Sareak
[the_ad_group id="3890"]

☉ Zaratamo

Adolfo Agirre: «Antzina errespetuak presentzia handigoa zuen frontoian. Gaur zaratak zaleen kantuak isildu ditu»

Pilotari eta Upomendi Pilota Eskolako monitore ohiak antzinako garaiak frontoira ekarri ditu eta gaur egungo esku-pilotaz luze mintzatu gara berarekin Elexalden

|

Agirre Elexaldeko frontoi parean / Geuria

Adolfo Agirre Urrutikoetxeak (Zaratamo, 1946) frontoiaren inguruan eraiki du bizitza. Zaratamar gehienek ezagutzen dute, gaztetan esku-pilotara jokatu zuelako, baina bereziki Upomendi Pilota Eskolan harrobi izugarria sortu izan duelako 90. hamarkadaren bigarren erdialdetik 2006 urtera arte. Agirrek Upomendin eskainitako klaseetatik igaro dira Danel eta Ander Elezkano anaiak eta Mikel Urrutikoetxea bezalako pilotariak, besteak beste. Esku-pilota beste modu batean bizi zela aitortu digu Adolfok eta gaur egun frontoietako zaratak zaleen kantuak estali dituela dio.

Esku-pilota bera eta berau praktikatzen duten pilotariek kirolari beste enfoke bat eman diotela azaldu digu. Oraingo honetan Elexaldeko frontoiko argiak itzalita daude eta harmailak hutsik. Hotz egiten du eta berba egin dugun bitartean, herriko pilotarien garaikurren erakuslehioa kontenplatu dugu, zaratamarrei poztasuna ekarri dieten herriko kirolarien txapelak ikusten eta antzinako partidak gogora ekartzen.

Zer da Zaratamo Adolfo Agirrerentzat? Dena da Zaratamo niretzat. Hemen jaio eta bizi izan naiz 78 urtez. Bertan bizitza antolatu izan dut, lan egitera Basaurira joaten nintzen, eta bueltan herriko frontoian ordu ugari ematen nituen, egunez egun.
Beraz, Zaratamo eta esku-pilota izan dira zure bi aldagai nagusiak? Bizitzaren alde oso handi bat esku-pilotari eskaini nion. 20 urteak bete arte gogor eman nion esku-pilotari, eskuan lesio garrantzitsu bat izan arte. Palara ere jokatu izan nuen, Araban, Federazioen Txapelketan parte hartuz. Bertan, nik Arabarekin jokatu arren, Bizkaitarrak ziren onenak, eta Nafarroa, Asturias, Madril… leku askotako jokalariak zeuden. Etapa hura amaitu zenean esku-pilotako zaletu eta monitore bezala ere aritu izan naiz, eta 1994tik 2006ra Zaratamoko esku-pilota monitore bezala egon nintzen Danel Elezkano eta Mikel Urrutikoetxea bezalako haurrei irakasten.

Bizkaiko esku-pilotaz hitz egiten denean Zaratamo erdigunean kokatzen dute askok eta askok. Elezkano eta Urrutikoetxearekin berba egiteko aukera izan dugunean herriko funtsezko hiru ardatz aipatu dizkigute: eskola, plaza eta frontoia. Hau horrela da?  Zalantzarik gabe. Horrela izan da betidanik (irribarre egiten du).

Nola gogoratzen dituzu Frankismoaren garaiko esku-pilota, gaur egungoarekin alderatuz? Eskolatik irteten ginenean egiten genuen lehen gauza frontoira joatea zen, zuzen-zuzenean. Garai hartan joan gintezken leku urrunena Arrigorriaga izan ohi zen, eta hala ere esku-pilotara jokatzeko ez zegoen inolako debekurik.

Orduan ez da aldaketarik eman esku-pilotaren munduan? Bai noski! (barreak). Nire ustez, esku-pilota profesionalagoa zen antzina. Garai hartako materiala eta gaur egungoa ere oso diferenteak dira;jokoari dagokionez, gaur egun boleaz asko jokatzen da eta lehen, aldiz, botearekin; eta aldaketa benetan sakona nabari izan dut giroan, orokorrean. Antzinako apustuen kontua terriblea zen eta jende askok dirutza galdu zuen esku-pilotako partidetan. Hala ere, partidetako giroa zoragarria izan ohi zen; gaur oihuak nagusi dira frontoian, eta antzinako xarma hori galdu dela uste dut. Gaurko giroak antzekotasun handia dauka saskibaloikoarekin, baina ez futbolak duenarekin, eh? ezin dira giro bi horiek nahastu!

