Herriko auzoetatik eta bertako ermitetatik ibilbidea egingo du Zeberioko Austarri Kultur Elkarteak larunbat honetan, ekainak 3. “Zeberio ezagutuz” dinamikaren barruan egingo dute lau orduko bidea, eta lau gunetik eta baselizatik igarotzeko aprobetxatuko dute: Ermitabarri (San Antonio), Argiñao (San Adrian), Barañao (San Antonio) eta Etxaso (San Esteban). Gainera, zuhaitzak identifikatzeko ekintza bat egingo dute umeentzat. Parte hartzaileek 09:30ean hasiko dute ibilbidea Ermitabarritik.

Untzueta Nafar Gaztelu eta Independentista Sare taldeek deituta, Untzuetako gailurrean ekitaldia egingo dute asteburuan Euskal Herriaren historiari omenaldia egiteko. Aitzol Altuna ikerlariak La tenencia del valle de Orozko liburuan azaldu bezala, mendiaren inguruak (Hego Uribe barne) Nafarroako Erresumaren parte ziren 1199-1200 urteen artean gaztelarrek konkistatu zituztenera arte. “Guk jatorri historiko eta lurraldekotasun hori gogora ekarri nahi ditugu”, diote antolatzaileek.

Untzueta Pikura igo ondoren, 11:30ean hamaiketako herrikoia egingo dute larunbatean. Gero, 12:00etan, aurreskua dantzatuko dute eta orduan hasiko da omenaldirako ekitaldia. Urtero bezala, musikak girotuko du jaia aurten ere: txalapartariak eta albokariak egongo dira gailurrean eguerdiaren ostera arte.

Untzuetaren historia

Ospakizuna Untzuetako Erdi Aroko gazteluaren arrastoen inguruan egingo dute. XI. mendean, gotorleku txiki bat eraiki zuten jauntxoek mendiaren tontorrean, gunea erasoetatik babesteko leku estrategikoan. Txomin Egiluz ikerlari eta parte hartzaileak azaldu bezala, “zonaldea Nafarroaren menpe egotera igaro zenean, gotorleku hura handitu eta sendotu egin zuten”.

Gaztelua 50 metroko luzerako eta 20 metroko zabalerako hesiaz inguratuta zegoen, eta barruan, hormek metro eta erdiko zabalera zeukaten. Dorreak hiru solairu zeuzkan: beheko solairua biltegi bezala erabiltzen zuten, Zeberiotik asto eta idien bidez igotzen zituztelako hornidura guztiak. Gaur egun, baina, egituraren arrasto gutxi gelditzen dira, UHF errepikatzaile bat jarri baitzuten haren lekuan.

Gainera, garaiko arrastoetako batzuk lekualdatuta daude; hala ere, oraindik ikusgarri. “Untzuetako gotorlekuaren istorioak harremana du Arrigorriagako Malmasingo gaztelu estrategikoarekin, eurek ere Gaztelaren aurka borroka egin zutelako”, dio Egiluzek. Eta, hain zuzen, guda horietan gazteluaren aurka bota zituzten jaurtigaiak dira herrian gordetzen dituztenak: harrizko bolak.

Harribolak eta jentilak

Herritarren arabera, jentilak ziren “harribola” horiek jaurtitzen zituztenak. Juan Manuel Etxebarria filologo eta etnolinguista zeberioztarrak azaldu duen bezala, Untzueta Pikuko Gorbeiako partean dagoen hutsunea, besteak beste, horrela sortu zen: “Kondairak dio jentil batek harribola bat botatzean huts egin eta mendiari zati bat kendu ziola”.

Bola horietako 17 oraindik Zeberion daude. “1983ko uholdeen ostean horietako batzuk agerian geratu ziren eta familia batek batu eta Arkulanda auzora eraman zituen”. Horma baten gainean apaingarri moduan daude, eta errepidetik bertatik ikusi daitezke.

Harriboletako bat // Geuria

Alkatetzan bi legegintzaldi egin ondoren, Zeberioko EAJk hirugarrenez hautatu du Karlos Idirin datozen udal hauteskundeetan zerrendaren buruan egoteko. “Lehen aldiko ilusio berarekin” aurkeztuko da jeltzalea bozetara. “Herria konpromiso zehatzetatik eta harreman zuzenetatik kudeatzea proposatzen dut” —dio Idirinek— “herri moduan aberasten gaituen sentsibilitatea eta auzo guztiak erdigunean jarriz”.

Helburu horrekin, EAJk 10 ildoko hauteskunde-programa prestatu du: berdintasuna; ingurumena; hirigintza; osasuna eta aisia; turismoa; gazteria; adinekoak eta familia; euskara eta kultura; ondarea eta memoria historikoa; eta komunikazio-gardentasuna kontuan hartuta. Azken legegintzaldian garatzen hasi diren hainbat proiektutan lanean jarraitzeko asmoa biltzen dute jeltzaleek planteatutako neurrietan.

Aretoa eta aparkalekuak

Aisiari lotuta, 2023-2027 legegintzaldian herrian hainbat kirol parke sortu nahi dituzte. Eta ildo beretik, erabilera anitzeko gunea sortzea ere proposatu dute: Aretoa. 200 pertsonarentzako lekua izango duela azaldu dute EAJtik, eta kontzertuak, hitzaldiak, zinema, antzerkia eta beste hainbat jarduera biltzeko balioko duela. Lau urte hauetan proiektua bukatu ez arren, lan guztia bideratuta dagoela azaldu dute: “Lokalaren kokalekua dagoeneko negoziatuta daukagu, eta, beraz, aurten bertan has gaitezke eraikinaren ekipamenduarekin lanean”.

Halaber, herrian aparkaleku gehiago sortzeko planekin ere aurrera jarraitu nahi dute. “Zubialdeko aparkalekuei dagokienez, gunea handitu ahal izateko lursailak erosteko lanean ari gara eta hemendik gutxira, laster, obrak hasiko direla esan dezakegu”. Horrela, autoak herriaren eremutik kanpora eramanda, plaza osoa oinezkoentzako gune bilakatzea ahalbidetu nahi dute.

Energia garbiak

Mugikortasun jasangarriari dagokionez, ibilgailu elektrikoak kargatzeko elektrolindegiak instalatzeko proposamena egin du EAJk. Eta ingurumenari eta ohitura osasungarrien ildoari jarraituz, Taberna Zaharreko eraikinean eta apartamentu turistikoetan panel fotovoltaikoak jartzea eta ikastetxean eta apartamentu turistikoetan energia kalorifikoa ekoizteko aerotermia sistema instalatzea planteatu dute.

Uriondo auzoko jaiak maiatzaren 20an ospatuko dituzte. Larunbatean, 13:15ean hasiko da meza, eta ostean, barauskarria egongo da ermitan, hurbiltzen direnentako.