☉ Zaratamo
Mikel Atxa: «Auzotar baten motorrera igo nintzenean jakin nuen hura izango zela nire bizitzako pasioa»
Mikel Atxak motorrera igotzera gonbidatu gaitu, bere pasioa Zaratamoko basoetan zuzenean bizitzeko. Artobilleraino joan gara, putzu eta aldapetan barrena
Mikel Atxa Hortalaren (Zaratamo, 2003) egun arrunt batek 72 ordu izan beharko lituzke: ikasten dabil, lan egiten du, ur azpiko arrantza modu profesionalean praktikatzen du eta Enduro lasterketako lehiaketetan parte hartzen du. Igaro berri den udan zilarrezko domina irabazi zuen Tenerifen jokatutako Espainiako Ur Azpiko arrantza Txapelketan eta azaroan Nazioarteko Munduko Openean lehiatuko da. 20 urteko zaratamarren motorrera igo gara bere abenturak eta desbenturak ezagutzeko, Zaratamoko basoetan barrena.
Sorpresaz betetako urtea izan da aurtengoa zuretzat, ezta Mikel? Bai! Aurten zilarrezko domina eskuratu dut Tenerifen jokatutako Espainiako Ur Azpiko arrantza Txapelketan udan 23 urtetik beherakoetan, alde batetik. Bestetik, Espainiako Enduro Motor Txapelketan hartu nuen parte urte hasieran, Galizian.
Ur azpiko arrantzarekin hasiz, nola heldu zinen Tenerifera? Espainiako Txapelketan parte hartzeko, jakina denez, Euskadikoa gainditu behar da. Tenerifekoa baino hilabete bi lehenago antolatu zuten Santurtziko portuan. Bilbokoan ez nuen itxaropen handiegirik, kirol probarako ez nintzelako asko prestatu. Bost ordu uretan egon ostean, uste baino hobeto egin nuen eta hirugarren postua eskuratu nuen. Lehen hiru sailkatuok Espainiako txapelketan jokatzeko aukera izan genuen.
Behin Tenerifen, nolakoa izan zen bertan bizitako esperientzia? Izugarria. Arrantzaren munduan hasiberria naiz eta Tenerifen kirolari onenak zeuden. Eurengandik ikasi nahi nuen. Emaitza modura, arrantza oso ona izan zen eta hortik etorri zen bigarren postua txapelketan.
Hasiberria zarela diozu. Nondik datorkizu ur azpiko arrantzarekiko pasio hau? Aitarengandik datorkit. Gaztetan praktikatzen zuen, baina berarekin praktikatzen zuen lagun mina hil egin zen eta aitak bertan behera utzi zuen. Aitaren ekipoa etxean lotu zen. Txikia nintzenean ur azpiko arrantzarako fusilak eta neoprenoak ikusten nituen etxean eta, gutxi bada ere, ura betidanik gustatu zait. Joateko gogo handia sortu zitzaidan eta 13 urterekin probatzea erabaki nuen. Zoragarria izan zen.
Aitaren lagun mina kirol hori praktikatzen zendu zela ikusita eta zu aitaren ekipoa hartzera zindoazela jakitean, ezer esan zizuten etxean? Aitak beldur handia zeukan. Baina uste baino gogorrago astindu ninduen pasio hark uretara sartu bezain pronto eta familian nola edo hala ulertu behar izan zuten.
Nolakoak dira kontuan izan beharrekoak ur azpiko arrantzako entrenamendu saio bat egin behar denean? Lehenik eta behin eguraldia eta itsasoko parteak ikusi behar dira. Egoera onean egon behar du itsasoak. Mareak gora egin behar du, gainera, ur azpiko arrantza praktikatzean, benetan garrantzitsua da hori. Baldintza horiek betetzen badira, uretara sartu eta bospasei orduko entrenamendu saioak izan ohi dira. Astean bizpahiru aldiz joaten uretara, ondo bidean.
Edonork praktika dezake kirol hau edo baldintza jakin batzuk bete behar ditu kirolariak? Edonork praktika dezake. Zenbat eta gehiago praktikatu orduan eta apnea luzeagoa lortuko duzu. “Akuatikotasuna” edo ur azpian egoteko erraztasun hori astiro-astiro garatzen da. Akuatikotasuna hobetuz gero, sakonera maila handiagoa lortu daiteke eta, beraz, ezohiko arrain gehiago ikusteko aukera sortzen da.