Ia bi hamarkada eman ditu Agirrek entrenatzaile lanetan / Geuria

Zer gertatzen da futbolarekin? Harmailetan askotan bizitzen den giroa ez da batere sanoa. Zaleek beraiek sortzen duten giroa onartezina da eta askotan liskarrak sortzen dira.

Egoera hauek frontoian pentsaezinak dira. Ez dut sekula horrelakorik bizi izan. Futbolean, ostera, denok ezagutzen dugu Messi, Ronaldo… jokalarien izenak etxean ezagunak dira eta ume askok maite dituzte. Oso garrantzitsua da haur eta gazte horiek futboleko harmailetan ematen den giro txar hori ez bizitzea. Frontoian, bestalde, errespetuak presentzia handiagoa zuen antzina. Gaur egun zarata handiagoa entzuten da partidetan eta zaleen abestiak ez dira ulertzen.

Eta zer esan ahal didazu pilotarien arteko giroaz? Frontoian zein aldageletan giro izugarria egon da betidanik. Elezkano zein Urrutikoetxearekin izandako partidetan horixe bera ikusi dut nik neuk. Giro hori oso berezia da, ileak lazteko modukoa, egia esan.

Danel eta Mikel entrenatu zenituen gazteak zirela 1994 eta 2006 tarteko etapa hartan. Nola gogoratzen duzu entrenatzaile bezala bizitako garai hura?
Garai hartan benjamin, alebin, haur eta kadete kategorietako gaztetxoen monitore lanak egin nituen. Benetan gozatu nuen garaia izan zen hura eta egiten nuen hark betetzen ninduen. Eta egia esateko, nik uste dut gaur egun kutsu hori mantentzen duela Upo Mendi Eskolak, nolabait. Gaur egun, nik debalde egiten nuen lan horren truke monitoreei ordaintzen diete. Hori izan daiteke ezberdintasun bakarra.

Baina hori txarra al da? Ez du zertan txarra izan behar. Gaur egun, monitore batek diruaren truke egiten du lan. Dirurik ez badago, ez dago entrenamendurik. Nik goizean zehar Aperribaiko Guinea Hermanos enpresan lan egiten nuen eta arratsaldeak frontoian ematen nituen, umeei irakasten. Larunbat eta igandetan ere bertan izaten nintzen, pilotari kolpeak ematen. Gaur pentsaezina da lan bat izanik pertsona batek doako klaseak ematea eguneko gainontzeko orduetan.

Pilotarekiko zaletasuna handia da zure kasuan, baina baita Zaratamoko Upomendi Pilota Eskolatik igarotako ume jakin batzuenean ere, ezta? Danel Elezkanok eta Mikel Urrutikoetxeak egun osoa ematen zuten frontoian. Eskola orduak astearte eta ostegunetan ziren, baina askotan astelehenetan zeuden biak frontoian. Beren zaletasuna ikaragarria zan. Eskola orduetan ere asko nabari zen biek zeukaten jarreran. Urrutiren kasuan oso argal gogoratzen dut. Jostorratz bat zirudien esku-pilotara jokatzen zuenean eta aldi berean sekulako pilotakadak ematen zituen (barre egiten du). Urruti dinamita zen zazpi urte zituela. Kanpora gindoazen bakoitzean jendea zur eta lur geratzen zen Mikelen kolpe ikuskizunarekin. “Mikelen familian ba al dago gorputz hain mehea eta hainbesteko indarra duen bestelako seniderik?”, galdetu zidaten behin. Hala da, Mikel aitite biak holakoak ziren, paregabeak ere! Danel bost urterekin frontoian zegoen, esku batean ogitartekoa eusten. Jaiotzetik arazoak izan zituen eskumako besoarekin eta horixe landu zuen esku-pilotaren bidez, bere aita Jokinek, behin medikutik etorri zela hala eskatuta. Sakeak eskumarekin egitera ikasi zuen eta horrexegatik da eskumarekin sakeak egiten dituen ezkertiar bakarra. Izugarri hobetu da harrezkeroztik, txapela kentzeko modukoa.

