Zaratamoko Udalaren azken obren artean Arkotxako Olagane haurrentzako parkearen eraberritzea ageri da, 2000 urtetik berritu gabe zegoelako. Denborak eta eguraldiak eragin nabarmena izan dute haurrentzako egitura honetan eta Udala, Arkotxako zelaiaren parean kokatutako jolastokia eraberritzeaz harago bertako elementuak haurren beharrizan berrietara egokitzen ari da. Guztira 24.900 euro bideratu dituzte eraberritze lan hauetarako.

Udaleko datuen arabera, 0 eta 12 urte bitarteko 89 ume bizi dira Arkotxa auzoan gaur egun eta horiei Santa Barbara auzoko Galdakaoko aldekoak gehitu beharko litzaieke. Haur horiek dira Olagane parkeko erabiltzaile nagusiak eta joan den maiatzean hasi zituzten eraberritze lanak baino lehen zazpi elementuz osatutako jolas eremua zeukaten parkean: joko anitzeko gunea, haur birentzako kulunka bat, zabu bikoitz bat, malguki bat, txirrista bat, lauzak moteltzeko zoladura eta alboko kirol-pistarako porteriak.

Berritasun handiena elementu berrien jartzea izan da robinia-enborren pasabidea eta robinia-zurezko motzondo-ilara baten ezarpenarekin. Robinia-enborren pasabideak inguruko pasealekua eta jolas anitzeko gunea, bi plazako kulunka eta banako kaia kokatuko liratekeen parkeko eremuetako bat lotzen ditu. Parkearen beste aldea komunikatzeko, motzondo ilara bat jarri dute, robinia-zurezko sigi-saga ibilbidearekin. Joan den ekainaren amaieratik erabilgarri badago ere, azken ukituak eman behar dizkiote parkeari, zirkuitoa zehazteko pintatze-lanak falta dira eta.

“Jolas parke honek ibilbide bat planteatzen die Zaratamoko haurrei”, azaldu du Alberto Ugarriza Zaratamoko alkateak. “Jolas parkeen ereduak aldatzen ari dira eta lehengoak zaharkituta geratu dira: Europan jolas parke sortzaileagoak ikus daitezke, ingurunean askoz integratuagoak eta baliabide naturalak erabilita, besteak beste”. Europako gaur egungo eredura hurbildu egiten den adibide bat Zaratamon bertan dago, eskolako ‘Gure Ametsetako Jolastokia’.

Alberto Ugarriza: “Europan jolas parke sortzaileagoak ikus daitezke, ingurunean askoz integratuagoak eta baliabide naturalak erabilita”

“Auzotarrek eskabidea egin zioten Udalari eta proiektuari ekin genion”, azaldu du Zaratamoko alkateak eta eskaera hau Moiordin eta Elexalde bezalako auzoetan egin dituztela jakinarazi du. “Hori dela eta, urtean behin auzo bateko parke bat eraberritzeari ekiten diogu: Elexalden hasi ginen, udaletxe atzeko parkea eraberritzen. Moiordinekoa ere konpondu genuen eta Olaganekoa bukatu ostean Arkotxako frontoi parean dagoenarekin hasiko gara. Datorren urteko aurrekontuan aurreikusita daukagu zan ere”.

Eraberritutako jolas-elementuak // Geuria

Bestelako eraberritze-lanak

Jolas parkea eraberritzeko hiru jarduketa egin ditu Udalak: hasteko, zaharkituta edo hondatuta zeuden joko elementuak ordezkatu dituzte (haur birentzako kulunka, zabu bikoitza eta malgukia).

Aldaketa aipagarriena zoruaren aldaketa integrala izan da, udal ordezkarien arabera: gaur egun arte lauza zaharrez osatutako zoladura zeukan parkeak. Udal ordezkarien arabera, zoru honekin erabiltzaileek estropezu egiteko arriskua zuten, pieza bakoitzaren artean dauden tarte handiengatik eta inpaktua xurgatzeko gaitasun faltagatik. Horregatik SBR beltzeko geruza batez eta kolorezko EPDM puruko azken geruza batez osatutako zoladura jarraitu batez ordezkatu dute zoladura zaharra.