Zenbat eta hondorago, arrisku handiagoa ere bai, aldi berean. Hala da. Arrantza egitera goazenean buia bat eramaten dugu itsasontziek gu ikusi ahal izateko. Ontziek gutxienez 50 metroko distantzia utzi behar dute buia bat ikusten duten bakoitzean. Hala ere, gure kostaldean ontzi bat urpekari baten gainetik igarotzeko aukera gutxi daude. Jendeak kontu handia dauka.
Gomendiorik baduzu ur azpiko arrantza praktikatu nahi duen edonorentzat?
Apnea ikastaro bat egitea. Arnasa era egokian hartzeko baliagarria izateaz gainera, ur azpian modu eraginkorrean moldatzeko ziurtasuna ematen dio itsaspekariari. Horrela susto ugari ekidin daitezke ur azpian. Gaur egun, ikastaro horiek ez dira derrigorrezkoak, baina bai oso gomendagarriak: demagun 20 metroko murgilaldi bat egiten dugula eta arrain baten atzetik denbora eman ostean, astiro-astiro jaitsitako metro horiek arnas faltagatik arin batean egiten ditugula ur azalera. Litekeena da sinkope bat pairatzea bertan.
Ura gogoko duzunez, udako oporraldiak tarteka kostaldean egiten dituzula pentsatzen dut. Ekipoa zurekin eramaten duzu hondartzara? Bai, hala da. Denbora dudanean praktikatzen dut eta Torreviejara noanean (Alakant) nirekin eraman ohi dut.
Alde handia dago Alakanten eta Euskal Herrian topa daitezken arrain espezien artean? Alakanten Mediterraneoa dugu, eta hemen Itsaso Atlantikoa. Mediterraneoan izan nintzen lehen aldian ia zazpi kiloko abixoi txiki bat topatu nuen (pejerrey edo penjova, erdaraz). Bizkaian, ostera, muxarrak (sargo), pintoak, karraspio atlantikoak (durdo), korrokoiak (muble), itsas aingirak (congrio) topa daitezke erraz. Sakonean, berriz, txelba hortzandiak (denton) erronka handiak dira urpekarientzat, 10-20 metroko jaitsierak egin behar direlako eta oso ondo ezkutatzen direlako eta itxaronaldi luzeak egin behar direlako. Lupiak ere (lubina) arrantzarako arrain oso preziatuak dira.
Aizu, eta ur azpiko arrantzaren munduan zein da eman behar duzun hurrengo pausoa? Espainiako Txapelketan bigarren postua eskuratu nuenez, lehen hiru sailkatuek Nazioarteko Munduko Openean parte hartzen dute azaroaren 14tik 20ra, Tenerifen berriro. Aurreikuspenei begira, ez dakit zer esan, 14 urte nituenetik gaur egun arte praktikatu izan dudalako urpekaritza, baina erabat horretara jarrita, 2022tik.
Uretatik errepidera edo, hobeto esanda, basoetara eta mendietara. Motorrek ere garrantzi handia dute zure bizitzan, ezta? Aitak motorra izan du gaztetatik, eta osabarekin zihoala istripu bat izan zuen.
Baita zera ere! Hala da. Motorren mundua bertan behera utzi zuen 30 urte inguru zituelarik. Txikia nintzela, auzotar baten mini moto bat ikusi zuen. Atzo izan balitz bezala gogoratzen dut egun hura: amamaren etxeko errepidean bertan izan zen. Motor horretan eseri nintzenean erabaki nuen hura nire pasioa izango zela ere. Egun hartatik aurrera gurasoak zoratu nituen egunero, eta azkenean mini motorra erosi zidaten. Garai hartan Villarcayora (Burgos) joan ohi ginen, kart zirkuitura. Alboan motokrosa praktikatzeko zirkuitu bat zegoen eta lagun batek motorrarekin itzuli bat egiteko aukera ematen zidan. Itzuli bakarrarekin zeharo ‘berotzen’ nintzen eta hurrengo hilabeteak momentu hura gogoratzen ematen nituen.
