Sareak

☉ Zeberio

Zeberioko lehen sektorea, krisi klimatikoaren ikusmiran

Aurten bizi izan dugun iraila historia osoko beroena izan dela erakutsi dute NASAren tenperatura erregistroko datuek (GISTEMP). Egoera hau ikusita eta lehen sektorean izan dezakeen eraginari erreparatuz, Zeberioko Aresandiaga auzora hurbildu gara, bertako nekazariekin berba egitera

|

Nekazari bat, Imanol eta Iñigoren Zeberioko baserrian // Geuria

Duela 20 urte nork esango zukeen 2023an Zeberion ahuakateak haztea posible izango zenik? Galdera horrek aldaketa klimatikoak gizartean eragindako gaur egungo egoeraren ikuspegia ematen digu, ahuakateak klima tropikaletan hazten direlako: Antillan, esaterako, barietateak klima tropikal hezea hobesten du, eta itsas mailatik 800 metroraino landatzen da, batez besteko tenperatura 24ºC-tik 26ºC-ra bitartekoa izanik, eta izotzaldiak oso sentikorrak dira. Antilletara joan barik, Zeberioko Aresandiagan ahuakateak ikusi ditugu, jendeak asko estimatzen dituen eta modan dauden baia jangarriak. Azken urteetako tenperaturek igoera nabarmena izan dute eta tendentziak goranzkoa izaten jarraitzen du.

Dagoeneko, aurten bizi izan dugun iraila historia osoko beroena izan dela erakutsi dute NASAren tenperatura erregistroko datuek (GISTEMP). NASAk 1880 urteaz geroztik egin ditu planetako tenperatura irakurketak eta 1960 eta 2020 urteen artean egindako bistaratzeak tenperatura-anomaliak erakusten ditu, Lurraren azpiko urtaro-zikloarekin batera: “Epe luzera berotzeko joera ikus daiteke, eta hilabete bakoitzaren kopurua denborarekin handitzen den heinean, berotegi-efektuko gasak (karbono dioxidoa, esaterako) atmosferara askatzen dituzte giza jardueren ondorioz”. 2023 irudikatzen duen lerroa animazioa amaitu aurreko urte guztien gainetik agertzen da, 2023ko iraila aurreko irailetatik bereziki urrun baitago. 2023ko iraila 2020ko baino 0,48 gradu beroagoa izan zen.

NASA: “Epe luzera berotzeko joera ikus daiteke, eta hilabete bakoitzaren kopurua denborarekin handitzen den heinean, berotegi-efektuko gasak atmosferara askatzen dituzte giza jardueren ondorioz”

Nolako eragina izan du honek guztiak gure gizartean eta bereziki gure lurretan? José María Juez ‘Baskonia’k lau urte daramatza Zeberioko Aresandiaga auzoko baserri batean nekazaritza lanak egiten. Kontsumo propiorako sasoiko barazkiak dituzte bertan: lekak, kalabazak, porruak, piperrak, tomateak, azak, azaloreak… Aldaketa klimatikoaz galdetzean tomateak aurreko urteetan baino “zertxobait geroago” biltzen dituztela aitortu du, “baina ezer gutxi gehiago”, eta ortutik jasotako kopuruari dagokionez aldaketarik ez duela ikusi esan du zeberioztarrak. Baina hau ez da gizartearen gaur egungo errealitatearen isla zuzena. Ez, behintzat, lehen sektoreaz bizi diren langileentzat.

Jose María Juez, Aresandiagako baserrian // Geuria

“Uda luzatu egin da, giro beroa duten egunak nabarmendu dira uda hasi aurretik, udaberrian, eta baita ere udazkenera arte helduz”, azaldu dio GEURIAri Unai Tamayo (Arrigorriaga, 1972) EHUko irakasleak. “Irailean eta urrian ere 30 gradutatik igo egin gara egun askotan, eta hori ez da arrunta. Datua ez da datu isolatua, baizik eta tendentzia bat markatzen duena. Aurreikuspenei begira, badirudi egoera areagotu egingo dela”. Egoera honetara bizitza estiloan moldaketarik egin ez dugulako heldu garela dio Tamayok: “Koronabirusaren garaia oso adierazgarria izan zen. Hor, bereziki mugikortasunari dagokionez, beste eredu bat jarraitu genuen, eta han bai ikusi genuen zeru garbiagoa eta kutsadura gutxiago. Baina garai haiek ahaztu eta berriro 2019ko egoerara bueltatu gara”.

