Munduko Lur gaineko Sokatira Txapelketa jokatu zen pasa den asteburuan Nottinghamen (Ingalaterra). Eta bertan lehiatu zen Gorka Krutzaga galdakoztarra (Galdakao, 1990).

Eta emaitza ezin hobeak lortu zituen: Gaztedi klubarekin eta Euskal Selekzioarekin urrezko dominak irabazi zituen: Gaztedirekin 560 kiloko kategorian eta Euskal Selekzioarekin 600 kilokoan. Gainera, Euskal Selekzioarekin zilarra ere irabazi zuen Euskal Selekzioarekin.

Bi urre irabazi dituzu Munduko Sokatira Txapelketan, Euskal Selekzioarekin (600kg) eta Gaztedirekin (560kg). Zorionak! Eskerrik asko! Oso pozik gaude!

Maila pertsonalean, espero zenuen urreak irabaztea? Denboraldi hasieran Gaztediren zein Euskal Selekzioaren helburua hori zen: 560 eta 600 kilotan urreak irabaztea. Baina maila pertsonalean, aldatzen joan dira nire helburuak: hasieran maila fisiko oso ona lortzea zen eta ondoren ahalik eta azkarren taldekideengandik ikastea, oraindik asko baitaukat ikasteko!

600 kiloko kategorian urrea irabazi zuen Krutzagak Euskal Selekzioarekin; bigarren Suitza izan zen eta hirugarren Alemania // Utzitakoa

Denbora gutxi daramazu sokatiran lehiatzen. Bai. 2023ko urrian hasi nintzen Gaztedin. Galdakaoko jaietan Herri Kirolak antolatzen genituen Txandapakook eta kuadrillako baten aitak, Litrik, Gaztedin parte hartzen zuenez, material gehiena uzten ziguten. Sokatira egiteko animatzen ninduten, baina ez nuen nire burua kapaz ikusten eurek egiten zutena egiteko eta ez nintzen ausartu pausoa ematera. Baina 2023ko santakurtzetan berriro proposamena egin zidaten eta orduan bai, proba egitea erabaki nuen. Gogo handiekin hasi nintzen eta orain are gogotsuago ari naiz! (barreak) Errespetua eta miresmena diet Gaztediekoei eta gustatuko litzaidake euren alboan egotea beti, klubaren koloreak defendatzen!

Munduko Txapelketarako zelan prestatu zinen? Teknika eta fisikoaz aparte, asko landu behar izan dut neure burua Nottinghameko mundialean nire taldekideei urre horiek irabazten laguntzeko. Azkenean, hasierako helburuak behin lortuta, Munduko Txapelketari begira dituzten helburuak, nire helburu propioak ere bihurtzen dira eta urtero barruan daukadan guztia ematen saiatzen naiz horiek lortzeko.

Zelan sentitu zinen txapelketa aurretik eta bitartean? Txapelketa baino lehen gogo handiekin nengoen. Etxeko lanak eginda eta pertsonalki ere oso ondo prestatu nintzen, beraz, gogo handiak nituen munduko hoberenen aurka neurtzeko eta bertan tirakada bakoitzetik ikasteko.

Txapelketa bitartean denetarik egon da. Normala denez, urduri nengoen hasieran: ez nien nire taldekideei hutsik egin nahi. Gainera, lehen eguneko emaitza ez zen gure gustukoa izan eta asko haserretu nintzen nire buruarekin, hobeto tira egin behar nuelako eta hobeto tiratzen banekielako. Egoera negatiboetan aurrera egiten duen pertsonatzat hartzen dut neure burua eta hurrengo egunetan, Gaztedirekin 560 kiloko urrea, Euskadirekin 600 kiloko urrea eta 560 kiloko zilarra irabazi genituen. Beraz, emaitza ezin hobeak lortu genituen!

Emozio guztiak azaleratu egiten dira txapelketetan. Urte osoan egindako lana, esfortzu eta sakrifizio guztiek merezi dute. Esperientzia deskribaezina da, bakoitzak bere modura bizi egiten du eta ni, albo batera utzi ditudan gauza guztietaz gogoratzen naiz, oso momentu berezia da nire buru barruan.

Eta txapelketa bukatuta, zelan sentitzen zara orain? Munduko Txapelketan egindako lanarekin pozik nago. Iaz bezala nik neuk ez nuen espero hain denboraldi ona egitea, baina begira!

Etorkizunera begira, zein erronka dituzu? Nire erronka edo helburu pertsonaletaz hitz egitea ez dut gustuko, ez hauek lortu baino lehen. Baina esan dezaket Gaztedirekin eta Euskal Selekzioarekin euskal txapelketak eta Munduko Txapelketak irabazten jarraitu nahiko nukeela; horrek esan nahi du nire helburua lortzeko bide onetik noala! Denborarekin ikusiko dugu zein motako tiratzailean bilakatzen naizen, bidaia luzea daukat aurretik!

Ane Bikandi (Zaratamo, 2003), Maite Otsoa (Ugao, 2003) eta Nerea Bajo (Ugao, 2003), dira ‘DJ Pipigaltzaluze’ proiektuko lemazainak. Gauak eta ospakizun bereziak alaitzeaz arduratzen da hirukote parrandazalea, proiektua 2023ko Ugaoko Gazte Egunean jaio zenetik. Helburua maite duten musika plazaratu eta jendea parranda giro horretan murgiltzea dela azaldu digute, eta azken saioa Bilboko Aste Nagusiko Txinparta Feminista konpartsan eskaini zuten, jendez lepo. Proiektuaren inguruan mintzatu gara eskualdeko neskekin.

DJak definitzeko modu asko daude, askotariko estiloko DJ asko daudelako gaur egungo panoraman. Zer da DJa izatea zuentzat? Gauaz disfrutatzeko beste modu bat da, parranda egitea, baina maite dugun musika aukeratuz. Gainera normalean lagunak eta herriko jendea dator gurekin disfrutatzera eta asko gustoko dugu ere.