Bestalde, joko elementuak berreskuratu dituzte, eta adibide argiena dorre biz eta txirristaz osatutako joko anitzeko gunearena da. Egitura egurrezkoa zen eta elementu batzuk ustelduta zeuden. Txirristaren kasuan, panel batzuen kolorea galduta zegoen eta pintadak egin zituzten bertan.

Hego Uribe eskualdean badira haur parkeak eraberritzen ari diren beste Udalak. Horren adibide dira azken hilabeteetan Basaurin, Arrigorriagan eta Zeberion egin dituzten eraberritze lanak, besteak beste, herritarrek hala eskatuta.

Robinia-zurezko motzondo-ilara // Geuria

Datorren urriaren 6an Miguel Deuna irudiaren aurkezpena egingo du Jesus Muñiz Petralanda historiagile galdakoztar-zaratamarrak. Miguel Deuna irudia Orozkoko Muruetako San Migel Ermitan kokatuta dago eta tailla berreskuratu ahal izan dute. Aurkezpen egunean, Muñizekin batera Montse Gonzalez konpontzailea izango da.

Izan ere, Muñiz eta Gonzalez, San Migel irudiaren taillaren eta bere berreskurapen prozesuaz arituko dira. Aurkezpena 12:00etan antolatu dute Muruetako San Pedro elizan eta Patxi Malo apaizaren bedeinkapena izango du.

Berreskuratze lanetan lagundu nahi duten interesdunentzako 630 750 333 telefono zenbakia ahalbidetu dute BIZUMak egiteko. Laguntza egiteko ZER jartzen duen lekuan ‘REST SMDM’ idatzi behar da.

San Migel baseliza

Orozkoko San Migel baselizak 9,58 x 6 metroko azalera du. Harlangaitzezko hormak ditu eta bi isurkiko estalkia bi zertxaren gainean. Ez du kanpai-hormarik eta oinean erdi-puntuko arkua duen atea dauka.

Ateburu zuzeneko leihoa dauka Epistolaren aldean, burdinazko barrotez babestuta. Harrizko lauzen zoladura.

San Migelgo jaiak irailaren 29an ospatu ohi ziren baseliza honetan baina duela 20 urte bertan ez dituztela jairik ospatzen bertan.

Zaratamoko Udalak irailaren 16an hasi du 2025eko aurrekontuaren prozesua. Aurreko urteetan bezala, prozesu horrek atal bi izango ditu, eta lehenengoan prozesu parte-hartzailea antolatu dute: “Irailaren 16an bertan proposamenak egiteko eskuorria banatu genuen herriko etxe guztietan eta hori ere iragarri genuen”, azaldu du Alberto Ugarriza Zaratamo alkateak.

Iaz proposamen libreak egin zituzten zaratamarrek esparru ezberdinetan eta Udala bera zen proposamen horietako zein sartzen zen aurrekontu orokorrean. Aurten, aldiz, aldaketa bat izango du prozesu parte-hartzailearen sistemak. Berritasun modura, proiektu parte-hartzaileetarako 40.000 euro bideratuko ditu guztira Udalak eta herritarrek 15 egun izango dituzte hilaren 16tik hasita proposamen zehatzak egiteko: “Herritarrek egindako proposamen guztiak aztertuko dira, Herri Batzarretan aurkeztuko ditugu, auzoetan, eta gero herritarren ekarpen horiek bozkatuko dira”, azaldu du Zaratamoko alkateak.