“Koronabirusaren garaia oso adierazgarria izan zen: mugikortasunari dagokionez, beste eredu bat jarraitu genuen, eta han bai ikusi genuen zeru garbiagoa eta kutsadura gutxiago. Baina garai haiek ahaztu eta berriro 2019ko egoerara bueltatu gara”

Dagoeneko urtaroen arteko mugak desagertzen ari dira eta neguan hotz gutxiago eta udako egun luzeagoetan bero gehiago nabaritzen ari gara: “Agerian dira eta gero eta gertuago eta maizago pairatzen ditugu aurretik aipatutako lehorte, egun bero, euri zaparrada, haize bolada eta horrelakoak, baina, ez gara kontziente horren atzetik zer dagoen eta, bereziki, horrek gure jardunbidean aldaketak eskatzen dituela”, dio EHUko irakasleak. “Gizarte oparoan bizi gara eta egoera berrira moldatzeko gai izango garela uste dugu, horrek guretzat inongo aldaketa kualitatiborik suposatu gabe. Hau da, uste dugu erresilientziak edo egoera berrira egokitzeak ez duela suposatuko bizi kalitatean moldaketarik, eta hori ez da horrela”.

Unai Tamayo, Arrigorriagako hiri-ortuan // Geuria

Eragina lehen sektorean

Aldaketa klimatikoak eragin zuzena du gizartean, lehen sektorean bereziki: “Nahi beste teknologia izan dezakegu, baina lurraren fruiturik gabe jatekoa bermaturik ez badago, gizartearen bizi iraupena ere ez dago bermaturik”, esan du Tamayok: “Bero gehiegi egiteak lehorteak ekar ditzake, bereziki ur falta dugunean. Horrek uzta mugatuagoak sortuko ditu, eta horrek eragin zuzena izango du ekonomian, produktuak garestituz”.

Tamayo, Arrigorriagako hiri-ortuetako hazitegi batean // Geuria

Baskoniak lan egiten duen Aresandiagako baserritik 100 metro eskasera, errepidearen bestaldean, Imanol eta Iñigo Larizgoitia nekazarien baserria eta negutegiak daude. Anai biek Jose Mariak azaltzen duenaren kontrako egoera bizi dute. 30 urte daramatzate lehen sektoretik bizitzen eta Imanolekin berba egiteko aukera izan du GEURIAk: “2002 urtetik aurrera hasi ginen aldaketa klimatikoaren ondorioak nabaritzen gure eguneroko bizitzan”, azaldu du Imanol Larizgoitiak (Zeberio, 1969). “Pentsaezina zen gure lurretan zitrikoak eta ahuakateak izatea. 2020tik ahuakateondo bat dugu baserrian eta tenperatura tropikalak eta ura behar ditu hazteko”.

Imanol Larizgoitia, baserriko negutegian // Geuria

Urteek aurrera egin ahala antzinako patroiak ez direla betetzen ikusi dute Larizgoitia anaiek: “Patroi ezberdinekin ari gara lanean eta ez dakigu nola, egia esateko”. Duela 30 urte negozioarekin hasi zirenean tomateen uzta bat edo birekin lan egitea ahalbidetzen zuen Zeberioko tenperaturak: “Urrian hirugarren tomate uzta bildu dugu. Hemendik gutxira Gabonetan jasoko ditugu”. Nekazaritza aldaketa klimatikoaren mende dagoela azpimarratu du Imanolek, eta nekazaritzako patroiak bete ezean lehen sektorea pikutara joango dela iragarri du: “Elikagaiak ezin dira patroi barik ekoiztu”. Aldaketa klimatikoak ekarritako tenperatura altuek, gainera, bestelako ondorioak ekarri dituzte landa eremura: hezetasunarekin batera onddo berrien agerpenak bertako espezieak mehatxatu ditu.