Nola bereizi egiten dira zuen saioak gainontzeko DJenengatik? Lagunek eta ezagunek gurekin batera disfrutatzeko modu bat da. Horregatik ez dugu modan dagoena soilik jartzen, baizik eta guk gustuko duguna eta gure ingurukoek gustura entzuten dutena. Horrez gain, mikrofonoa erabiliz jendearekin harreman zuzena sortzea asko gustatzen zaigu, eta hori ez da DJ guztiek egiten duten zerbait.

Nolakoa izan da aurtengo uda zuentzat? Uda honetan goraino egon gara. Lehengo saioa lagun baten ezkontzan hasi, ondoren Ugaoko Herrikoan egon ginen, Arrigorriagako jaietan, eta joan den abuztuan Bilboko jaietan egoteko aukera izan genuen ere, Txinparta Feminista konpartxan. Leku guzti hauetan egotea plazer izugarria izan da.

Noiz eta nola jaio zen DJ Pipi proiektua sortzearen ideia? 2023ko Ugaoko Gazte Egunean jaio zen. Gaua bukatzeko DJ bat behar genuen eta hasieran Ugaoko gazteen arteko musika biltzea erabaki genuen, baina norbait eszenatokira igotzea ideia hobea iruditu zitzaigun, jendea gehiago animatuko zelako. Antolatzaileen artean bildu eta erabaki genuen gu animatzen ginela, lotsa gutxien geneuzkanak, hain zuzen ere.

Nola prestatu eta burutzen duzue saioak? Normalean playlistak sortzen ditugu eta musika jarri. Nahasketa-mahaia erabiltzen hastea gustatuko litzaiguke eta ikasten ari gara dagoeneko.

Nolako saioak izaten dira zuenak? Gehienetan herriko jaietan egin ditugu saioak eta aurten pare bat Gaztetxetan egon gara. Uda honetan lehen aldiz lagun baten ezkontzan egon ginen eta gure saiorik kuttunena izan zen. Leku itxietan egindako saioak nahiago ditugu, jendea gertuago dugulako eta mikrofonoarekin haiekin abestea asko gustatzen zaigulako.

Nolako osagarriak izan behar ditu DJ baten gauak arrakastatsua izateko? Garrantzitsuena da jendeak ondo pasatzea eta giroa sortzea. Horretarako beharrezkoak dira honakoak: musika ona, energia eta publikoarekin konektatzeko gaitasuna. Gure kasuan, lagunen presentzia eta mikroaren erabilera ezinbestekoak dira. Nonoz karaokeren bat inprobisatu dugu!

“Irailaren 19an Galdakaoko jaietan egongo gara, txosnetan. Eta Gorlizen izango gara ere. Hortik aurrera… batek daki nolako ikasturtea izango dugun!”

Uda igarota, zein izan da zuen setlistean falta ezin izan den abestia? Skabidean taldearen ‘Pipi’ abestia gure abestirik bereizgarriena dela esan daiteke. Saioen hasieran jartzen dugu jendea saioa hasi dela konturatzeko eta oholtzan nor dagoen jakiteko. Bestela, Shakira, Abba, edota Bad Gyalen edozein abesti… egia esateko denetarik jartzen dugu gure saioetan eta ezin dugu abesti bakarra aukeratu.

Udako gauek ere istorio asko ostantzen dituzte. Ba al dago aztarna sakonik utzi duen pasarterik zuen gauetako saioetan? Uda honetan Bilboko Aste Nagusian egon ginen Txinparta feminista txosnan, eta itzela izan da, hainbeste jende ezagun ikustea jendetzaren artean itzela izan zen. Ahazten ez den momentu horietako bat. Bestalde, Ugaoko ezkontza batean pintxatu ahal izan genuen eta hura ere itzela izan zen!

Ba al dago pintxatu duzuen leku arraro aipagarririk? Lagun baten osabaren urtebetetzean egon ginen, hori da lekurik arraroena. Hala ere, konfiantza asko dugu gure lagunaren familiarekin eta ez zitzaigun batere arraroa egin bertan egotea. Oso ondo pasatzen dugu beti Becerra familiarekin.

Hiru neska zarete oholtzan. Zein da bakoitzaren betekizuna? Ez dugu betekizun ezberdinik, hirurek egiten dugu lana batera. Normalean hasierako abestiak adosten ditugu eta ondoren, gustatzen zaizkigunak eta eskatzen dizkigutenak gehitzen goaz. Hori bai, Maitek hobeto kontrolatzen du ordenagailua eta askotan berak egiten ditu aldaketak. Saioen kudeaketa eta musika aukeraketa bestela, hiruron artean egiten dugu.

Erreferenterik al dekozue DJen munduan? Gaur egun DJ asko daude baina hasi ginenean, gure lagunak ziren DJ Latxirongak baino ez genituen ezagutzen. Latxirongak Gasteizko Jimmy Jazz aretoan hasi ziren eta guri asko gustatuko litzaiguke bertara joatea. Laritxongak erreferente izan badaitezke, zalantza barik haiek izan zirela esan dezakegu.

Nora eraman nahiko zenukete zuen musika eta bizipoza? Apurka-apurka leku desberdinetan gabiltza baina gure helburua ez da Euskal Herri osotik mugitzea, baizik eta, parranda gustukoa dugun lekuetara joatea edo behintzat bat egiten dugun kausaren batengatik egiten diren ekintzetan parte hartzea.

“Gure helburua parranda gustukoa dugun lekuetara joatea edo behintzat bat egiten dugun kausaren batengatik egiten diren ekintzetan parte hartzea da”

Zelan azaltzen da ikasturtea saioei begira? Datarik itxi al duzue? Bai! Momentuz irailaren 19an Galdakaoko jaietan egongo gara, txosnetan. Eta Gorlizen izango gara ere. Hortik aurrera… batek daki nolako ikasturtea izango dugun! Baina beti Instagramen iragartzen ditugu gure hurrengo saioak, beraz jarraitzera gomendatzen dizuegu.

