Ikasturte berriaren hasierarekin proiektu berri bat ipiniko du martxan Zeberioko eskolak Udaleko Berdintasun sailarekin. Gaia zaintza izango da eta protagonistak Lehen Hezkuntzako hirugarren, laugarren, bosgarren eta seigarren mailako ikasleak izango dira.

“Berezitasun modura, ikasleen gurasoek tailer honetan parte hartzera gonbidatuko ditugu”, azaldu du Nerea García Rebollo proiektuko bultzatzaileak. “Helburua zaintzaren inguruko sentsibilizazioa lantzea da”. Azken hiruhilekoan, ikasturtean zehar ateratako informazioa eta ondorioekin proiektuaren aurkezpena egingo dute ikasleek. Proiektua guztiz finkatuta ez badago ere, horiek dira eskolako zuzendaritzak Udalarekin elkarlanean sortutako ildo nagusiak.

Tailer parte-hartzaile hauek sortzearen ideia joan den ekainean sortu zen, proiektu hau sortzeko beharra sumatu zutenean: “Asmoa zaintzaren inguruko tailerra sortzea zen. Azken batean, gure ustez zaintza berdintasunaren oinarria da eta garrantzitsua iruditzen zaigu berdintasuna lantzeko; ez bakarrik martxoaren 8an edo azaroaren 25ean mobilizazioak antolatuz. Egunero landu behar den zerbait da”.

Hurrengo asteetan proiektuaren nondik norakoak eta datak zehaztuko dituzte, eskolako eta Udaleko ordezkariak elkartu ostean.

Athletic Clubek Psikomotrizitate Eskola izeneko proiektua martxan ipiniko du Arrigorriagan datorren ikasturtean. Helburua 2018 eta 2019 urteetan jaiotako gaztetxoak kirolera modu naturalean hurbiltzea da, psikomotrizitatean oinarritutako kirol eskaintzaren bidez. Izena emateko Athletic Clubeko esteka honen bidez egin dezakete interesdunek.

“Astean bi egunetan, Atheltic Clubeko Jolas Eskolak bost eta sei urte bitarteko adingabeak bilduko ditu, beren trebetasun psikomotorra gara dezaten kirol-hastapenean eta umeen prestakuntzan espezializatutako profesionalekin batera”, azaldu du David Jorrin Bilbao (Bilbo, 1975) Athletic Clubeko Psikomotrizitate Eskolako arduradunak. “Dibertimenduan eta bizikidetzan oinarritutako jarduera da, eta ikaskuntzarako eta garapen osasungarrirako estrategiak landuko dituzte haurrek bertan”.

Saioak urritik ekainera antolatu dituzte, astean bitan: 2019an jaiotakoak astelehen eta asteazkenetan eta 2018koak astearte eta ostegunetan, 18:00etatik 19:30ak arte, Arrigorriaga HLHIn (Mikel Alonsotegi kalea 2). Gainera, hilabete eta erdiro, igande goiz batean, Lezamako Athletic Cluben instalazioetara joango dira senideekin.

Arigorriaga eta Guretzako eskolek beren zentroetako psikogelak eta bertako baliabideak eskaini zizkioten Athletic Clubeeri

“Joan den ikasturtean Athletic Clubek esperientzia bat proposatu zuen Bizkaia mailan eta lekua zehazteke zegoen”, azaldu dio GEURIAri Jorrinek. “Orduan Arrigorriaga eta Gurutzeta eskoletako zuzendariekin harremanetan jarri ziren Athletic Clubeko Jolas Eskolako ordezkariak”. Zentroetako psikogelak eta bertako baliabideak eskaini zizkioten klubari eta hezkuntza proiektuari itxura ematen hasi ziren, epe laburrean Bizkaia mailan garatzeko.