Zuk zeuk bata zein bestea esku-pilotan trebatu dituzu. Harro al zaude?  Harro baino harroago, bai noski! Eurekin harremana izaten jarraitzen dut eta elkartzen garen bakoitzean gaia bakarra da: esku-pilota. Ez dago besterik! (barreak).

Eta garai hartako harrobia gaur bertan berreskuratzea posible da? Zergatik ez?  Gaur egun ume askok gogotsu hasten dituzte esku-pilota klaseak, baina adinean aurrera egin ahala egoera zailtzen da. Baina denborak aurrera egin ahala gero eta gehiago ikasten hasten dira eta esku-pilota bigarren maila batean uzten dute. Gainera, gaur egun ez dut antzina ikusten nuen motibazio bera ikusten gazte gehienengan eta frontoian “mantentzea” zailagoa da. Antzina ez zen ahaleginik egin behar umeak frontoian jokatzen egoteko gurasoak harmailetan zeudelako eta horrek motibaturik mantentzen zituztelako. Gaur, ostera, ume asko frontoian “aparkatzen” dituzte eta hori ikustean, eta egoera horren aurrean, normala da bost urteko ume batek plazara ospa egitea. Niretzat meritu izugarria dauka haurrak frontoiko entrenamendu-saioetara ikustera joateak.

☉ Zaratamo

Udalak zabor tasaren kostua murriztera deitu ditu zaratamarrak hondakin organikoa birziklatuz

Herritarrek autokonpostajea edo herrigunean konpostatzeko edukiontziak erabiliz gero horrek kostua “modu nabarmenean” murriztuko lukeela azaldu dute Udaletik

|

Herritar bat, hondakinak birziklatzen // Geuria

Europak hala behartuta, zaborraren bilketaren eta tratamenduaren gastua herritarrek eta enpresek bere gain hartu beharko du 2025etik aurrera. Gauzak horrela, datorren urtean gora egingo du zabor tasak Euskal Autonomia Erkidegoko udalerri gehienetan. Zaratamoren kasuan, Udalak bereizketa egin du zabor bilketaren zerbitzuaren arabera: astean bitan zaborra bilduz, zaborren tasak % 32ko igoera izango luke. Bilketa astean hirutan eginez gero % 34ekoa lizateke igoera.

“Horri % 10eko hobariak gehituko genizkieke hondakin organikoen kasuan”, azaldu dute udal ordezkariek. Zaratamon, zabor tasekin batera hobari batzuk ipini ditu Udalak: “Helburua ez da zerbitzuaren kostua bakarrik betetzea”, zehaztu du Alberto Ugarrizak. “Koste hori murriztu daiteke: beste sistema bat ezarriz gero kostea bestelakoa izan daiteke. Herritarrek autokonpostajea edo herrigunean konpostatzeko edukiontziak erabiliz gero horrek kostua modu nabarmenean murrizten du”. Ondorio modura, gaur egun errefusaren edukiontzira botatzen den alde handi bat edukiontzi marroira botako litzateke eta errefusaren zerbitzua gutxituko litzateke.

Nerbioi Ibaizabal mankomunitatearen 2023ko datuen arabera, eskualdean 239,3 kilo zabor bota du herritar bakoitzak errefusaren edukiontzian (biztanleriaren % 72,4a). Zaratamori dagokionez (landa eremuko herria) 402,1 kilogramo hondakin botatzen ditu herritar bakoitzak errefusaren edukiontzira urtero (% 83,7). Edukiontzi organikoaren erabilera oso baxua da: 21,2 kilo batu zituzten kamioiek herritar bakoitzeko 2023an (% 4,4). “Datu kezkagarriak dira”, aitortu du Ugarrizak. “Herritarrek hondakin organikoen edukiontzia behar bezala erabiliko balute zabor bilketaren kostua % 44 gutxituko litzateke. Herritarrek konposta egin nahi izatekotan Udalean egin beharko dute eskakizuna.