Besterik, neskak? Gure kuadrillako lagunei zein Ugaoko Txosnaguneari eta Gazte Egunari eskerrak eman nahi genizkieke, eskeinitako laguntza eta babesagatik.

Dantza ikastaro batetik jaio zen ‘Zaratamoko Dantzariak’ izeneko dantzari taldearen proiektua. Berez, izen hori behin behinekoa bada ere, proiektua sendotzeko eta ikastaroa dantza talde bilakatzeko prozesua martxan dago. Hori dela eta, Uxue Oleagordia (Basauri, 2003) dantza ikastaroko irakaslearekin elkartu gara. Herriko hainbat ekitalditan parte hartu ostean eta dantza ikastaroak izandako harrera ona ikusita, talde berria sortuko dute aurten.

Entseguak ostiralero egiten dituzte Elexaldeko eskola zaharretan eta ateak zabalik dituzte euskal kulturaz janzteko interesa duen edonorentzat. Momentura arte egindako lana @zaratamokodantzariak izeneko Instagram kontuan sareratu dute.

Noiz eta zer dela eta sortu egiten da Zaratamoko Dantzariak taldea? Duela urte eta erdi Untzurbe Elkarteak planteatutako proiektua da honako hau. 2024ko otsailetik ekainera bitartean dantza ikastaroa egin genuen eta harrera oso ona izan zuen. Beraz, proiektuarekin jarraitzea erabaki genuen eta jarduera berriro ekarri genuen irailean, ikasturte osoko ikastaroa egiteko. Berriro ere, dantza ikastaroak emaitza oso onak izan zituen eta gure asmoa ikastaro hartatik dantza talde berri baten proiektuari ekitea izan da.

Zein da zuen erronka nagusia talde modura? Bizirautea eta Zaratamoko antzinako dantzak berreskuratzea, gure kultura zazpi haizetara zabaltzeko.

Trebatutako dantzaria zara, Uxue. Nola heldu zitzaizun Zaratamon dantza eskolak emateko aukera? Alboko herrietan dantza ikastaroak antolatzeko lan eskaintza izan nuen. Euskal kulturgintzaren inguruan ikastaro bat eskaintzeko pertsona bat behar zuten. Zuzenean jarri ziren harremanetan nirekin eta nik baiezkoa eman nien. Azken batean, lau urtekin hasi nintzen euskal dantzetan, eta hori da nire betidaniko pasioa. Beraz, herritarrek erromerietan parte hartzen animatzeko ikastaro bat prestatu nuen. Horixe landu genuen otsailetik ekainera bitarteko ikastaro labur hartan. Ekainean erakustaldi bat prestatu genuen Zaratamon, eta jendea animatuta zegoela eta gero eta jende gehiagok parte hartu nahi zuela ikusita prestatu genuen ikasturte osoko ikastaro osotuago hura.

Nolako ekintzak landu dituzue azken ikastaroan? Ekintza asko landu ditugu: Bostak eta Lauren taldearekin elkarlan polita egin genuen: kontzertu bat eskaini zuten herrian eta hiruzpalau abestitan parte hartu genuen. Inauterietan, Zaratamoko eskola gurekin harremanetan jarri zen eta elkarren artean erromeria antolatu genuen Elexaldeko plazan. Euskaraldiako herriko batzordekideak harremanetan ipini ziren gurekin ere aurtengo ariketa dela eta, Elexaldeko plazan beste erromeria bat antolatzeko. Ekainean, Arkotxako jaiak direla eta, auzoan dantzatzeko gonbidapena luzatu ziguten. Azken batean, dantza ikastaroan herriko auzo askotako eta inguruetako herrietako dantzariak daude eta horien artean Arkotxako bizilagunak daude. Jaietan erakustaldia egiteko proposatu zuten eta hala egin genuen. Ekainaren amaieran kurtso bukaerako erakustaldia egin genuen Elexaldeko plazan.

Agerraldi guztiak Zaratamon egin dituzue. Herritik kanpo dantzatzeko asmorik duzue? Erromeriak egiten dituzten herriko plazetan dantzatzea oso ondo legoke. Horietan parte hartzeko taldetxoa sortzen badugu, animatu eta Basauri, Arrigorriaga edo Galdakaoko dantzaldietan parte hartzeko ez genuke arazorik izango. Ikasitakoa praktikan jartzeko aukera paregabea da herriko erromerietan dantzatzea.

Zuen instagrameko kontuan emakumeak ageri dira dantzan bakarrik. Emakumeei zuzendutako ikastaroa da zuena? Ez. Mutilak egon badaude gure taldean, ikastaroaren hasieratik gainera. Baina gauza bat gertatzen zaie: ez dira ausartzen emanaldietan parte-hartzera. Gurekin ez dira jantzita etortzen erakustaldietara, baina plazan egoten dira. Dantza pare batean parte hartzen dute, baina arropa arruntekin jantzita betiere. Herrian egiten dena herriarentzat egiten dugu. Hau da, herriko edonork hartu dezake parte gure erakustaldietan. Hasieran erromerietan borobilean egiten diren dantza horiek egiten ditugu eta poliki-poliki arkudantza edo makil txikiak bezalako dantzak gehitzen joan gara. Mutilek entseguetan parte hartzen dute baina plazara irtetea beste kontu bat da.