“Athletic Clubeko helburuen artean hasierako kirol urratsetan espezializazio goiztiarra ez lantzea ageri da. Bai ordea, bestelako kirol-eskaintza bat lantzeko aukera ematea”, nabarmendu du Jorrinek. “Horregatik abiarazi genuen Psikomotrizitate Eskola: alde batetik saio bat egingo dugu psikomotrizitate gelan eta beste bat kirol anitzeko pistan edo gimnasio batean eta helburu nagusia jolasetik abiatu eta kirolera heltzea da”. Psikolgelan, beraz, betiko jolas askeak praktikatuko dituzte haurrek, gaztetxoek beraiek proposatutako jolasak landuz.

Arrigorriagako jolas saioez gainera, hilabete eta erdiro ekimeneko arduradunak haurrak eta senideekin elkartuko dira domeka goiz batean Athletic Clubeko Lezamako instalazioetan. Bertan Barakaldoko Gurutzeta eskolako ikasleekin elkartuko dira Arrigorriagako gaztetxoak eta herrian landutako jolas horiek landuko dituzte bertan.

Familiekin jolasean // Athetic Clubeko Jolas Eskola

Familiarekin jolasean

“Jolas horietan familiek ere hartuko dute parte: ematen du jolasak soilik ondo pasatzeko direla baina gehiago dago: entretenimenduaren atzean helburu potolo batzuk ageri dira eta horien artean jolasak berak prestijioa lortzearena dago”, azaldu du Psikomotrizitate Eskolako arduradunak. “Gaur egun umeak jolastu eta txapelketetan hartzen dute parte eta gurasoak edo senideak kanpoan geratzen dira eta familiarekin batera jolastu behar dela uste dugu ere”. Daviden arabera, gurasoekin batera landutako jarduera honen bidez ama edo aita “barnean daraman umea askatu egiten da”.

David Jorrin: “Haurren loditasuna, pantailak, internet… bezalako mehatxuak ikusita, haurrek, lehen urteetan bereziki, ez dute jolasean behar besteko denbora ematen”

“Kirolera hurbiltzeko modu naturalagoa da”, onartu du Jorrinek. “Orain arte, kirolarekin lotutako metodologiak eta programa pedagogikoak aplikatu dira era honetako ekimenetan, baina gaur egun gero eta handiagoak diren mehatxuak ikusita (haurren loditasuna, pantailak, internet…) haurrek, lehen urteetan bereziki, ez dute jolasean behar besteko denbora ematen. Sedentarismoak gero eta presentzia handiagoa du”.

Haurrak, familiekin jolasean, Lezaman // Athetic Clubeko Jolas Eskola

Davidek gehitu du mehatxu horiek bizi eta gutxira kirol espezialitateetara jarraian salto egiten dutela haurrek, tartean geratzen diren jolasak galduz. “Athletic Club Bizkaiko futbol talde nagusia da eta argi dauka ez duela futbola adin tarte horretan sustatuko”, dio Davidek. “Klubaren helburua ekimen osasungarriak eta entretenigarriak sustatzea da txikienen artean”.

Ekimen arrakastatsua

David Jorrinek antzeko esperientziak antolatu ditu Athletic Clubetik kanpo eta “oso positibo” bezala definitu dituzte, baina ez ekimeneko arduradunek: haurrek eta beren senideek baizik. “Asebetetze galdetegietan kritika oso positiboak jaso ditugu eta familiekin izandako aurrez aurreko elkarrizketetan inpresio oso onak jaso ditugu. Izan ere, gure metodologia aplikatzerakoan jarraipen zehatza eta integrala egin diegu jarduera horiei”.

Kirolaren esparruan soilik jorratu beharrean, psikomotrizitatearen osotasunean egiten dute lan umeekin: “Arlo akademikotik esan digute ekimen honi esker haurren garapena nabarmena izan dela”. Matrikularen hileroko prezioa 40 eurokoa da eta 30 plaza daude bai 2018an jaiotakoentzat, bain 2019an jaiotakoentzat.