“Urrian hirugarren tomate uzta bildu dugu. Hemendik gutxira Gabonetan jasoko ditugu”

Larizgoitia anaiek sasoiko zuzeneko ekoizpena eta banaketa egiten dute Zeberion eta inguruetan, Bilboko alde zaharreraino asko jota, eta 0 kilometroko produktu freskoen aldeko apustua egin dute lehen momentutik. “Jendeak ez daki aldaketa klimatikoak eragin zuzena duela egunero jaten dituen produktuen ekoizpenean”, esan du Imanolek: “Jendeak uste du supermerkatuek sasoi guztietako janaria ekoizten dutela, eta hori ez da horrela; alde batetik hirugarren mundua pobretzen ari gara eta elikagai gehienak diktadura jasaten ari diren herrialde txiroetatik datoz, besteak beste”.

Supermerkatuetan sasoi guztietako elikagaiak izatearen ondorioz, alde batetik hirugarren mundua pobretzen ari gara eta produktu gehienak diktadura jasaten ari diren herrialde txiroetatik datoz”

Planetak baliabide mugatuak ditu eta horiek modu arduratsuan kudeatzean dago gakoa, bereziki aldaketa klimatikoak gizartea gero eta gehiago mehatxatzen duen azken urte hauetan. Gure elikaduran eragina izaten ari den aldaketa klimatikoaren gurpiletik irteteko gakoa gure ohiturak aldatzean dago. Noiz aldatuko da egoera? Lehen pausoa begiak zabaltzean datza.

Unai Tamayo // Geuria

 

☉ Zeberio

Gaztainerrea, ibilbide magikoa eta lamien dantza egingo dute Zeberioko Gau Beltzan

Zeberioko plazan antolatu dute, urtero lez, Gau Beltza, 18:00etatik aurrera

|

Gutxi falta da Gau Beltza edo Arimen Gaurako eta Zeberion programa interesgarria prestatu dute Txubelasu Guraso Elkarteko kideek herritar guztientzat, herriko plazan.

Gaztainerrea, ibilbide magikoa – Sanduli Manduli, Lamien dantza… eta musika, jatekoa eta edatekoa izango dute bertara gerturatuko direnek.

Egitaraua | Zeberioko Gau Beltza 2025

Urriak 31, barikua
18:00 Gaztainerrea
18:30 Ibilbide magikoa – Sanduli Manduli
20:00 Lamien Dantza

Osorik irakurri

☉ Zeberio

Asier Jul Alaiz: «Zoritxarrez, gure eskualdean ez da MTB lasterketarik egiten gaur egun»

Zeberiokoak, lasterketetan parte hartzeaz gain, Youtubeko ‘AJBiker’ izeneko kanalean partekatzen ditu mendian eta errepidean bizitako abentura eta desbentura guztiak

|

Asier, Ermitabarriko basoetan barrena // Geuria

Bizikletatik jaitsi barik, Asier Jul Alaiz (Zeberio, 1997) txirrindulariarekin elkartu gara Ermitabarriko basoetan barrena. Errepideak, basoak, mendiak, ibaiak… edozein leku da aproposa kilometroak egitea maite duen zeberioztarrarentzat. Makina bat lasterketatan hartu du parte Asierrek eta horren inguruan aritu gara bereagaz.

Txirrindularia eta abenturazalea. Horrela definituko zenuke zeure burua edo ba al dago bestelako deskribapenik? Bai, horrela deskribatuko nuke oraingoz. Mendian bi gurpilen artean gozatzen dudan arren beste abentura batzuekin ere gozatu egiten dut: alpinismoa, trail, etab.