“Herrian egiten dena herriarentzat egiten dugu. Hau da, herriko edonork hartu dezake parte gure erakustaldietan”

Zein da horren arrazoia, beldur eszenikoagatik agian? Ez dakigu. Nik uste dut gutxi direlako. Gainera, arropa jakin batzuk janztea ez omen dute gustuko, agian beren buruak ez dituztelako euskal jantziekin identifikatzen. Hasieran euskal dantzetako jantzi barik egiten genuen dantza eta gero jendea euskal jantzi horiek prestatzen eta plazaratzen joan da. Gaur denok janzten ditugu euskal jantziak. Hala ere, euskal jantziak ipintzera animatzen ez badira ere, modu batean edo bestean dantza egitera animatu egiten dira mutilak.

Zenbatero dituzue entseguak eta nori zuzendutakoak dira? Entseguak ostiralero antolatzen ditugu: 17:00etatik 19:00ak arte egoten gara eskola zaharretan, eta tarte horretan talde bi daude: 17:00etatik 18:00ak artekoa eta 18:00etatik 19:00ak artekoa. Mundu guztiari zuzendutako saioak dira eta ikasturtean zehar inork proba egin gura badu erraztasunak ipiniko dizkiogu. Umeen taldea sortzea gure zereginen artean dago oraindik. Haurrek izena ematen badute ez da arazorik egongo txikien talde bat sortzeko, nola ez!

Adin tarte berezirik dago gaur egungo taldean? Nik esango nuke talde bi bereizi daitezkela adinari erreparatzen badiogu: 23-27 urte bitarteko gazteena eta “amena”, 40–50 urte ingurukoena. Hala ere, badira ere gorputza mugitzeko prest duten amamen adina duten dantzariak ere.

Nolakoa da Udalarekin duzuen harremana? Ikastaroa Untzurbe elkartetik sortu dutenez guk elkartearekin dugu harremana. Hala ere, herrian egindako ekimenekin zein lokala lagatzeko orduan Udalaren laguntza izan dugu lehen momentutik.

Eskualdeari begira eta bertako herrietan dauden dantza taldeak ikusita, zelan ikusten duzue folklorearen osasuna Hego Uriben? Dantza talde nahikotxo ditugu gure eskualdean eta hainbat ekintza antolatzen dituzte. Hego Uriben, izan ere gutxienez jarduera bat antolatzen dute hilero. Dantza talde horiekin harremanetan ipintzea benetan erraza da. Guk, esaterako, ez ditugu txistularirik, eta musikariak behar ditugunean Arrigorriagako dantza taldekoak hurbildu ohi dira. Hego Uribeko dantza taldeekin harremana izatea benetan garrantzitsua da eta egia esateako, erraztasun handiak ipintzen dituzte beren partetik.

“Euskal dantzek gauza ugari erakutsi ahal dizkie umeei eta oso garrantzitsua da euskal kulturarekiko lotura hori mantentzea”

Ni bi dantza taldetan ibili izan naiz eta beste hainbatekin harreman zuzena izan dut, eta eskatu izan didatenean laguntzeko prest agertu naiz beti. Hala ere, konpondu beharreko zenbait kontu badaude ere: dantza talde batzuei askotan laguntza ekonomikoa falta zaie, eta diruz ez bada, Zaratamoko Udalak egiten duen bezala, Udalek erraztasun gehiago eman beharko lizkieke taldeei, lokalak utziz, esaterako. Bestalde, ume eta gazteen arazoa ere hor dago: guraso askok, umeak nagusitzen direnean kirol jakin batzuetara bideratzen dituzte, euskal dantzak alde batera utziz. Euskal dantzek gauza ugari erakutsi ahal dizkie umeei eta oso garrantzitsua da euskal kulturarekiko lotura hori mantentzea: balioak, talde lana…denetarik ikas daiteke bertan.

Behin taldea sortuta, non gustatuko litzaizueke dantzatzea? Herriko hainbat ekimenetan parte hartu nahi dugu, eta ateak zabalik izango ditugu jaietan, ospakizunetan, auzoetako jai txikietan edo Upoko San Segismundo baselizan urtero egiten den festan ere. Herritik kanpora begira, taldean planteatuko genuke eta dantzariak prest egon ezkero bertara joango ginateke. Azken batean, oso aberasgarria da taldea elkartzeko herritik kanpo egiten diren ekitaldietan parte hartzea, beste taldeetako dantzariekin harreman berriak sortuz.

Bizkaiko edo Euskadiko Dantzari Egunetan parte hartuz, esaterako? Oso egun politak izan ohi dira dantzarientzat. Egun horietan bizitzen diren esperientziak zoragarriak izan ohi dira. Batek, daki: agian egunen batean bertan parte hartzeko aukera izan ahalko genuke!

Austarri-Korta Kultur Elkarteak mende laurdena bete du aurten, eta momentura arte egindako ibilbidea ezagutzeko elkartu gara bertako kideekin. Bidean argi ilunak egon badira ere balantzea “positiboa” dela azpimarratu dute Zeberioko elkartetik. Aurtengo ospakizunaren helburua ‘Austarri’ hitzaren esanahia aztertzea izango da. Horretarako, Austarri Mendi Taldearekin elkarlanean, jarduera berezia prestatzen ari dira ikasturte berriari begira.

Austarriko kideak, jaietako limonada prestatzen // Geuria

2000 urtean ipini zen martxan Austarri Kultur Elkartea eta aurten mende laurdena bete du. 25 urte asko dira Zeberio bezalako herri batean kultur ekintzak antolatu eta laguntza lanak egiteko. Nolako balantzea egiten dozue egindako ibilbideari begira? Austarri Kultur Elkartea eratzeko lehenengo urratsak 1997ko udazkenean hasi ziren. Zeberio herrian, garai hartako kultur eskaintza nahiko urria zela pentsatzen zen. Hori dela eta, deialdi zabal bat egin zen talde kultural eragile bat herri mailan antolatzeko asmoz.