Liburuak balioen transmisio-eragile funtsezkoak direla dio Antton Irusta usansolotarrak (Usansolo, 1963). Irakaslea, idazlea eta ipuin kontalaria, ‘Ipuin antzeko alegi baliosak’ ipuin-sorta kaleratu du aurten, lehen aldiz autoeditatuta, Enrique Morente ilustratzaile galdakoztarrarekin batera.

Bizikidetzan, balio etikoetan eta errespetuan gabeziak ikusten ditu Irustak, eta hutsune horiek betetzeko ipuinak baliagarriak izan daitezkeela uste du. Anttonekin batu gara bere Usansolo maitean eta solasaldi interesgarria izan dugu.

‘Ipuin antzeko alegi baliosak’ ipuin-sorta kaleratu duzu aurten, Antton.
Bai. Hirurogei urte dituzunean gauzak ikusten dituzu seigarren solairutik, eta hainbat liburu idatzi ondoren, banuen asmoa liburu bat nik neronek autoeditatzeko. Idatzi nahi nuen gaur egun gizartean dauden gabezia askoren inguruan. Irakaslea naizen aldetik, konturatu naiz gaur egun, batez ere DBHn eta Batxilergoan, gabezia handia dagoela balio etikoei erreparatuz. Nik nahi nuen balio etikoak erdigunera ekarri.

Zeintzuk dira gizartean dauden gabezia edo hutsune horiek?
Euskaraz esaten dugu: “Umeen zentzuna, etxean entzuna” edo “Umearen ikasia, etxean ikusia”. Gabezia handiak ikusten ditut batez ere bizikidetzan, balio etikoetan, errespetuan, ikasleen artean dagoen agresibitatean edota hizkuntza sexistan. Orduan, konturatu nintzen ipuinak baliagarriak izan daitezkeela hutsune horiek betetzeko. Eta hortik dator ‘Ipuin antzeko alegi baliosak’. Ipuin laburrez osatutako bilduma da.

Mikel Zarateren ‘Ipuin antzeko alegi mingotsak’ (1975) liburua izan duzu abiapuntu zurea idazteko.
Txikia nintzenean irakurri nuen ‘Ipuin antzeko alegi mingotsak’ eta zur eta lur geratu nintzen, maitemindu nintzen. Euskaraz irakurri nuen lehen liburua izan zen, eta barruan zerbait piztu zidan. Euskarak badauka bere mundua, bere mundu magikoa eta niretzat oso baliotsua da.

Nagusitan Mikelek idatzitako horrelako zerbait idatziko ote nuen galdetzen nion nire buruari. Eta hara! Badira dagoeneko dozenaka liburu publikatu ditudanak!

Ipuin antzekoak dira, laburtxoak eta alegia horietan balioak lantzeko materiala agertzen da.
Mikel Zarateren anaia eta iloba ezagutzen ditut eta esan nien nire asmoa zela Mikelen omenez liburua ateratzea. Mikel beti izan da nire bizitza literarioan zutabe bat. Idazle oso aberatsa, naturarekin harreman estua zuena, ahozkotasunaren mundutik zetorrena…

Liburuaren hitzaurrean agertzen da aholkuak ematen dituzula liburuan.
Hitzaurrean aldarrikatzen dut ipuinak balio etikoak lantzeko tresna direla. Ipuinak balioen transmisioen eragile funtsezkoak dira. Aukeratu ditudan ipuinak oso laburrak dira eta bakoitzak balio etiko bat aldarrikatzen du.

Esate baterako, ‘Arrakastarako bidea da akatsa’ Thomas Edisonen liburuan esaten du derrigorrezkoa dela bizitzan aurrera egiteko akatsak egitea. Gaur egun, mundu teknologiko honetan, dena berehala nahi dugu, ezin dugu akatsik egin, berehalakoa da guztia, ez dago denborarik pentsatzeko… Horrexegatik aukeratu ditut ipuin batzuk pentsarazteko, bai gurasoei bai gazteei.