Nolako uda igaro duzu, Asier? Nondik ibili zara azken boladan? Ba, aurretik egin dugun deskribapenaren islada izan da nire uda. Uztaila furgonetan pasatu nuen nire bikotearekin, Frantziatik, Italiatik, Suitzatik eta Alemaniatik. Bertan, bizikletarekin portu mitikoak igo, mendi txango politak eta beste hainbat abentura eta esperientzia bizi izan ditugu. Alemaniako garagardoak barne. Ondoren bidaia amaituta, abuztuan lasterketetara bueltatu nintzen, Burgosen mendi duatloi bat egin nuen, Amurrion eta Laudion errepideko elite lasterketa, Friasen BTT txapelketa, etab. Aspertzeko tarterik ez dut izan!

Galdakaoko Santa Kurtza saria izan da azken bizikleta proba. Nolako esperientzia izan da? Nahiz eta errepideko bizikleta ez izan nire indargune edo diziplina, etxean lasterketa izanda eta Zeberiotik pasatzen zela aprobetxatuz parte hartzea erabaki nuen. Prestaketak ez dauka zerikusirik mendi lasterketekin, mendian %100 zoaz denbora luzean erresistentzia aerobikoa landuz. Errepidean azken batean pelotoian zoaz, lasai eta bat batean erasoak, esprintak eta ihesaldiak ematen dira. Ondorioz, ohituta nagoena baino serie laburragoak eta potentzia oso altuak landu behar dira edozein egoeretarako prest egoteko. Hasiera batean urduri negoen, baina denbora igarota ikusi nuen egun ona nuela. Azken aldapan, ordea, indar gehiegi txorakerietan xahutu ondoren lehen taldearen burua galdu eta helmugara irabazletik 50 segundora heldu nintzen, gutxi gorabehera.

Zein izan ohi da txapelketa berri bat prestatu behar duzunean egiten duzun prestaketa? Lehenik eta behin modalitatea kontuan izanda, distantzia, desnibela eta ibilbidea ondo aztertu behar dugu, eta behin hori prest daukagula planifikazioa hasten da. Nire aste arrunt bat horrelakoa da: Astelehenak atseden, asteartean serie laburrak (20, 15, 10 segundotakoak) asteazkenetan entrenamendu luzea (bizpahiru ordu), ondoren ostegunetan serie gehiago egiten ditut (hauek luzeagoak izaten dira minutu bat eta hiru tartekoak), ostiraletan atseden aktiboa (ordu eta erdi astiro) eta zapatuetan (domekan lasterketa badaukat) aktibazioa egiten dut (gorputza prestatzea lasterketarako). Lasterketarik ez dudanean erresistenzia lantzen dut hiru, lau edo bost orduko entrenamendu saioetan.

Nola hasi zinen bizikletaren munduan? Txikitan bizikletan anitz ibiltzen nintzen aitarekin (horiek bai gehiegikeriak). Nerabezaroan beste kirol batzuk praktikatu nituen (errugbia, trail runninga…) eta bizikleta alde batera utzi nuen. Tamalez, belauneko min batzuen ondorioz korrika egiteri utzi eta bizikletan ibiltzen hasi nintzen berriro. Azkenean, neukan maila ikusirik txapelketetan parte hartzen hasi nintzen, eta begira 5 urte ondoren hemen jarraitzen dut gozatzen, lehen egunean bezalaxe.

Mendi bizikleta da zure espezialitatea, baina duela urte bi errepideko txirrindularitzarekin ere hasi zinen. Hasiera batean mendi bizikleta bakarrik egiten nuen, baina hobetzeko asmotan Gravel bizikleta bat erostea erabaki nuen zeukan polibalientziagaitik (gurpilak aldatuta errepideko bizikleta baten antzekoa da) eta horrela Gravel munduan ere sartu nintzen. Hasieran esan dudan moduan abenturak gustatzen zaizkit eta Gravela abenturak bizitzeko primerako baliabidea da edozein terrenotik sartu zaitezke eta.

