzte: Arrigorriagan, Basaurin, Etxebarrin, Galdakaon, Ugaon eta Zaratamon.

Aurtengo leloa da 'Ondarea Bizirik' eta hitzaldiak, tailerrak, bisita gidatuak, jokoak, argazki eta ikus-entzunezkoen erakusketak, ikuskizunak eta dokumentalen proiekzioak izango dira urrian zehar Hego Uribe eskualdean.

Bizkaiko Ondarearen Euopako Jardunaldien aurkezpena // Bizkaiko Foru Aldundia

Ondarearen Europako Jardunaldiak 2023 | Egitaraua

Hauek dira urrian zehar Hego Uribe eskualdean Ondarearen Europako Jardunaldien barruan antolatu dituzten jarduerak:

Arrigorriaga

Urriak 25, asteazkena
Hitzaldia: Arrigorriagako eta inguruko ohiturak eta sinesmenak
19:00-20:30 Edurne Garitazelaia Kultur Etxea
Hizkuntza: Euskara

Oraingo honetan, Manu Etxebarria Aiestaren eskutik, gure herriko eta inguruko sinesmen eta ohituretan bidaiatzea proposatzen dizuegu. Bere hitzaldian, gure arbasoek beren ingurunea nola ulertzen eta erlazionatzen zuten, nola bizi eta babesten ziren, ondare hori nola sortu den eta urteetan zehar eskualdatu den aberastasun immaterial hori nola sortu den azalduko digu.

Antolatzailea: Malmasingo Lagunak eta Arrigorriagako Udala
Sarrerak eta informazioa: malmasingolagunak@gmail.com

Basauri

Urriak 29, igandea
Bisita gidatua (solasaldiak eta jokoak barne): Basauriko altxor ezkutuen bila
11:00 Arizko Dorretxea
Hizkuntza: Euskara eta Gaztelera

Ibilbide honetan ondo baino hobeto ikusiko dugu urteen joan-etorrian Basaurik izan duen aldaketa. Lehengo baserri, soro eta arboladiak ia guztiz galdu dira. Basauri nekazaritza-herri izatetik industrialde handiz
eta eraikin altuz beteriko hiri izatera pasatu da oso denbora gutxian. Arizko Dorretxean hasi eta Taberna Nagusian amaituko da sorpresaz betetako ibilbidea. Azalpenak jasotzeaz gain, pista-joko baten bidez, ume, gazte eta nagusiekin ibilbide bat egingo dugu Basauriko ondarean barrena.

Antolatzailea: Basauriko Udala
Sarrerak eta informazioa: ondareabizkaia.eus

Urriak 9, 10, 11
Argazkien eta ikus-entzunezkoen erakusketa: Basauri martxan, basilabasilabasilaba
11:30-16:30 Bizkotxalde egoitza (Uribarri 7)
Hizkuntza: Gaztelera

Basauriko San Fausto jaiak izango direla aprobetxatuta, argazkierakusketa bat antolatuko dugu jaiei buruz: festen hasiera, tradizioak, kuadrillak eta auzoetan nola bizitzen zituzten. Halaber, herriko adinekoen testigantzak aurkeztuko ditugu proiekzio baten eskutik: beren garaian jaiak nola bizitzen zituzten eta egunotan nola bizitzen dituzten kontatuko digute.

Antolatzailea: Bizkotxalde egoitza. Senideak, herritarrak eta herriko erakundeak gonbidatuko dituzte
Sarrerak era informazioa: 944 050 000 / ondareabizkaia.eus

Etxebarri

Urriak 20, 21, 22
Jardunaldiak, ikuskizunak eta erakusketak: Etxebarri bizirik!
Herriko gune batzuk
Hizkuntza: Euskara eta Gaztelera

Ekitaldi honen helburua da, Etxebarrin dugun gizarte-sare sendoa elkartu eta herritarrei erakustaraztea. Elkarte eta talde desberdinei egin zaie gonbidapena parte-hartzeko. Hilabeteetan landuko den prozesuaren emaitza izango da urriko ekitaldi hau. Etxebarrin tradizio luze edo ez hain luze duten gizarte, kultura arloko disziplina anitzak erakutsiko ditugu horretarako propio antolatuko den eszenatokian: dantza, musika, aisialdi taldeak, gizarte mugimenduak…