“Gazteek ez dakite balio kritikorik egiten: eta horregatik ere atera dut liburua, hausnarketa egin dezaten“

Zein aholku nabarmenduko zenuke, adibidez?
Ipuin bakoitzean badago halako mezu sakon bat. Adibidez, lehenengo ipuinean, ‘Munduko zazpi mirariak’ izenekoan, behin ikasleei galdetu nien: “Aizue, zer uste duzue mirariei buruz?” eta Erromako Colisseoa edo Txinako Harresia zirela uste zuten.

Eta nik ipuin honetan adierazten dut zeintzuk diren benetako munduko zazpi mirariak: 1-Pentsatu ahal izatea 2-Hitz egin ahal izatea 3-Sentitu ahal izatea 4-Erantzun ahal izatea 5- Irribarre egin ahal izatea 6-Ukitu ahal izatea 7-Eta garrantzitsuena… maitatu ahal izatea. Badira kanpoan mirariak, baina gure barnera begiratu behar dugu benetako mirariak zeintzuk diren jakiteko.

Liburuak aukera ematen du egunean 5-10 minutuan ipuin bat irakurtzeko eta pentsatzeko eta esateko: gauzak denborarekin egin ditzagun, patxadaz, norberak bere aisialdiari balioa emanez eta zentratuta geure buruarekin.

Hitzaurrean honakoa ere badiozu: “Ziurrenik etxeko eta eskolako hezibideak ez du zuzenean lagunduko gure mundua aldatzen, baina bai mundu hori noizbait aldatu ahal izango duten pertsonak aldatzen”.
Guraso askok pentsatzen dute balio etikoen aldarrikapena eskolari dagokiola, eta hori etxean irakatsi beharrekoa da, zalantzarik gabe. Guk ikastetxeetan balio batzuk sendotu ditzakegu, baina balio etikorik gabeko ikaslea, eskolara datorrena, ezezko borobila inoiz jaso ez duena, gauzak berehala egin nahi dituena, ez dakiena frustraziorako tolerantzia izaten…hori arazoa da gizartean, etxeko zentzu hori ez dagoelako landuta.

Gu, gurasook, hezteko gaude eta gero seme-alabek euren bidea egin behar dute jaso dituzten balio etikoetan oinarrituta. Bidea egitea eurei dagokie, eta bide horretan, besteak beste, frustrazioa zer den ikasi behar dute.

Ikasleen artean gero eta jazarpen handiagoa dago, eta adinez arinago hasten dira. Lehen 14 urterekin izaten zen; orain 8-10 urterekin. Arazo handiak daude, eta pentsatzen dut lehentasuna dela etxean lantzea errespetua, barkamena edota frustrazioa. Horregatik liburua gurasoei zuzenduta ere badago, eta eskolan zubi-lana baino ez genuke egin behar.

Liburua ez da, hortaz, bakarrik gazteei zuzendutakoa. Ez da bakarrik haurrentzako literatura. Gurasoei zuzendutako liburua ere bada. Gaur egun ez dago frustrazioarekiko tolerantziarik. Etxean balioak ez badira lantzen, eskoletan ezinezkoa da. Orduan, horren aldeko aldarrikapena ere bada liburua: gurasoek ere aukera izan dezaten oso abandonatuta dagoen mundu hau berreraikitzeko eta birbideratzeko.

Hezibidean liburuak tresna direla diozu. Zein paper jokatzen dute liburuek gugan?
Gero eta gutxiago irakurtzen da. Irakurtzearen plazera ez da etxean lantzen. Gaur egun ikaslea zentratuta dago gailu teknologikoetan eta irakurtzen duen informazioa ez da batere kritikoa. Gazteek ez dakite balio kritikorik egiten. Eta horregatik ere atera dut liburua, gazteek hausnarketa egin dezaten. Irakurzaletasuna guztiz abandonatuta dago eta aldarrikatzen dut hutsune horren baitan leku bat egin behar zaiola irakurketari, ipuinari, komunikazioari eta ahozko adierazpenari, eta horiek guztiak gaur egungo teknologiarekin txertatuta egon behar dira.