Errepideko txirrindularitzari dagokionez, oso desberdina da errepideko disziplina, pelotoian 50 edo 60km orduko joatea hasieran bertigoa ematen du. Gainera, Amurrio eta Laudioko lasterketetan profesionaletara helduko den jendearekin borrokan zaude eta Caja rural edo beste talde handiekin lehian ibiltzeak bere tokian jartzen zaitu. Maila handia dago eta pelotoitik apurtxo bat aldentzen bazara akabatuta zaude.

Baina txirrindularitza ez da bizikletako pedalei eragitea soilik; zure kasuan proba fisikoak ere egiten dituzu. Zergatik eta zertarako? Gaur egun bizikleta gainean egiten dugunaren zati handi bat neurgarria da, eta hor sartzen dira testak. Nik potentziaren bidez lan egiten dut eta Trainnning Performancen FTP, Laktato eta beste hainbat testen bitartez nire entrenamendu zonaldeak ezagutu ditut. Zonaldeen gaia nahiko konplexua da azaltzen, baina laburtuz 7 potentzia zonalde daude (errekuperazio, erresistentzia, tenpoa, unbrala, vo2 gorena, anaerobikoa eta neuromuskularra) eta frogen bitartez zonalde bakoitzari baloreak egozten dizkiogu (batioak). Ondoren, zonalde bakoitzean gure indargune eta ahuleziak ikusten ditugu eta ondorioz hauetan lan egiteko eta hobekuntza lantzeko zein batiotan lan egin behar dugun ezagutzen dugu.

Ba al duzu bizikletan ibiltzeko leku kuttunik Hego Uribe eskualdean edo inguruetan? Niretzako leku kutunenak Sarasola, Mandoia eta Zollo direla esango nuke. Badakizu zer dagoen goian, baina igotzen zaren bakoitzean ingurunea gozatzea ederra da.

Nora eramango zenuke zure kirola praktikatzen duen pertsonaren bat entrenamendu saio bat egitera Hego Uribetik? Argi eta garbi, Mandoiako aldapa gogorretara edo Galdakao eta Etxebarri gainean (Vivero) dauden jaitsiera zirraragarrietara. Posible bada, guztia egun berdinean egingo genuke, noski (barreak).

Gure eskualdeko lasterketei dagokionez, zeintzutan ibili zara eta horietako zein da berezia zuretzat? Berezienetarikoa Tierra Estella Epic dela esango nuke, 90km eta 3.000m +eko proba oso teknikoa da. Honek, fisikoki eta mentalki izugarri zigortzen zaitu, baina, behin helmugara heltzen zarenean sentitzen duzun poztasun eta gogobetetasuna deskriba ezina da. Tamalez, gure eskualdean ez da BTT edo MTB frogarik egiten gaur egunean, lehen Zeberion Zeberioxtrem egiten zen, eta inguruan beste froga batzuk, baina mendien jabegoen trabak eta erakundeen zailtasunak inguruko frogak desagertzea ekarri du.

Ikusi dugu ere lan handia egiten duzula mendian edo errepidean bizitako esperientziak sareratzeko. 2013an zabaldu zenuen Youtube kanala eta gaur egun 138 bideo dituzu 1.310 harpidedunekin eta 228.522 ikustaldirekin. Zein da helburua? Hasiera baten AJbiker kanala niretzako eta lagunentzako zabaldu nuen, lasterketak grabatu eta oroitzapen modura. Denborarekin, gero eta jende gehiago ikusten hasi zen bideoak eta azkenean Youtuber edo bilakatu nintzen (naiz eta deskribapen hori ez gustatu). Like eta harpidetu zaitez! (barreak).

Gainera, Ugaoko El Jaro kiroldegian monitore lez ari zara lanean. Zer eskaintzen duzu bertan? Laster 10 urte egingo ditut bertan lanean, jeste asko ezagutu dut, baita lagunak egin ere, esango nuke hori lan honen politena dela. Jarraituz, edozer gauza egiten gustatzen zaidanez jarduera anitz ematen ditut Ugaoko polikiroldegian, Gimnasio begirale, Espinning klaseak, Kardioboxing, multikirolak, igeriketa ikastaroak, etab.