Inoiz errepide zirkuitutan aritu zara? Ez, beti lur pistetan praktikatu dut kirol hau. Zortzi urterekin lehen motorra erosi zidaten. Triala praktikatzeko motorra zen. Lehen bi hilabeteetan etxe inguruan erabili nuen, Zaratamon. Ondoren mendian barrena sartu nuen.
Eta etxeko inguruetatik txapelketetara egin zenuen salto. Trialeko motorraren ostean, 15 urterekin, endurorako bigarren eskuko motorra erosi zidaten eta 2021ean nire lehen moto modernoa erosi zidaten eta lehiaketetan parte hartzen hasi nintzen. Lehen Hard Enduro txapelketa Elgoibarren izan zen 2021ean.
Lehen lehiaketa ‘serioa’ izateko esperientzia ahaztezina izan behar zuen. “Honetan eman nahi dut bizitza” izan ziren nire hitzak esperientzia hura bizi ostean.
Eta hortik aurrera?
Urte berean zenbait txapelketatan hartu nuen parte. Aurtengo urtea berezia izan da, Bizkaia mailan txapelketa nagusi bi daudelako: Cros Country eta Endurokoa. Bakoitzak Bizkaia osoan antolatutako bost lasterketa dauzka.
Enduroa praktikatzeko Zaratamo aipatu duzu. Ba al dago eskualdean edo inguruetan kirol hau praktikatzeko bestelako lekurik?
Bai, noski! Etxeko ingurtean ematen dut denbora gehiena baina Zeberio, Zollo, Gordexola… bezalako lekuetara ere joan ohi naiz.
Mundu ezberdin bitan murgilduta zaude, beraz. Hala ere, oso diferentea da kirol biek duten aintzatespena, ezta?
Enduroaren munduan laguntza oso gutxi daude. Ur azpiko arrantzan ez bezala, motorraren munduan inbertsio garrantzitsuak egin behar dira: kirol hau modu profesionalean praktikatzen duten kirolariek moto, bota eta kasko aldaketa egiten dute urtero, eta ez hori bakarrik: ekipazioa bizpa hiru aldiz aldatu behar da, esaterako. Lasterketa batean parte hartzeak 50 eta 150 euro arteko kostua dakar eta lehiaketa batean parte hartzeko 170 euro inguru ordaindu behar dira gurpiletarako, kirol proba egingo den lekura joateak dakarren gastua alde batera utzi barik, noski. Adibide modura, Asturias edo Galizian egin beharreko lasterketa batek 700 euroko inbertsioa ekarri diezaioke kirolariari. Gainera, lasterketa horietan parte hartzearen truke ez dago saririk edo trofeorik. Ur azpiko arrantzaren mundua bestelakoa da: urte bi daramatzat kirol honetan eta parte hartu eta sailkatzeagatik telefono dei bat jasotzen duzu, Teneriferako bidaia baten gonbidapenarekin. Gastu guztiak ordainduta egon ohi dira.
☉ Zaratamo
Zaratamok bilerak egingo ditu auzo ezberdinetan prozesu parte-hartzailea herritarrei hurbiltzeko
Lehen saioa gaur bertan, urriak 7 egingo dute, 19:00etan, Arkotxako elizan
Zaratamoko Udalak aurrez aurreko bilera informatiboak antolatu ditu aste honetan 2025eko aurrekontu parte-hartzaileko proposamenak jasotzeko. Saioak Arkotxan, Elexalden eta Moiordinen egingo dituzte: “Bilera horietan herritarren proposamenak aurkeztuko dira”, azaldu du Alberto Ugarriza Zaratamoko alkateak. “Horiek herritarren artean bozkatu eta proposamen bozkatuenak 2025eko aurrekontuan sartuko ditugu”. Lehen saioa gaur bertan, urriak 7 egingo dute, 19:00etan, Arkotxako elizan.