Liburu honetan bidelagun izan duzu beste behin Enrique Morente ilustratzaile galdakoztarra. Nolakoa da berarekin lan egitea?
Enrique eta biok bikote ofiziala gara bide honetan! 1996an ezagutu nuen Enrique, urteak dira! ‘Katxin’ lehen liburua berarekin argitaratu nuen, eta esan behar dut ideia bat edo istorio bat daukadanean buruan, Enrique beti prest dagoela nire ipuinei bere ukitu pertsonala emateko. Eta horregatik eskerrak ematen dizkiot azken liburuan: “Enrique Morenteri, nire ipuin liburu guztien marrazkilari apartari, apala bezain jantzia, handia bezain jatorra. Harro nago nire ipuina zurekin partekatzeaz”.

Oso ondo ezagutzen dugu elkar eta ondo konpontzen gara. Ni ez naiz marrazki munduan oso aditua, baina berehala ikusten ditut haren irudiak eta badaukate gatza eta piperra, badute zerbait diferentea beste marrazkilariekin konparatuz. Seguru asko estilo kontuak dira, baina niretzat plazera da berarekin lan egitea.

Irakurzaletasuna guztiz abandonatuta dago eta aldarrikatzen dut hutsune horren baitan leku bat egin behar zaiola irakurketari

Hasieran aipatu duzu ‘Ipuin antzeko alegi baliosak’ autoeditatutakoa izan dela. Azalduko diguzu zein den liburu bat autoeditatzeko prozesua?
Pamiela argitaletxeko maketazioan aditua den Esteban Montorio ezagutzen dut, eta gertutik ikusi dut maketazio prozesua. Letra mota, portada, hitzaurrea, ipuinaren egitura eta diseinua aukeratu behar izan ditut. Hainbat proba egin behar izan genituen, eta emaitzarekin oso pozik nago. Estebanek lan oso handia, polita eta berezia egin du.

Nola definituko zenuke autoeditatzearen esperientzia?
Prozesua gertu-gertutik jarraitu dut, inprentaren munduan barneratu naiz eta ikusi dut zelako konexio zuzena izan duen Enriquek liburuarekin. Beste batzuetan argitaletxeak berak egiten du hori guztia.

Besteak beste, Usansolo herriari ere eskaini diozu zure azken liburua.
Bai, esker onak eta eskaintzak egin ditut liburuan. Aukera ona zen nire bizitzan eragina izan duten lagun hurkoei halako eskaintza bat egiteko. Adibidez, Usansolo herriari eskaintzen diot liburua. Berton jaio nintzen, berton ezkondu nintzen, berton jaio ziren gure bi semeak. “Agur bero bat Bizkaiko 113. herrian bizitzeko harrotasuna eta poza sentitzen dituzuen usansolotar guzti-guztiei”, diot.

Izaskun Rekalderi ere eskaini diozu liburua.
Bai. Duela urtebete hil zen eta hil aurretik topo egin genuen hitzaldi batean. Balio oso handiak zituen Izaskunek, oso emakume arduratsua zen, euskara lau haizeetara aldarrikatzen zuen. “Euskaltzale, borrokalari eta gure lemazain erraldoiari. Bizirik zaude bizipoza eragiten gugan. Zure adoreak gure begietan txertaturik geratu dira betiko”. Usansolotarrak izanik, Usansoloren izena hara eta hona ere eraman zuen, eta euskara geldirik egon baino, nahi zuen zabaltzea. Lan ikaragarria egin zuen euskararen alde.

Liburu gehiago idazteko asmoa duzu?
Bai, zergatik ez! Etxe ondoan lonja bat erosi berri dut. Leku bat lasai egoteko, idazteko, nire burua zentratzeko, niretzat propio. Seguru asko, irakaskuntzatik jubilatu orduko jarraituko dut idazten. Usansoloko lekuak ipuin baten bidez islatu nahiko nituzke, erreferentzia kulturala ekartzeko Usansolori. Horrelako zerbait egin nahiko nuke. Sinple bezain tinko, ez dugu etsiko!