Denboraldi berriari begira, nolako erronkak dituzu aurretik, Asier? Aurten denboraldi desberdina izango da, lasterketa gutxiago baina prestakuntza hobeagoarekin. Aurtengo erronka esango nuke Igualadako Volcatt lasterketa izango dela, bertan Jon Lopez Bediarrarekin bikote mailan lehiatuko naiz, espero ondo ateratzea eta garaipenarekin itzultzea.

Osorik irakurri

☉ Zeberio

Datorren urteko egutegia osatzeko argazki lehiaketa martxan ipini dute Zeberion

Argazkiak bidaltzeko azken eguna urriaren 31 izango da eta sari bakarra egongo da: pertsona birentzako bazkari edo afaria, Zeberio

|

Egunsentia, Zeberioko mendietan // Geuria

Zeberioko Udala 2026ko egutegia osatzen ari da eta herritarren argazkiak behar ditu, edukiak ilustratzeko.

Horretarako, Zeberioko argazkiak bilatzen ditu Udalak: bertako natura, eguraldia, pertsonak, baserriak, animaliak, lanak, inguruak… “Argazkiak horizontalak izan beharko dira, baina ez panoramikoak”, argitu dute udal ordezkariek. Herri galdeketaren bidez erabakiko dira egutegiko argazkiak, baita irabazlea ere.

Argazkiak bidaltzeko azken eguna urriaren 31 izango da eta sari bakarra egongo da: pertsona birentzako bazkari edo afaria, Zeberion.

Parte hartzeko Udalak argitaratutako kartelean ageri den QR kodea eskaneatuz edo esteka honetan topa daitekeen inprimakia betez egin daiteke.

Osorik irakurri

☉ Zeberio

Kortabaso eta haustarrien inguruko hitzaldia eta ibilbidea antolatu du Zeberioko Austarri Kultur Elkarteak

Urriaren 16an ‘Haustarriak eta kortabasoak’ izeneko hitzaldia eskainiko du Kepa Perez Urraza Austarriko kideak eta 18an Kortabaso eta haustarrietatik erakusketa-ibilbidea prestatu dute

|

Austarri Kultur Elkarteko kideak, Zeberion // Geuria

Austarri-Korta Kultur Elkartearen 25. urteurrenaren testuinguruan hainbat jarduera antolatu dituzte, duela aste batzuk GEURIAn iragarri lez.

Horien artean, urriaren 16an ‘Haustarriak eta kortabasoak’ izeneko hitzaldia eskainiko du Kepa Perez Urraza Austarriko kideak Zubialdeko ermita zahar aretoan (Hogarrean), 19:00etan. Zeberioztarraren erakusketan power point bat proiektatuko dute eta bertan Ganekogorta-Gorbeia inguruko 200 kortabasoen inguruan arituko dira.

Bestalde, urriaren 18an, zapatua, Kortabaso eta haustarrietatik erakusketa-ibilbidea prestatu dute datorren 09:00etatik 14:00ak arte. Hitzordua Ermitabarriko frontoia izango da. Bertan erakusketa egin eta ibilbideari hasiera emango diote Zeberioko elkarteko kideek.

Jarduera hauek Austarri Mendi Taldea eta Zeberioko Udalaren laguntzaz antolatu du Austarri Kultur Taldeak.

Osorik irakurri

☉ Zeberio

‘Dantza Plaza’ ekimenak zeberioztarrak ipini gura ditu dantzan, ostiralero

Austarri Kultur Elkartearen helburua, bariku guztietan herritarrak herriko plazara dantzan egitera ateratzea da

|

Trikitilari bat, aurtengo sandonietan // Geuria

Austarri Kultur Elkarteak ‘Dantza Plaza’ ekimena ipini du martxan, Zeberioko Udalaren laguntzarekin.

Helburua, bariku guztietan herritarrak herriko plazara dantzan egitera ateratzea da. Hori dela eta, 18:30etik 19:30era ipini dute hitzordua bertan.

“Etorri eta parte hartu!” animatu dituzte herritarrak kultur elkartetik.

Osorik irakurri