Osorik irakurri

☉ Zaratamo

Moiordin Arrigorriagarekin lotzen duen zubia argiztatuko du Zaratamoko Udalak

Udalak aurrekontu parte-hartzaileetako 30.000 euro bideratuko ditu zubia argiztatu eta espazioa berdiseinatzeko. Bigarren proiektua Gurutzalden konponketa lanak egitea da

|

Moiordin eta Zaratamon konektatzen duen zubia // Geuria

Aurrekontu parte-hartzaileen emaitzak argitaratu ditu Zaratamoko Udalak. Herritarren 114 bozka jaso dira eta proposatutako 11 proiektuetatik bi burutuko ditu Udalak 2025eko aurrekontuekin: lehena, 70 boturekin Moiordin eta Arrigorriaga lotzen duen zubia argiztatu eta doitze-lanak egitea bertan. Argiztatze lanen arrazoia bertan sor daitezkeen puntu beltzak saihestea da: “Momentura arte ez da inolako arazorik gertatu bertan, baina badaezpada egin beharreko lana da guretzat”, azaldu du Alberto Ugarriza Zaratamoko alkateak.

80. hamarkadan eraiki zuten udalerri biak konektatzen dituen zubia, 1983ko uholdeak eta gero, eta egitura honen eskumena Zaratamoko Udalarena, Arrigorriagako Udalarena eta Foru Aldundiarena da, azpitik igarotzen baita Bi-625 Foru errepidea. Hala azaldu du Ugarrizak. “Oraingoan Zaratamoko Udalaren ekimena izango da zubia behar bezala argiztatu eta egituraren gainean dagoen espazioari beste erabilera bat emateko proposamena egitea”, izan dira herriko alkatearen berbak.

Izan ere, gaur egun espazio horrek ez dauka erabilera zehatzik (batzuetan gazteak ikus daitezke bertan, baina ez dauka erabilera zehatzik) eta Udala diseinu berria egiteko lanetan hasiko da: “Oinarrizko proiektu bat enkargatuko diogu enpresa bati ideia batzuekin. Behin hasierako diseinua eta aurrekontua eskuetan duelarik ikusiko dugu Arrigorriagako Udalarekin hitzarmenik egingo dugun edo proiektu hau gure kabuz burutuko dugun”.

Zubiko plaza txikia // Geuria

Udalerri bien adostasunaz gainera Foru Aldundiaren baimenak beharko dituzte bertan lanak egin ahal izateko. Gaur egun bai Zaratamo bai Arrigorriagako herritar ugarik erabiltzen dute Foru errepidearen alde batetik bestera joateko: lanera joateko, errekaduak egiteko, paseotxoetarako… Udalak 30.000 euro inbertituko ditu proiektu honetan.

Konponketak Gurutzalden

Bigarren proposamen bozkatuena, 12 botuekin, Gurutzalde auzoan konponketak egitea da. Izan ere, Udalak 10.000 euro bideratuko ditu auzoko bideetan konponketa lanak egiteko, aparkalekuetan margoketa lanak burutzeko, argiteria hobetzeko…

Aurrekontu parte-hartzaileetatik kanpo geratu dira hurrengo proposamenak: Elexaldeko ludoteka hornitzea (8 puntu), kultura programazio egonkorra antolatzea (6 puntu), txokoen dinamizazioa (5 puntu), Elexalde-eskola arteko bidea sortzea (5 puntu), Gurutzaldeko errepideko zuloak konpontzea (4 puntu), irisgarritasun lanak egitea Arkotxa auzoan (3 puntu) eta Arkotxako espaloi batzuetan bolardoak ipintzea (puntu 1).

Iaz proposamen libreak egin zituzten zaratamarrek esparru ezberdinetan eta Udala bera zen proposamen horietako zein sartzen zen aurrekontu orokorrean. Aurten, proposamen zehatzak egin dituzte herritarrek eta Udalak urri hasieran GEURIAri azaldu lez azaroko plenoan onartuko dituzte ekarpenak.