Batzar horretan, gure elkarteak eduki behar zituen helburuak, ekintza motak, karguak, izena… lantzen hasi zen. Hiru urte beranduago, 2000 urtean, elkartea Zeberion eratu zen. 2001eko otsailaren 19an, Eusko Jaurlaritzak formalki onartu zuen Elkarte Errolda Nagusian sartzea Zeberioko Austarri-Korta Kultur Elkartea. Ikasturte honetan, 25. urteurrena ospatuko dugu. Balantzea egiterakoan, argi ilunak egonik ere, emaitza orokorra positiboa da. Urte hauetan, lanean aritu gara, ideiak proposatzen, jarduerak antolatzen, eta herriari ekarpenak egiten.

Austarri Elkartea, herrian erreferente kulturala da, oso ezaguna, aktiboa, eta herrigintzan inplikatutakoa. Ondarea, memoria eta komunitatea lantzen dituen elkartea gara, eta horretan jarraitzen dugu gaur egun ere, ilusioz eta gogoz. Urte hauetan, guk antolatutako ekintzetan, jendearen partaidetza eta babesa izan ditugu eta honek erakusten du gure ekimenek zentzua dutela. Horrez gain, Austarri, Zeberioko sare kulturala sendotzeko herriko beste erakunde, talde eta elkarteekin lankidetzan aritzen da.

Hasieran adostutako helburuak bete dituzue? Gure elkartearen helburu nagusiak bai lehen bai orain, ondoko hauek dira eta urte hauetan neurri handi baten bete direla pentsatzen dugu: Zeberioko ondare naturala eta kulturala berreskuratzea, gaurkotzea eta balioan jartzea; horrekin batera, ondare sozio-historikoa ikertzea eta ezagutaraztea; herrian, giza topaguneak sortzea komunitate-sarea sendotzeko; herritar guztiei zuzendutako jarduera kulturalak antolatzea; euskera eta euskal kultura giza-bizikidetasun tresna bihurtzea.

Elkarte bat beharrean “lagun talde bat bezala” lan egiten duzuela esaten duzue. Bai, hala da. Denborarekin harremanek eta lanek sortu duten lagun talde bat gara. Urte hauetako elkarlanak eta partekatutako momentuek elkartu gaituzte. Egun, esan genezake ez garela soilik elkarteko bazkideak, baizik eta elkarrekin gozatzen duen talde bat.
Horrek ere, elkartearen giroan eta proiektuen arrakastan eragin zuzena izan du, izan ere, giro on eta konfiantza giro batean lan egiteak gauzak askoz errazago egiten ditu. Partaidetza giro eta eredu honek herrian eragina duela pentsatzen dugu.

Zenbat kidek osatzen dute elkartea gaur egun eta nolakoak dira pertsona horiek? Gaur egun, Austarri Elkartea 55 familia inguruk eta norbanakoek osatzen dute, eta profilak anitzak dira. Denak Zeberiokoak, denak euskerarekiko eta kulturarekiko sensibilitatea daukatenak. Kuoten bidez, ekonomikoki, Elkarteari laguntza luzatzen diote. Azpimarratzekoa da urtero bizpahiru bazkide berrik izena ematen dutela.

Bi motako ekitaldiak egiten dituzue: ohikoak eta ez-ohikoak. Azaldu zeintzuk diren horiek eta zeintzuk diren bakoitzak dituen berezitasunak. Lehenengo urteetan, galderan agerten direnak ziren ohikoenak, esaterako, Santa Ageda eskean, zenbait auzotako ekintzak, Zeberioko herri-mugarriak ikustatzeko ibilbidea, bertso-bazkariak, eta abar. Gaur egun, bi eratako ekarpenak egiten ditu Austarrik: batetik, berak bakarrik eraturikoak (perretxiko erakusketa, txosna montatzea abenduko azokan, Austarri Jaia, ibilbide naturala-kulturalak, hitzaldiak, ikastaroak, tailerrak, umeei zuzendutako ekintzak), eta bestetik, Zeberioko beste taldeekin elkarlanean antolatutakoak (karnabalak, Korrika, Euskararen Eguna, Abendu Kulturala).

Pregoia irakurri dute aurtengo sandonietan // Geuria

Jarduera ez-ohikoen artean, joan den uztailean Zeberioko sorgiñen memoria historikoa lantzen zuen ibilbidea antolatu zenuten Areiltzatik Zeberioganara. Nolako jarduera izan zen? Aurtengo uztailaren 6an, igandean, orain dela lau urte egindako ibilbidea errepikatzeko eskatu zigun auzokide talde batek, eta ‘Zeberioko sorginen ondare historikoen ibilbide kulturala’ antolatu genuen. Jarduerak harrera ezin hobea izan zuen, 60 pertsonak parte hartu zutelako.

1556an sorgintzat joak izan ziren Zeberioko 23 personen kontrako auziari buruzko dokumentuen aurkezpena egin genuen: sorgintzat salaturiko pertsonen identifikazioa, gainerako inplikatuak (salatzaileak, lekukoak), delituen zerrenda, baserrien eta lekuen izenak, orduko ohiturak… Ondoren, auzian agertzen diren auzo batzuetako pasarteak ezagutzeko aukera egon zen: salaketa zehatzak, ondasunen bahiketa, pertsonak atxilotzea eta Bilboko kartzelara eramatea. Azken batez, argi gelditu zen ondare “sorgindua” gaiak herrian interesa pizten duela.

Nolakoa da elkartearen jarduerak programatzeko prozesua? Gure jarduerak programatzeko prozesua elkarlanean oinarritzen da. Batetik, kulturgintza arloko eskaintzak eta prezioak ikusten ditugu; bestetik, inguruko herrietako kultur-programazioaz ohartzen gara, hau da, beste leku batzuetan egiten diren jarduerak ere begiratzea gustatzen zaigu. Azkenik, elkartu eta bakoitzak bere ideiak proposatzen ditu. Batzuetan zaila da ekintza berriak, bariatuak eta motibagarriak bilatzea. Baina gure batzarretan horiek bilatzen aritzen gara. Taldean pixkanaka-pixkanaka, adosten da urteko programazioa, eta ia hilabetero zerbait egiten saiatzen gara. Hala ere, beti ez da posible aurretik programatutakoa guztiz betetzea, eta askotan, urtean zehar aukera berriak sortzen dira: interesgarriak iruditzen zaizkigunak, eta gure helburuekin bat datozenak, aurrera eramaten ditugu. Baina beti, edo gehienetan, saiatzen gara herriarentzat eta parte-hartzaileentzat zentzua duten ekintzak proposatzea.