Aurrekontua azaroko udalbatzan onartzeko asmoa dute udal ordezkariek. Joan den urriaren 1ean proposamenak egiteko azken eguna izan zen: “Proposamenak etxetik egitea oso zaila da eta parte-hartzea baxua izan da, baina horretarako zabaldu dugu interneten bidezko sistema, eta orain, aurrez aurreko bilerena, parte-hartzea bermatzeko”.
Prozesu parte-harrtzailea | Bilerak herritarrekin
Urriak 7, astelehena
19:00 Arkotxako eliza
Urriak 9, asteazkena
20:00 Elexaldeko Kultur Etxea
Urriak 10, osteguna
19:00 Moiordineko liburutegia
☉ Zaratamo
Haurren beharrizan berrietara egokitzen ari da Zaratamo Arkotxako Olagane parkea
Zaratamoko Udalak robinia-enborren pasabide bat eta robinia-zurezko motzondo-ilara bat integratu ditu eraberritzen ari den parkean
Zaratamoko Udalaren azken obren artean Arkotxako Olagane haurrentzako parkearen eraberritzea ageri da, 2000 urtetik berritu gabe zegoelako. Denborak eta eguraldiak eragin nabarmena izan dute haurrentzako egitura honetan eta Udala, Arkotxako zelaiaren parean kokatutako jolastokia eraberritzeaz harago bertako elementuak haurren beharrizan berrietara egokitzen ari da. Guztira 24.900 euro bideratu dituzte eraberritze lan hauetarako.
Udaleko datuen arabera, 0 eta 12 urte bitarteko 89 ume bizi dira Arkotxa auzoan gaur egun eta horiei Santa Barbara auzoko Galdakaoko aldekoak gehitu beharko litzaieke. Haur horiek dira Olagane parkeko erabiltzaile nagusiak eta joan den maiatzean hasi zituzten eraberritze lanak baino lehen zazpi elementuz osatutako jolas eremua zeukaten parkean: joko anitzeko gunea, haur birentzako kulunka bat, zabu bikoitz bat, malguki bat, txirrista bat, lauzak moteltzeko zoladura eta alboko kirol-pistarako porteriak.
Berritasun handiena elementu berrien jartzea izan da robinia-enborren pasabidea eta robinia-zurezko motzondo-ilara baten ezarpenarekin. Robinia-enborren pasabideak inguruko pasealekua eta jolas anitzeko gunea, bi plazako kulunka eta banako kaia kokatuko liratekeen parkeko eremuetako bat lotzen ditu. Parkearen beste aldea komunikatzeko, motzondo ilara bat jarri dute, robinia-zurezko sigi-saga ibilbidearekin. Joan den ekainaren amaieratik erabilgarri badago ere, azken ukituak eman behar dizkiote parkeari, zirkuitoa zehazteko pintatze-lanak falta dira eta.
“Jolas parke honek ibilbide bat planteatzen die Zaratamoko haurrei”, azaldu du Alberto Ugarriza Zaratamoko alkateak. “Jolas parkeen ereduak aldatzen ari dira eta lehengoak zaharkituta geratu dira: Europan jolas parke sortzaileagoak ikus daitezke, ingurunean askoz integratuagoak eta baliabide naturalak erabilita, besteak beste”. Europako gaur egungo eredura hurbildu egiten den adibide bat Zaratamon bertan dago, eskolako ‘Gure Ametsetako Jolastokia’.
Alberto Ugarriza: “Europan jolas parke sortzaileagoak ikus daitezke, ingurunean askoz integratuagoak eta baliabide naturalak erabilita”
“Auzotarrek eskabidea egin zioten Udalari eta proiektuari ekin genion”, azaldu du Zaratamoko alkateak eta eskaera hau Moiordin eta Elexalde bezalako auzoetan egin dituztela jakinarazi du. “Hori dela eta, urtean behin auzo bateko parke bat eraberritzeari ekiten diogu: Elexalden hasi ginen, udaletxe atzeko parkea eraberritzen. Moiordinekoa ere konpondu genuen eta Olaganekoa bukatu ostean Arkotxako frontoi parean dagoenarekin hasiko gara. Datorren urteko aurrekontuan aurreikusita daukagu zan ere”.