Basauriko Urbi Institutuak jarraitzen du Europako proiektuetan murgilduta. Ikasturte honetan emigrazioari buruzko eTwinning Exodos proiektuan lan egin dute Urbiko ikasleek, La Reunion uharteko Lycée Jean Hinglo, Iparraldeko Baigorriko Collége Jean Pujo, Asturiasko Sanchez Lastra, Txekiako Gymnázium Lud’ka Pika, Italiako Liceo Gargallo; eta Greziako Geniko Lykeio Akrotiriou ikastetxeekin.

Proiektuari esker elkartrukea egin ahal izan dute Basauriko ikasleek: urtarrilean Baigorri bisitatu zuten 20 ikaslek, eta martxoan La Reunion uhartera bidaiatu zuten zortzi ikaslek. “Esperientzia zoragarria izan zen, ikasleentzat ahaztezina”, diote Urbiko Erasmus proiektuko arduradunek.

“Urbiko ikasleek, proiektu komunean lan egiteaz gain, hain gertu dagoen Iparraldeko eta hain urrun dagoen La Reunion irlaren ohiturak, geografia, kultura, hizkuntza, monumentu enblematikoak eta altxorrak ezagutu ahal izan dituzte”, diote.

La Reunion uharteko eta Baigorriko ikastetxeekin harremana “indartu” dela diote Urbiko arduradunek, “eta beste proiektu eta bidaia gehiago egiteko aukera sendotu egin da”, diote.

Galdakaoko Elexalde Institutua Erasmus+ proiektuan murgilduta dago. Ikasturte honetan ‘Create and Experience a Better Europe’ proiektuan ari dira parte hartzen Galdakaoko ikasleak, Varsoviako (Polonia), Berlingo (Alemania) eta Casertako (Italia) ikasleekin.

Iazko azaroaren 24tik abenduaren 2ra bitartean Elexaldeko Institutuak harrera egin zien Varsoviako zazpi ikasleri, Berlingo seiri eta Casertako hamaika ikasleri, eta eurekin etorritako zazpi irakasleri. Eta aurtengo martxoan Galdakaoko hamabi ikaslek eta bi irakaslek Caserta (Italia) bisitatu zuten.

Maiatzean, gainera, hilaren 15etik 17ra, Varsoviako Szkola Podstawowa institutuko bi irakaslek Job Shadowing bat egiteko aukera izan dute Elexalde Institutuan: “Job Shadowing-a beste irakasle batzuek emandako eskolak zuzenean behatzean datza, beste herrialde batzuetako hezkuntza nolakoa den, zein metodologia erabiltzen duten eta ikasleek nola ikasten duten lehen pertsonan ezagutzeko. Horri guztiari esker, zer aldatu edo hobetu daitekeen hausnartu eta ondorioak atera daitezke, job shadowing-ean parte hartzen duten ikastetxeekin esperientziak eta baliabideak trukatzeaz gain”, azaldu dute Elexalde Institutuko Erasmus+ programako arduradunek.

“Gure ikastetxetik, joan den ikasturtean, bi irakasle Poloniara joan ziren Szkola Podstawowa eskolara (Varsovia), Poloniako sistemak nola funtzionatzen duen jakiteko eta sistema horren kalitatea hobetzeko gure IES Elexalde ikastetxean aplikatu ahal izateko”, diote.

Poloniako eta Euskal Herriko hezkuntza sistemei buruz hausnartu dutela diote Elexalde Institutuko arduradunek: “Era berean, Elexalde BHIk egiten dituen proposamenak erakutsi dizkiegu. DBHko hainbat taldetan ikusi dute, halaber, proiektuen metodologia gaztelania eta ingelesa dela. Halaber, Ahozkotasuna irakasgaian eztabaiden bidez eta modu ludikoan hitz egindako ingelesa nola lantzen den ikusi ahal izan dute”.

“Job Shadowing-a oso aberasgarria izan da eta etorkizunean elkarlanean jarraitu nahi dugu”, diote.