“Beti, edo gehienetan, saiatzen gara herriarentzat eta parte-hartzaileentzat zentzua duten ekintzak proposatzea”

Nolakoa da Udalaren inplikazioa zuen proiektuak gauzatu ahal izateko? Azken 25 urteetako balantzea egiten ari garenez, ulertu behar da tartegune luze honetan udal-legegintzaldi bakoitzeko alkate eta zinegotzien kulturarekiko sentsibilitatea ez dela berdina izaten, eta inoiz, kontrakoa ere bai. Eta jakina, horrek eragiten du Udalaren inplikazio desberdindua izan dela. Edozein modutan, Udalaren ardura erabatekoa da Zeberio bezalako herri txiki bateko kulturgintza eremuan: diru-laguntza garaiz luzatzea, lokalak erraztea, gainerako baliabide materialak eskura uztea… hori guztiori, gure urteko plangintza aurrera eramateko garrantzitsua da.

Beraz, Udalari dagokionez, batetik, laguntza ekonomikoa ematen digu, eta bestetik, Udalak kudeatzen dituen lokalak uzten dizkigu gure jarduerak egin ahal izateko, eta hori oso lagungarria da guretzat. Eta horrez gain, urtero, behin baino gehiagotan, oso ederra izaten da Udalaren, Austarriren eta herriko gainerako elkarteen arteko lan komunean jardutea: ihauterietan, jaietan, euskara egunean, Korrikan, Abendu kulturalean…2023-27 legegintzaldi honetan, Udaletik babes osoa sentitzen dugu, haren hurbiltasuna eta babesa erakusten dizkigu. Hori guztia oso eskertzekoa da, eta uste dugu elkarrekin lan eginez gero, gauzak askoz hobeto ateratzen direla.

Nolako harrera dute Austarrik antolatutako ekitaldi horiek herritarren artean? Oro har, herrian gure jarduerek harrera ona dute, batez ere ondarearekiko loturik dauden ekintzak: hitzaldiak, erakusketak, irteerak… Eta bereziki arrakastatsuak, umeei zuzenduriko ekitaldiak: magoak, zirkoa, tailerra, ipuin-kontalaria… Austarrik lortu du herrian ezaguna izatea, jendeak gure lana baloratzea eta gainera gure jardueretan parte hartzea. Urte hauetan zehar, presentzia eta konfiantza irabazi ditugu, eta hori nabari da.

“Gure jarduerek harrera ona dute herrian, eta bereziki arrakastatsuak dira umeei zuzenduriko ekitaldiak”

Nolako jarduerak prestatu ditu Austarri Kultur Elkarteak ikasturte berriari begira? Austarri Elkartearen 25 urtemuga denez, Austarri Mendi Taldearekin elkarlanean egingo dugun jarduera garrantzitsu bat, eta da, elkartearekin identifikatzen den ‘Austarri’ izenaren jatorria azaltzea izango da. Austarrirekin batera, Gorbeia-Ganekogorta bitartean dauden 200 kortabasoei buruzko hitzaldia eta argazki erakusketa egongo da. Agian, argitarapen bat edo. Horrez gain, hurrengo egunean, Zeberioko eta Arteako dozena erdi bat kortabasoetatik ibilbidea burutuz, euren austarriak ikustatzeko aukera egongo da. Beharbada, ikasturte honetako ekimenik garrantzitsuena izango da.

Zeintzuk dira urtean zehar antolatzen dituen jarduera arrakastatsuenak? Jendearen parte-hartze handiena duten jarduerak, eta gure ustez garrantzitsuenak ere bai, Zeberioko historia, bizilagunak edo gure inguruko ondare naturala azaltzen dituztenak dira: irteerak, hitzaldiak edo erakusketak, esaterako. Jendeari asko gustatzen zaio Zeberiori buruzko gauzak jakitea, eta uste dugu horrela bertako balioak azpimarratzen ditugula. Askotan, altxor handiak ditugu gure inguruan, baina oharkabean pasatzen dira, eta jarduera hauek balioa ematen diete, eta herritarrek begirada berriz jartzen dute gertukoan. Horrek lotura sortzen du herriarekin, eta horregatik, jarduera horiek izaten dira arrakastatsuenak eta esanguratsuenak guretzat.

Zein izan da zuentzat momentura arte antolatutako jarduera bereziena? Ez da erreza Austarriren mende laurdenaren ibilbidean bakarra aukeratzea: ehundaka ekintza antolatu ditugu eta jarduera bakarra aukeratzea zaila da. Haurrak eurei zuzendutakoak aipatzearen aldekoak dira, batez ere, magoen lilura. Beste askorentzat, berriz, menditik astoarekin opariz beteta datorren Olentzeroren jaitsiera da une disdiratsuena.

Jendearen arabera, nabarmendu beharreko jarduera bat 2008ko urriaren 8an egindako Zeberioko errege galtzadatik egindako ibilbidea izan zen. Ugaoko Harrizkozubin hasi zen eta amaitu Arteako Sarasolako mugetan. Astoa, zaldiak eta gurdia eraman genituen. Eta bidez batez, umeentzat argazki lehiaketa bat eratu zen, errepideaz (‘erret’ eta ‘bidea’ berben nahasketa) dokumentuak azaldu eta irakurri ziren, eta 44 orriko liburuxka bat atera zuen elkarteak.