Baldintza modura, Zaratamoko Udaletik iragarri dute proposamenaren kostua ezin dela 15.000 euro baino handiagoa izan. Halaber, Udalaren eskumenekoa izango da eta honako alderdi hauen gainekoa:

– Gizarte ongizatea, Berdintasuna eta osasuna
– Hiri-ingurunea, mugikortasun iraunkorra eta ingurumena
– Kultura, hezkuntza, euskara eta kirola
– Zaintza arloa, adineko pertsonak, gazteria eta umeak
– Sustapen ekonomikoa (merkataritza, turismoa, enplegua…)

Proposamenak, gainera, teknikoki eta ekonomikoki bideragarria izan behar dira, zehatzak eta kuantifikagarriak, interes publikokoak eta legezkoak. Proposamen bozkatuenak 2025eko aurrekontuan sartuko ditu Udalak. “Gure helburua azaroko udalbatzan 2025eko aurrekontua onartzea da”, erantsi du Ugarrizak.

Inprimakia eta proposamen orria Zaratamoko Udalaren webgunean topa daitezke PDF formatuan deskargatzeko.

Zaratamoko Udalak ikasturte berriko kirol jardueretan parte hartzeko epea zabalduko du irailaren 9tik 20ra. Horien artean Emakumeentzako Mendi Orientazioa eta Boterea, Ahizpatasuna eta Twerk-a izeneko ikastaroak abiaraziko ditu Berdintasun Batzordeak.

Patri Espinar usansolotarrak Mendi Orientazioa Emakumeentzat izeneko ikastaroa eskainiko du irailaren 13an, 14an, 21ean eta 22an. Irailaren 13an klase teorikoa emango du Zaratamoko eskola zaharrean 17:00etatik 20:30ak arte. Hilaren 14an, 21ean eta 22an saio praktikoak prestatu dituzte 09:30etik 13:30ak arte. Izena emateko 944 566 000 telefono zenbakira deitu beharko dute interesdunek.

Boterea, ahizpatasuna eta Twerk-a izeneko saioak irailaren 21ean eta 28an antolatu dituzte Elexaldeko kultur etxean, 10:00etatik 13:00ak arte, Ines Lasagabasterren eskutik. Izena emateko ere 944 566 000 telefono zenbakira deitu beharko dute interesdunek 08:30etik 14:30ak arte.

Aipatutako ikastaroez gainera, Zaratamoko Udalak urtero antolatzen dituen kirol jarduerak iragarri ditu: Zumba, ibilbide osasungarriak, Pilates, Yoga, dantza latinoak, Total Fitness, Entrenamendu funtzionala eta arte eszenikoak (zirkua), besteak beste. Informazio guztia Zaratamoko Udalaren webgunean topa dezakezu. Udalak 946 710 052 telefono zenbakia ahalbidetu du kirol jardueren inguruko informazio gehiago jaso nahi duten herritarrentzat.

Gaur egun ez dago Zaratamoko Arkotxa eta Elexalde auzoak konektatzen dituen garraiobide eskaintzarik eta hori, Zaratamoko udal ordezkarien arabera, “arazo handia da”.

Hori dela eta, gaur goizean Sonia Perez Ezquerra Garraioak, mugikortasuna eta turismoa sustatzeko saileko foru diputatuarekin bildu da Alberto Ugarriza Zaratamoko alkatea: “Gaurko hitzorduaren helburu nagusia Zaratamon ditugun garraio publikoaren arazoak aztertzea izan da”, argitu du herriko alkateak. “Gaur egun ez dago garraio publiko zerbitzurik Arkotxa eta Elexalde auzoak konektatzeko”.

Sonia Perezen lehen aldia izan da Zaratamon eta Elexaldetik Arkotxara doan Bi-3701 errepidea aztertu dute, Bizkaibuseko hurrengo lizitazioan Zaratamoko autobus linea berriro definitzeko.

Alberto Ugarriza: “Gaur egun ez dago garraio publiko zerbitzurik Arkotxa eta Elexalde auzoak konektatzeko”

Gaur egun Bizkaibuseko linea bakarra dago Zaratamon: A3622a (Zaratamo, San Migel, Artunduaga, Basauri, Bilbo). Beste hitz batzuetan, Zaratamora iristen den autobus linea Elexaldera iristen da; Arkotxako auzotarrek, Bilbora joateko, Galdakaotik igarotzen diren autobus lineak erabili behar dituzte, baina berez ez dago auzo biak konektatzen dituen autobus linearik.