Antolatzailea: Etxebarriko Udala
Sarrerak eta informazioa: 944 267 005 / kultura@etxebarri.eus

Galdakao

Urriak 8, igandea
Dokumentala: Galdakao, kontaiguzu zure istorioa! (Zabalea)
12:00 Torrezabal Kultur Etxea
Hizkuntza: Euskara eta Gaztelera

Urriak 10, 24
Dokumentala: Galdakao, kontaiguzu zure istorioa! (Bengoetxe-La Troka)
19:30 Torrezabal Kultur Etxea
Hizkuntza: Euskara eta Gaztelera

Urriak 17, 31
Dokumentala: Galdakao, kontaiguzu zure istorioa! (Zabalea)
19:30 Torrezabal Kultur Etxea
Hizkuntza: Euskara eta Gaztelera

Urriak 29, igandea
Dokumentala: Galdakao, kontaiguzu zure istorioa! (Bengoetxe-La Troka)
12:00 Torrezabal Kultur Etxea
Hizkuntza: Euskara eta Gaztelera

Bizitzaren erritmo azkarrak eta globalizazioak gure bizitzen agertokia berdindu egiten dute, eta gure lehenaldia, berriz, lausotu egiten da, protagonistak desagertu ahala. Zabalea eta Bengoetxe-La Troka auzoetako bitxikeria eta jazoera ezezagunetako batzuk bildu eta zabaltzeko asmoz, bi dokumental proiektatuko dira herritarren istoriotxo handiak ezagutzera emateko. Ondoren, belaunaldien artean partekatuko dira, jendearen hitzen bitartez.

Antolatzaila: Galdakaoko Udala eta Bigite
Sarrerak eta informazioa: 944 010 528 / ondareabizkaia.eus

Ugao

Urriak 27, ostirala
Hitzaldia eta familientzako tailerra: Zer da Hiru hodietako iturriaren bolari buelta emateko ohitura?
17:00-18:30 Jane Jauregia
Hizkuntza: Euskara eta Gaztelera

Plazan, Kale Zaharrean —garai bateko Errege Bidearen zatia izan zena, hiru tutuko iturria dago. XX. mendearen hasieratik, bolari bira bat emateko tradizioa dago, herriko jaiaren amaiera emateko, ziklo baten amaieraren ikur edo, eta 70eko hamarkadaz geroztik, ohitura hori jai-programan sartu zen. Tradizioaren arabera, bolari bira emateko ardura herriaren onerako ekintzaren bat egin duen ugaotar bati dagokio: eskailera batera igo eta iturriaren goialdean dagoen bola hiru aldiz biratzen du.

Antzolatzailea: Ugao-Miraballesko Historia eta Ingurumena Interpretazio Zentroa
Sarrerak eta informazioa: 946 480 704 / kultura.ugao@ortzadar.es

Zaratamo

Urriak 20, ostirala
Dokumentala: Zaratamo, kontaiguzu zure istorioa!
19:30 Elexalde Kultur Etxea
Hizkuntza: Euskara eta Gaztelera

Urriak 28, larunbata
Dokumentala: Zaratamo, kontaiguzu zure istorioa!
19:30 Arkotxako San Bizente parrokia
Hizkuntza: Euskara eta Gaztelera

XXI. mendearen bereizgarri diren bizi-erritmo azkarrak eta globalizazioak gure inguru hurbilaren oroitzapenak eta berezitasunak desagerraraz ditzakete. Gure iraganeko gertaera eta pasadizo ezezagunetako batzuk gogora ekartzeko asmoaz, dokumental bat egingo dugu herritaren istoriotxo handiak protagonista izanda. Ondare bizia, benetako 0 Km, belaunaldi guztiekin partekatu nahi duguna.

