Hizkuntzen berezko joera da eboluzioa, hizkuntza ezberdinen arteko elkar-eraginaren ondorio, batik bat. Elkar-eragin hori ohikoa da elebitasun egoera guztietan: hizkuntzak elkarrekin nahastu egiten dira, nolabait, eta bakoitzak bestearen ezaugarriak hartu eta berezko egiten ditu. Normalean ez dira egitura edo oinarrizko arauak ordezkatzen, hizkuntzak oso desberdinak baldin badira -batzuetan bai, jakina-, baina terminologiaren alorrean oso fenomeno ohikoa da hizkuntza guztietan. Gurean, gaur egungo diglosi egoera bera izan liteke antinaturalena, Euskara eta gaztelania ez baitagoz maila berean, baina hori ere ez da berria. Euskarak bizi izan du, lehenago ere, elebitasun eta diglosi egoerarik. Euskarak aurre egin behar izan die, lehenago ere, mehatxu egoerei; horren adibide dira historian zehar beste hizkuntzetatik jasotako mailegu eta kalko anitzak.
Euskarak iraun izana bera ere, ezin da ulertu elkartruke eta askatasun egoera horri erreparatu gabe. Zenbait hizkuntzalariren ustez, Euskarak biziraun badu, hain zuzen ere, beste hizkuntzetara moldatzeko ikaragarrizko erraztasuna daukalako izan da. Gaitasun paregabea omen du, beste hizkuntza batzuen aldean, ondoko hizkuntzen ezaugarriak kopiatu, eta berezko egiteko, berezko oinarrizkoari uko egin gabe. Eta arautu barik egon izanak ere lagundu izan dio fenomeno horri momentu batzuetan.
Ez dut kolokan jarriko Euskara arautu izanak izan duen -eta hemendik aurrera izango duen- garrantzia, izan ere ezinbestekoa da euskal hiztunen artean elkar ulertzeko baliagarria izango den eredu bat sortzea; ezinbestekoa da, era berean, hizkuntzaren maila guztietan erabilera bermatuko duen tresna -maila ez-formaletatik hasi eta gai zientifikoetaraino-; ezinbestekoa da, azkenik, hezkuntzarako araututako eredu estandarra lortzea. Zentzu horretan azpimarratuko nuke, gainera, izugarri pozgarria dela Euskarak gaur egun gai tekniko eta zientifikoei buruz hitz egiteko lortu duen maila, uste baitut horrek dakarkion sona oso positiboa dela maila guztietan.
Baina ez dezagun iparra gal. Ez, behintzat, eguneroko erabilera ez-formalean. Ez dezagun gure hizkuntza berez flexible hori, zurrun bihurtu. Arauak hiztunen ondorio dira -eta ondoren-, eta ez alderantziz. Ez dezagun Euskara apurtzearen beldur gabonetan ere atzeratzen ez dugun portzelanazko baxera garesti horietako bat bihurtu. Arauak ez dira erabilera bermatuko dutenak, eta hizkuntzak erabiltzeko dira. Erabiltzeko.
ARAUAK EZ DIRA ERABILERA BERMATUKO DUTENAK, ETA HIZKUNTZAK ERABILTZEKO DIRA. ERABILTZEKO.
Atrebentzia handia ez bada, gustatuko litzaidake 19. Korrika hau aprobetxatu, eta idazki honen bidez euskal hiztunei omenaldi xumea egitea. Baina ez hiztun guztiei, baizik eta bereziki, zergatik ez, hirurogeitaka urtetik gorakoei; “Ayuntamientura” joaten diren horiei; ETB1 katean piperrik ere ulertzen ez duten horiei; euskaraz jendaurrean hitz egin beharko balute, agian barregarri geldituko liratekeen horiei. Horiei esker bizi da, eta, gaur egun, Euskara, ez dezagun egundo ahaztu. Gehienak, gainera, ez dira hemen izango urte gutxi batzuk barru. Gu geldituko gara euren ordez. Eutsiko ahal diogu, eurek bezain tinko, jasotako Ondareari!
“AYUNTAMIENTURA” JOATEN DIREN HORIEI; ETB1 KATEAN PIPERRIK ERE ULERTZEN EZ DUTENEI.
Aurten Korrikan parte hartzen baduzu, bidean errepara iezaiezu, arretaz, Bizkaiko parajeei. Izan ere, erreka ondotik igarotzean patoak ikusiko dituzu ahateekin batera igerian. Eta soloetan ere, zuhur bazabiltza, konejuren bat edo beste.