Osorik irakurri

☉ Zaratamo

Zuntz optikoaren abiadura Zaratamoko Iragorri Goikoara helduko da, herriko azken auzora

Zaratamoko Udalak zuntz optikoaren helaraziko du Zaratamoko azken auzora: Iragorri Goikoara. 9.000 euro inbertitu dituzte lan honetarako eta hemendik aurrera pintxoak edo ADSL sistemak erabiltzeari utziko diote

|

Zuntz optikoa // Utzitakoa

Iragorri Goikoako auzotarrek behin betirako agur esango diete internet pintxoei eta ADSL sistema zaharkituari, Zaratamoko Udalak zuntz optikoa helaraziko duelako bertara laster. Zaratamoko Udaleko zuntz publikoak erabiltzaile berri bat izango du, beraz.

Auzo hau zuntz barik zegoen Zaratamoko azken auzoa zen orain arte. Lan hauek egiteko 9.000 euroko inbertsioa egin du Udalak: “Lan hauekin udalerri osoak zuntz optikoaren abiadura izango du laster”, azaldu du Alberto Ugarriza Zaratamoko alkateak. “Hala ere, oraindik badago zuntzaren gaia dela eta atenditu beharreko herritarrik, beren etxeetara heltzeko arazoak dirautelako. Behin horiek konponduta Madariaga, Gutiolo, Burbustu, Urdinbide… bezalako auzoetan operadore nagusiek kudeatzen dute internet zerbitzua”, gehitu du Ugarrizak.

“Interneten abiadura etxebizitza bakoitzak kontratatzen duen tarifak ezarriko du. Momentura arte pintxoarekin edo ADSL sistema zaharkituaren bidez funtzionatu izan gara herrian. Zuntz optikoak abiadura eskaintza ezberdinen artean erabakitzeko aukera emango die erabiltzaileei. Garrantzitsuena zera da: internetaren autopista etxe guztietara helduko dela”.

Osorik irakurri

☉ Zaratamo

Arimen Gauak ipuin kontakizunak, gynkana beldurgarria eta diskofesta ekarriko du Zaratamora

Jarduerak arrasti honetan bertan prestatu dituzte 18:00etatik aurrera, Elexaldeko eskola zaharretan

|

Gau Beltza // Euskaltzaleen Topagunea

Gaur arrastirako plan beldurgarria prestatu du Zaratamoko Besopean Guraso Elkarteak. Arimen gaua izanik hiru jarduera prestatu dizkiete herriko txikienei, Elexalde auzoan, eskola zaharretan.

18:00etan ipuin kontalaria egongo da plazan; 19:00etan gynkana beldurgarria prestatu dute eta 20:00etan diskofesta, musika beldurgarriarekin gaua alaitzeko.

Hego Uribe eskualdean badira Arimen Gaua edo Gau Beltzaren inguruan jarduera bereziak antolatu dituzten udalerriak asteburu luze honi begira: Arrigorriaga, Zeberio eta Ugao horren adibide dira.

Osorik irakurri

☉ Zaratamo

San Bizente elizako kanpaiaren motorra konpontzeko asmoa azaldu du Zaratamoko Udalak

Konponketa-lanak aurten hasi nahi dituzte, behin betiko data zehaztuta ez badago ere

|

San Bizente elizako kanpandorrea // Geuria

Zaratamoko Udalak Arkotxako San Bizente elizako kanpaia konpontzeko asmoa azaldu du, kanpandorreko kanpaien motorra  hondatuta dagoelako. Zaratamoko eliza Udalaren eskumena denez (Elexaldeko elizaren kanpandorrea bezala), berari dagokio bertan egin beharreko konponketak burutzea.

Udal ordezkarien arabera, kanpaiaren motorra hondatuta dago eta 2025eko aurrekontuan sartu duten betebeharretako bat da. “Diru kopuru bat bideratuko dugu kanpaiaren motorra konpontzeko baina espedientea osatu barik dago momentuz”, azaldu zuen Alberto Ugarriza Zaratamoko alkateak urri hasieran. Konponketa-lanak aurten hasi nahi dituzte, behin betiko data zehaztuta ez badago ere.

Gainera, Arkotxako elizarekin zerikusia duten bestelako konponketei ekingo die Udalak: barrualdea iaz konpondu zuen eta aurten fatxada eraberritzeko asmoa azaldu dute udal ordezkariek. Ez hori bakarrik: irisgarritasun lanak egin nahi dituzte bertan, sarbidea auzotar denei errazteko.

Osorik irakurri