Antolatzailea: Zaratamoko Udala eta Bigite Elkartea
Sarrerak eta informazioa: 946 710 052 / zaratamo.com / ondareabizkaia.eus

Urriak 3-29
Arkotxako Pasio Biziaren erakusketa: Pasio Biziaren backstagea
10:30-13:30 Bilboko Eleiz Museoa (astelehenetan itxita)
Hizkuntza: Gaztelera

Urriak 7, 14, 21, 28
Arkotxako Pasio Biziaren entseguak: Pasio Biziaren backstagea
17:00-18:30 Bilboko Eleiz Museoa
Hizkuntza: Gaztelera

Urtero legez, Arkotxan urrian hasiko da Aste Santua, aurten ere, jada 55 urte bete dituen Pasio Bizidun herrikoia ospatzeko lehenengo pausoen eskutik. Oraingo honetan, ezohizko, ekitaldi ikusgarri horren prozesu luzea jendaurrean izango da aurrenekoz. Baina ez Arkotxan baizik eta Bilboko Eleiz Museoan. Han, 2024ko ekitaldiaren entseguak ikusteko aukera izango da. Aldi berean, ondare bizi horren historia xehe-xehe ezagutzeko aukera egongo da erakusketa sutsu baten bidez.

Antolatzailea: Eleiz Museoa eta Gaztek-Abi Kultur Elkartea
Sarrerak eta infirmazioa: eleizmuseoa.com / pasionvivientearkotxa.com // Entseguak ikusteko erreserbak: 944 320 125 (astelehenetik ostiralera, 10:30-13:30)

Galder Barbado amurrioarrari eta Aitor Zelaia gasteiztarrari espetxeratze agindua iritsi zaiela jakinarazi du ANkerkeriari Stop plataformak.

Maiatzean bi gazteen aurkako lau urteko espetxe zigorra ezarri zuen Espainiako Auzitegi Gorenak, baina prozesu judiziala duela lau urte hasi zen: 2019ko otsailaren 7an atxilotu zituzten bi gazteak, material lehergarria bidoi batean edukitzea leporatuta. Sei hilabetez egon ziren kartzelan, eta ondoren, baldintzapeko askatasunean.

2021ean epaitu zituzten. Fiskaltzak zortzi urteko espetxe zigorra eta zazpi urteko baldintzapeko askatasuna eskatu zuen bakoitzarentzat. Eta bi urteko itxaronaldiaren ostean, 2023ko apirilean, iritsi ziren epaien helegiteak Espainiako Auzitegi Gorenera: defentsak absoluzioa eskatu zuen eta fiskaltzak zortzi urteko espetxe zigorra. Auzitegi Gorenak, aldiz, Auzitegi Nazionalak jarritako lau urteko kartzela zigorra berrestea erabaki zuen, baina orain arte ez du espetxeratze agindurik igorri.

Elkarretaratzeak eskualdean

Galderren eta Aitorren aurkako espetxe zigorraren aurrean irailaren 21ean elkarretaratzeak deitu ditu Hego Uribeko Ernaik eskualdean: Arrigorriagako Argala plazan (19:00), Basauriko Bentako plazan (20:00), Galdakaoko Pontxi Zabala eta Juan Bautista Uriarte kaleen arteko bidegurutzean (19:00) eta Ugaoko herriko plazan (19:00).

"Bost urteko ibilbide judizial luze baten ostean, Espainiako Auzitegi Gorenak lau urteko espetxe zigorra berretsi die Aitor Zelaia eta Galder Barbado gazte militante arabarrei. Dena aldatu nahi dugun gazte independentistak jo puntuan jarri eta gu gelditzeko beste saiakera bat da hau. Eta ez, gazteok ez dugu onartzen", adierazi dute Hego Uribeko Ernaitik.

Hego Uribe eskualdeko ikastetxe guztiek eman diote dagoeneko hasiera 2023-2024 ikasturteari. Eta ikasturte berriarekin batera heldu da Bertsozale Elkartearen 'Mundu bat bertso' egitasmoa.