Eraberritutako jolas-elementuak // Geuria
Bestelako eraberritze-lanak
Jolas parkea eraberritzeko hiru jarduketa egin ditu Udalak: hasteko, zaharkituta edo hondatuta zeuden joko elementuak ordezkatu dituzte (haur birentzako kulunka, zabu bikoitza eta malgukia).
Aldaketa aipagarriena zoruaren aldaketa integrala izan da, udal ordezkarien arabera: gaur egun arte lauza zaharrez osatutako zoladura zeukan parkeak. Udal ordezkarien arabera, zoru honekin erabiltzaileek estropezu egiteko arriskua zuten, pieza bakoitzaren artean dauden tarte handiengatik eta inpaktua xurgatzeko gaitasun faltagatik. Horregatik SBR beltzeko geruza batez eta kolorezko EPDM puruko azken geruza batez osatutako zoladura jarraitu batez ordezkatu dute zoladura zaharra.
Bestalde, joko elementuak berreskuratu dituzte, eta adibide argiena dorre biz eta txirristaz osatutako joko anitzeko gunearena da. Egitura egurrezkoa zen eta elementu batzuk ustelduta zeuden. Txirristaren kasuan, panel batzuen kolorea galduta zegoen eta pintadak egin zituzten bertan.
Hego Uribe eskualdean badira haur parkeak eraberritzen ari diren beste Udalak. Horren adibide dira azken hilabeteetan Basaurin, Arrigorriagan eta Zeberion egin dituzten eraberritze lanak, besteak beste, herritarrek hala eskatuta.
Robinia-zurezko motzondo-ilara // Geuria
☉ Zaratamo
Jesus Muñiz historiagile zaratamarrak San Migel irudiaren aurkezpena egingo du Orozkon
Aurkezpena urriaren 6an, 12:00etan antolatu dute Muruetako San Pedro elizan eta Jesusekin batera Montse Gonzalez konpontzailea izango da
Datorren urriaren 6an Miguel Deuna irudiaren aurkezpena egingo du Jesus Muñiz Petralanda historiagile galdakoztar-zaratamarrak. Miguel Deuna irudia Orozkoko Muruetako San Migel Ermitan kokatuta dago eta tailla berreskuratu ahal izan dute. Aurkezpen egunean, Muñizekin batera Montse Gonzalez konpontzailea izango da.
Izan ere, Muñiz eta Gonzalez, San Migel irudiaren taillaren eta bere berreskurapen prozesuaz arituko dira. Aurkezpena 12:00etan antolatu dute Muruetako San Pedro elizan eta Patxi Malo apaizaren bedeinkapena izango du.
Berreskuratze lanetan lagundu nahi duten interesdunentzako 630 750 333 telefono zenbakia ahalbidetu dute BIZUMak egiteko. Laguntza egiteko ZER jartzen duen lekuan ‘REST SMDM’ idatzi behar da.
San Migel baseliza
Orozkoko San Migel baselizak 9,58 x 6 metroko azalera du. Harlangaitzezko hormak ditu eta bi isurkiko estalkia bi zertxaren gainean. Ez du kanpai-hormarik eta oinean erdi-puntuko arkua duen atea dauka.
Ateburu zuzeneko leihoa dauka Epistolaren aldean, burdinazko barrotez babestuta. Harrizko lauzen zoladura.
San Migelgo jaiak irailaren 29an ospatu ohi ziren baseliza honetan baina duela 20 urte bertan ez dituztela jairik ospatzen bertan.
☉ Zaratamo
Aurrekontu parte-hartzaileetarako 40.000 euro bideratu ditu Zaratamoko Udalak
Joan den irailaren 16an hasi zuen Zaratamoko Udalak 2025eko aurrekontuan sartuko duten aurrekontu parte-hartzailearen prozesua
Zaratamoko Udalak irailaren 16an hasi du 2025eko aurrekontuaren prozesua. Aurreko urteetan bezala, prozesu horrek atal bi izango ditu, eta lehenengoan prozesu parte-hartzailea antolatu dute: “Irailaren 16an bertan proposamenak egiteko eskuorria banatu genuen herriko etxe guztietan eta hori ere iragarri genuen”, azaldu du Alberto Ugarriza Zaratamo alkateak.