Ikuskizun modura, agian, bereziena, Upoko Armiñeta leizera egindako 30 lagunen jaitsiera izan zen: haitzulo osoa argiztaturik egon zen, eskailerak montatu, arnes, argi-frontalak, barru-barruko altuerak eta distantziak…

Mende laurdena igaro da elkartea jaio zenetik. Nolako aurreikuspena egiten duzue datozen 25 urteei begira? Austarri Elkarteak azken 25 urte hauetan Zeberio herriari egin dion kultura eskaintzan, ezaugarri jakin batzuk markatu eta sendotu ditu: formato txikiko ikuskizunak bultzatzea, hilabetero ekitaldi bat edo egotea, belaunaldi guztiei zuzenduak izatea, ekintzak dohainik ateratzea (zehazki baina ez soilik, umeei begira), edota, ahalik eta merkeenak montatzea, eskaintza zabala eta bariatua izatea (hitzaldi, irteera, tailer, ikastaro…).

Egia esan, gure artean egon badago, ideia mailan sikeran, hurrengo urteetan martxan jarri daitekeen proiekturik. Bereziki ondare kulturalari dagozkionak dira, baina horiek aurretiaz Elkartearen barruan proposatzea, eztabaidatzea eta adostea gustatuko litzaiguke.

Esaera zaharrak dioenez, “aurreak erakusten atzeak nola dantzatu” pentsatzen dugu, batetik, arestian aipaturiko ezaugarri horiek hurrengo urteeetako dinamikan ere kontuan hartzekoak direla. Bestetik, denborak, zaletasunak, modak eta abarrek garaian garaiko berezitasunak inposatzen dituzte, eta hor sartzekoak dira sare digitalaren aroa, bizitza pribatuari ematen zaion garrantzia eta bizitza komunitarioaren arteko osogarritasuna…

Azkenik esan, Austarriren kasuan, beste edozein giza-talde edo elkarte moduan, denboraren joan-etorriak zuzendaritza inguruko partaideak ere aldatu beharra inplikatzen duela. Ondo legoke hurrengo 25 urtetarako, gure herriko kultur proiektuetarako pertsona gazte, ilusio berritzaile eta motibaturik aurkitzea.

Bitartean, jarraituko dugu bai Zeberioko ondare naturala eta kulturala balioan jartzen eta ezagutarazten, eta bai, elkarrekin topaguneak sortzen eta gozatzen.

Arteak bizitza osatzen duela dio Jimena Rodriguez Perez gazteak (Etxebarri, 2006). Txikitatik hasi zen marrazten, eta gaur egun Arte Ederrak ikasten ari da Leioan, Euskal Herriko Unibertsitatean. Zenbait enkargu eta lehiaketa irabazi ostean, orain, bere ‘Bikiak’ koadroa Etxebarriko anbulatorioko pediatriako gunean ikus daiteke, haurrei lasaitasuna eta kolorea transmititzeko helburuarekin. Bere ibilbidearen hastapenei, inspirazio-iturriari eta etorkizuneko ametsei buruz hitz egin dugu berarekin.

Javi Conderen eta Jon Salvadorren ekimen solidarioen baitan, ‘Bikiak’ izeneko zure artelana Etxebarriko anbulatorioko pediatriako hormetan dago ikusgai. Nola jaso zenuen gonbidapena? Jada enkarguak egiten nenbilen, marrazketa lehiaketa pare bat irabazi nituen… ahoz aho izan zuten nire berri Javik eta Jonek, eta nirekin harremanetan jarri ziren.

Proiektu horretan parte hartzeko gonbidapena jasotzea momentu berezia izango zen zuretzat. Oso hunkigarria izan zen niretzat. Ekimen solidarioak diren proiektuekin lankidetza egitea beti da pozgarria eta hunkigarria. Kasu honetan, uste dut osasungintza zerbitzu publikoak ezinbestekoak direla eta aitortza merezi dutela. Garrantzitsua da lan horiek egitea, denok arteaz gozatu dezagun.

‘Bikiak’ sortzerakoan zure eta zure ahizparen lotura izan zenuen abiapuntu, ezta? Bai, nire ahizpa eta ni bikiak gara eta txikitatik oso lotuta egon gara arte plastikoekin; arratsalde asko pasatzen genituen marrazten edo idazten. Horregatik, margolan honetan gure etxean sortzen ziren sormen une horiek islatu nahi nituen. Era berean, ‘Bikiak’ obra Etxebarriko anbulatoriorako zela pentsatzen nuenean, lehen ideia pediatriako eremua izan zen, han txikitatik askotan egon naizelako.

Zein emozio transmititu nahi zenuen margolan honekin, batez ere pediatriako gunean jarriko zutela jakinda? Erlaxazioa, bakea, lasaitasuna eta kolorea transmititu nahi nituen. Normalean nerbioa edo mina sentitzen dugu anbulatorioko espazioetan —baita pediatrian ere—, eta nire asmoa izan da hori guztia arintzea; uste dut garrantzitsua dela, batez ere umeentzat.

Bi neskatila marrazten, hori da margolanean ikusten dena, ezta? Bai. Beti izan dut lotura berezi bat nire ahizpa eta nire arteko une intimo horrekin: nola hartu egiten genituen pintzelak leuntasunez, marrazkiak gure inguruan eta egunero teknikan hobetzen saiatzen ginenean. Xehetasun horiek nostalgia-sentimendu bat sortzen zidaten, eta, lehenago edo beranduago, nire lan batean agertu behar zutela argi neukan.

Nolakoa izan da sortze-prozesua? Prozesua nahiko luzea izan zen, unibertsitateko beste lan eta proiektuekin tartekatuta egin behar izan nuelako. Zerbait adierazgarria esateko, 170 eta 175 ordu inguru eman nituen obra hau egiteko!