Eskualdeko 24 ikastetxek eta 1.591 ikaslek hartuko dute parte proiektuan: Arrigorriagako eskola (73 ikasle) eta institutua (150 ikasle); Basauriko Arizko ikastola (49 ikasle), Basozelai-Gaztelu (44 ikasle, Bizkotxalde (18 ikasle), Etxegarai (42 ikasle), Kareaga Goikoa (22 ikasle), San Jose (51 ikasle), Sofia Taramona (29 ikasle), Basauri ikastetxea (51 ikasle), Uribarri (84 ikasle) eta Urbi (46 ikasle); Etxebarriko Kukullaga ikastetxea (110 ikasle) eta institutua (20 ikasle); Galdakaoko Urreta (116 ikasle), Gandasegi (151 ikasle), Aperribai (26 ikasle), Eguzkibegi Ikastola (157 ikasle), Elexalde (92 ikasle) eta Bengoetxe (83 ikasle); Usansoloko Unkina (97 ikasle); Ugaoko Leitoki ikastola (38 ikasle); Zaratamoko eskola (18 ikasle); eta Zeberioko Zubialde ikastetxea (24 ikasle).

Lehen Hezkuntzako 5. mailako eta 6. mailako ikasleak eta Bigarren Hezkuntzako 1. mailako eta 2. mailako ikasleak dira 'Mundu bat bertso' proiektuan parte hartuko dutenak. Eskolak astero izango dira, Bertsozale Elkarteko irakasleen eskutik.

"Aipatu eta eskertu gura dugu proiektua aurrera ateratzea posible egiten duten ikastetxe, guraso elkarte eta udalen inplikazioa. Bereziki nabarmentzekoa da, Galdakaoko Udalaren inplikazioa, proiektua udalerri honetan baita zabalena, hau da, 5. mailan, 6. mailan eta DBHn lantzen dute bertsolaritza eta ahozkotasuna, eta horrez gain, ikasturte honetan eskolaz kanpoko ekintza moduan ere eskainiko da bertsolaritza DBHko gazteentzat. Azken honen helburua aisialdian ere bertsolaritza lantzen jarraitzea da, euskararekin jolasean, eta euskaraz bizitzeko eta harremantzeko guneak sortuz", dio Ione Narbaiza Gallastegi Bizkaiko Bertsolaze Elkarteko Sustapen arloko arduradunak.

Ahozkotasuna eta bertsolaritza

Proiektuak umeen hizkuntza gaitasunean eta ahozkotasunean eragitea ditu helburu nagusi, eta, horretarako, bertsolaritza du tresna.

"Proiektuan lau arlo nagusi lantzen dira, bere helburuei lotuta: hizkuntza, kultura, musika eta trebetasun pertsonal eta sozialak. Lau arlo izanda ere, etengabe daude harremanetan eta elkarreragiten. Izan ere, euskara bultzatzen dute berau erabilitzen duten jarduera ludiko eta dinamikoen bitartez, baina horrek ezinbestean lotzen ditu euskal kulturara. Eta horren parte da bertsolaritza", diote Bertsozale Elkarteko ordezkariek.

Era berean, bertsolaritzaren ezaugarriak ezagututa, musikarekin ere lotura egiten dutela diote, "doinuak, entzute aktiboa, intonazioa eta abar lantzen dituztelako". "Eta, azkenik, berba hartze horretan, aurreko hiru arlo horiek lantzeaz gain, jendaurrera irtetea lantzen dute; baita dialektika eta lankidetza ere, esaterako", diote.

Ikasturte amaierako topaketak

Ikasleei bertsolaritzarekiko zaletasuna pizteaz gain, eskolek euskararekiko "jarrera positiboa" eragiten dieteela diote Bertsozale Elkartetik, eta jendaurreko emanaldietarako trebatzen dituela ere.

Hain zuzen ere, ikasturte amaieran ikasturte amaierako topaketak antolatzen dituzte herrika: "Ikasgela bakoitzeko umeak oholtzara irten eta bere emanaldia eskaintzen dute. Emanaldia bertsolaritza klaseetan prestatzen da, jendaurrekotasuna lantzeko baliatuz", diote.