Iaz proposamen libreak egin zituzten zaratamarrek esparru ezberdinetan eta Udala bera zen proposamen horietako zein sartzen zen aurrekontu orokorrean. Aurten, aldiz, aldaketa bat izango du prozesu parte-hartzailearen sistemak. Berritasun modura, proiektu parte-hartzaileetarako 40.000 euro bideratuko ditu guztira Udalak eta herritarrek 15 egun izango dituzte hilaren 16tik hasita proposamen zehatzak egiteko: “Herritarrek egindako proposamen guztiak aztertuko dira, Herri Batzarretan aurkeztuko ditugu, auzoetan, eta gero herritarren ekarpen horiek bozkatuko dira”, azaldu du Zaratamoko alkateak.
Baldintza modura, Zaratamoko Udaletik iragarri dute proposamenaren kostua ezin dela 15.000 euro baino handiagoa izan. Halaber, Udalaren eskumenekoa izango da eta honako alderdi hauen gainekoa:
– Gizarte ongizatea, Berdintasuna eta osasuna
– Hiri-ingurunea, mugikortasun iraunkorra eta ingurumena
– Kultura, hezkuntza, euskara eta kirola
– Zaintza arloa, adineko pertsonak, gazteria eta umeak
– Sustapen ekonomikoa (merkataritza, turismoa, enplegua…)
Proposamenak, gainera, teknikoki eta ekonomikoki bideragarria izan behar dira, zehatzak eta kuantifikagarriak, interes publikokoak eta legezkoak. Proposamen bozkatuenak 2025eko aurrekontuan sartuko ditu Udalak. “Gure helburua azaroko udalbatzan 2025eko aurrekontua onartzea da”, erantsi du Ugarrizak.
Inprimakia eta proposamen orria Zaratamoko Udalaren webgunean topa daitezke PDF formatuan deskargatzeko.
☉ Zaratamo
Emakumeentzako mendi orientazioa eta Twerk ikastaro feministak eskainiko ditu Zaratamok
Lehen aldia da Udalak emakumeei zuzendutako ikastaro bi hauek antolatzen dituela udalerrian. Izena emateko epeak irailaren 9an zabalduko dituzte
Zaratamoko Udalak ikasturte berriko kirol jardueretan parte hartzeko epea zabalduko du irailaren 9tik 20ra. Horien artean Emakumeentzako Mendi Orientazioa eta Boterea, Ahizpatasuna eta Twerk-a izeneko ikastaroak abiaraziko ditu Berdintasun Batzordeak.
Patri Espinar usansolotarrak Mendi Orientazioa Emakumeentzat izeneko ikastaroa eskainiko du irailaren 13an, 14an, 21ean eta 22an. Irailaren 13an klase teorikoa emango du Zaratamoko eskola zaharrean 17:00etatik 20:30ak arte. Hilaren 14an, 21ean eta 22an saio praktikoak prestatu dituzte 09:30etik 13:30ak arte. Izena emateko 944 566 000 telefono zenbakira deitu beharko dute interesdunek.
Boterea, ahizpatasuna eta Twerk-a izeneko saioak irailaren 21ean eta 28an antolatu dituzte Elexaldeko kultur etxean, 10:00etatik 13:00ak arte, Ines Lasagabasterren eskutik. Izena emateko ere 944 566 000 telefono zenbakira deitu beharko dute interesdunek 08:30etik 14:30ak arte.
Aipatutako ikastaroez gainera, Zaratamoko Udalak urtero antolatzen dituen kirol jarduerak iragarri ditu: Zumba, ibilbide osasungarriak, Pilates, Yoga, dantza latinoak, Total Fitness, Entrenamendu funtzionala eta arte eszenikoak (zirkua), besteak beste. Informazio guztia Zaratamoko Udalaren webgunean topa dezakezu. Udalak 946 710 052 telefono zenbakia ahalbidetu du kirol jardueren inguruko informazio gehiago jaso nahi duten herritarrentzat.
Etxe Maitiako EPE azterketa egiteko aukera emango diote proba egunean erditu zuen emakume basauriarrari
Gizon bat atxilotu dute Basauriko Urbi auzoan, polizia-agenteei heriotza-mehatxuak egitea leporatuta