Bizkaiko Foru Aldundiko ordezkariek GEURIAri azaldu lez, baldintza-agirien berriztatze prozesuan murgilduta daude: “Prozesu konplexua da eta denbora emango du”, aurreratu diote hedabideari. “Egun hauetan udalerri guztien eskaera zehatzak atenditzen ari gara. Horiek guztiak tratatzeko prozesu parte-hartzaile bat ipiniko dugu martxan Bizkaibuseko baldintza-agiri berrietan txertatzeko”.

Goizean zehar, Ugarrizak Elexalde eta Arkotxa auzoek bizi dute egoera azaldu die ordezkariei eta horiek “kontuan izango dituztela” azpimarratu dute. Izan ere, Foru Aldundikoek ohartarazi dute hilabete amaieran Garraio eta Mugikortasun Sailak dekretu batzuk kaleratuko dituztela: “Horien arabera, Bizkaiko udalerri jakin batzuei beren mugikortasun planak egiteko aukera emango zaie. Udalerri horiek Foru Aldundiak emandako diru-laguntza baten baliatuz mugikortasun plan bat idatzi ahalko dute, Zaratamo bezalako herriek dituzten mugikortasun beharra detektatu eta horiei irtenbidea emateko proposamenak egiteko”. 

Trafiko seinalea, Elexalden // Geuria

Sistema radialetik zirkularrera

Gaur egungo autobus linea gehienak radialak dira. Hau da, bidaiariak herrietatik edo inguruetatik hiriguneetara garraiatzen dituzte: “Zeharkako lineak edo linea zirkularrak ez dira ikusten gaur egun”, azaldu du Ugarrizak.

Garraio diputatuak Zaratamoko Udalaren proposamenari argi berdea emanez gero, Foru Aldundiak berak diseinatu beharko luke linea berriaren ibilbidea eta aurten zerbitzu berriak lizitatzeko epeak zabaldu behar dituzte: “Lizitazio berrian, baldintza-agiri teknikoetan sartu beharko lirateke proposamen horiek”, gogoratu du.

Hori dela eta, eta Zaratamoko alkateak azaldu lez, eman beharreko hurrengo urratsa proposamena iraileko osoko bilkuran onartu eta eskaera Foru Aldundira bidali beharko litzateke, onarpena jasotzeko. “Prozesua martxan jartzekotan Bizkaibuseko hurrengo lizitazioan izango litzateke”.

Autobusak Bi-3701tik

Elexalde eta Arkotxa auzoak konektatzen dituen Bi-3701 errepideak ez ditu dimentsio handiak: norabide bi eta bazterbide oso estua daukan errepidea da eta bertatik igarotzeko orduan arazoak izan ditzakete tamaina handiko ibilgailuek: “Errepide horretatik autobus handiak igaro dira, baina autobus linea berri bat ezartzeko beste mota bateko autobusak igaro beharko lirateke”.

Zaratamon egon diren Foru Aldundiko ordezkariak gehitu dute auzo biak autobus linea baten bidez konektatzekotan bidaiarien beharrak ikertu beharko liratekeela, eta horren arabera ibilgailu mota erabakiko litzatekeela: “Agian tamaina handiko autobusak ez lirateke egokienak eta ibilgailu berriekin konpontzeko aukera legoke”, azaldu dute.

Auzo bien arteko autobus linea horrek herritarrei “onura asko” ekarriko lizkiekeela azaldu du Alberto Ugarrizak: “Auzo batetik bestera joateko beharra duten herritarrek edo autorik ez duten auzotarrei on egingo lioke linea berriak”.

Gainera, linea berri horrek Galdakaorekin lotuko luke Zaratamoko erdigunea: “Eta ez hori bakarrik; Arrigorriaga eta Galdakao Basauriren bidez daude konektatuta gaur egun. Linea berri honek konexio berri bat ahalbidetuko luke eskualdeko herrien artean”.