Zein teknika eta material erabili dituzu koadroan? Hautatutako materiala olio mihisean da. Erabilitako koloreek nire estiloarekin lotura duten konnotazio argia dute, kolore biziak erabiltzea gustatzen zaidalako, pintzelada lodi eta askatuekin. Kasu honetan pastel-tonuak erabili ditut haurren bakea eta gozamena irudikatzeko.

Zein garrantzia du, zure ustez, arteak osasun-zentro bateko espazioetan? Uste dut arteak leku publiko guztietan egon behar duela, gizakiaren adierazpena eta emozioen komunikazioa sustatzeko ezinbestekoa delako. Noski, anbulatorio batean gehiago du eragina, pazienteei gertutasun, lasaitasun eta segurtasun sentsazioak transmititu behar zaizkie, kontsultetara joateko aurreko nerbioak murrizteko.

Txikitatik marrazten, argi izango zenuen margolaritzan bidea egitea. Erabat. Egia da txikitatik margotzen dudala. Hasieran teknika eta estilo desberdinak esploratzeari ekin nion. Sei urte nituenean, Santutxuko Unzalu marrazketa akademian hasi nintzen, eta handik gutxira, argi nuen Arte Ederren ikasketak egin nahi nituela. Eta horretan ari naiz!Akademian teknika gehiago eta tradizionalagoa ikasi nuen; familia inguruan, aldiz, estilo “ganberroagoa” eta dibertigarriagoa zen nagusi. Aita liburudendaria da eta familia oso irakurzalea gara, batez ere komikia irakurtzen nituen bata bestearen atzean. Haurra nintzenean nire pertsonaiak marrazten nituen eta hainbat egileren estiloak kopiatzen nituen, nire istorio propioak kontatzeko. Hortaz, komikietatik ere asko inspiratu naiz nire margolanetan istorio bat edo une bat islatzeari dagokionez.

Inspirazioa aipatu duzula, zeintzuk dira zure inspirazio-iturri nagusiak? Nire inspirazio iturria nire egunerokoa eta nire inguruko pertsonak dira. Nire familiarekin eta lagunekin nire proiektuak partekatzea garrantzitsua da niretzat, eta ezin dut bidea egin haiek inspirazio izan gabe. Batez ere nire ahizpa Adriana. Lan honetan bera izan da inspirazio-iturri, zalantzarik gabe!

Alde teknikoari dagokionez, gaur egungo artista askoren moduan, inpresionismoa eta postinpresionismoko artistak asko gustatzen zaizkit.

Pintzelada askatuak eta kolore biziak erabiltzen ditut, lan egitean askatasun handia sentitzen dudalako. Eta agian lausengu itxura izango du, baina Juan Antonio Unzalu, Unzalu akademiako irakasleak, asko inspiratzen nau! (barreak). Bere margolanak ikustean eta bere lan egiteko modua ikustean, erreferentzia ikaragarria da niretzat. Baina ezin ahaztu fakultateko lankide eta irakasle batzuek egunerokotasunean asko irakatsi didatela.

Leioako Arte Ederren fakultatean ari zara ikasten. Hala da. Leioako Arte Ederren fakultatea ez da bereiziki nire arte estilo mota. Graduak ikuspegi kontemporaneo eta berritzaileagoa du, eta ni alde tradizionalagoan mantentzen naiz. Batez ere margolanetan. Hala ere, esperientzia oso dibertigarria ari da izaten. Pertsona zoragarriak ezagutu ditut eta asko ikasten ari naiz, bereziki ikaskideengandik, baita irakasle batzuengandik ere. Graduak mota guztietako artea baloratzen irakasten dizu eta ikuspegi artistikoa irekitzen dizu.

Hortaz, esango zenuke graduak zure sormen pertsonala garatzen laguntzen dizula? Urtean zehar entregatu beharreko lan eta betebeharren kopuru handiak direla eta, zailagoa izaten da proiektu pertsonalagoetan pentsatzeko denbora aurkitzea. Baina ideia bat garatu nahi dudanean, horri aurre egiteko laguntza ematen dit graduak, aurrez aurre hartu eta prestaketa sakona egin beharrean zuzenean egitearen ordez. Lanak nola planteatu ikasten dut eta material eta tekniketan hobeto ezagutzen ditut, gero oporretan gauzatzeko bada ere! (barreak)

Nola uste duzu artea eta kultura baloratu beharko liratekeela gaur egungo gizartean? Niretzat artea eta kultura ezinbestekoak dira gizarte kritiko bat izateko, bereziki aldaketa handiko garai honetan. Garrantzitsua da artea jendearengana iristea, ikuspuntu elitista eta kapitalistatik urrun egotea, gaur egungo artearen ikuspegia nagusi dena.

Artelan batzuk artista famatu batzuek eginikoak, mila milioi euroko balioa izan dezakete, baina bitartean gaur egungo artista gazteok mirariak egin behar ditugu aitortuak izateko. Uste dut gazteoi bidea ireki behar digutela, gero eta zailagoa den artearen mundu honetan. Ikastetxeetan eta institutuetan bultzatu behar da artea eta sormena. Pentsarazteko eta batez ere sormenari bultzada emateko moduak hedatu behar dira.

Proiektu berririk duzu orain esku artean? Une honetan, musika arloan emakumeen presentzia aztertzen duen serie bat egiten ari naiz. Denak nire Instagram profilera igo ditut: @jartack_. Proiektu oso interesgarria da ez bakarrik margolaritzari dagokionez; musika gehiago estimatzen laguntzen dit, baita musikarekin gehiago konektatzen ere. Eta bidez batez, emakumeak industria honetan babesten ari naiz.

Eta etorkizunera begira, zein da zure ametsa? Niretzat ametsa da nire arteaz bizitzea, nire erakusketa bat sortzea eta antolatzea edo beste artista batzuekin elkarlanean proiektuak egitea. Luzera begira, pintura tresna adierazle gisa irakatsi nahiko nieke beste pertsona batzuei.