Azken ikasturteetan herrialde ezberdinetako ikasle ugari jaso dituzte Basauriko Sofia Taramona eskolan. Horregatik, bertako irakasleek argi izan dute ikasturtearen hasieratik kurtsoan zehar kulturartekotasuna ikusarazi eta haren inguruko sentsibilizazioa landu behar zituztela. “Irakasleok erabaki genuen martxoan kulturartekotasun hilabetea egingo genuela”, azaldu dute Celia Rubio Jimenez eta Ixone Aierdi Gillate 4. mailako irakasleek. “4.mailako tutoreok ikasturteko proiektuen aurreikuspena egiten hasi ginen eta aurrez pentsatuta bagenuen ere gure eskualdeko turismo gida bat egitea, gaiarekin lotura izan zezan harrera edo zerbitzuen gida bat prestatzea erabaki genuen”.

Gida hau 4.mailako ikasleen artean sortu dute: “30 ikasle dira gela bitan banatuta, baina guztion artean eta talde lanean oinarrituta gida bakarra osatu dugu bi gelen artean”, azaldu du Celiak. “Hasierako fasean, gure eskolaren errealitatea ezagutzeko galdetegi batzuk prestatu eta bidali genizkien eskolako familiei, euren jatorriak, herrialdeetako datuak, migrazio arrazoiak eta iritsitakoan topatutako beharrak ezagutzeko”.

“30 ikasle dira gela bitan banatuta, baina guztion artean eta talde lanean oinarrituta gida bakarra osatu dugu bi gelen artean”

Datuak jaso eta grafikoetan gure eskolako migrazio errealitatea ikusterakoan, ikasleak harrituta geratu ziren Sofia Taramona zentroko mapa osatzen duten 26 herrialdeak ikusi zituztenean. “Ondoren, gure herriko, Euskal Herriko zenbait ezaugarri ikasi genituen: kokapen geografikoa, lurraldeen banaketa, klima, erliebea…”. Ixoneren arabera, “eskolan dagoen herrialde kopurua ezagututa, ezinezkoa genuen horiek guztietan sakontzea; horregatik erabaki genuen gure geletako zazpi herrialdeak landuko genituela: Maroko, Georgia, Espainia, Honduras, Ecuador, Nigeria eta Euskal Herria. Eta herrialde horien berezitasun nagusiak ezagutu genituen”. Fase horrekin bukatuta eta galdetegietatik jasotako datuetan oinarrituta, ikasleekin batera hasi ziren pentsatzen zeintzuk izango ziren Harrera Gidak izan behar zituen oinarriak. Beti ere, umeen ikuspuntutik, ume migratu batek izan ditzakeen beharretara egokituz.

Marokotik Basaurira

Sofia Taramonara atzerritik etorritako familia guztien artean Aimane eta Aicharena dago (ama-alaba). Aimaneren senarra, Abdul, 2000. urtean heldu zen Etxebarrira hasiera batean, eta San Migelera ostean. Euskal Herrira iritsi baino lehen, Aicharen aitak Marokon egiten zuen lan gidari lez: “Afrikan gidari gisa lan egiten zuen aitak barazkiak garraiatzen”, azaldu digu Aichak. “Baina gero eta lan gutxiago zegoen, lehia handia zegoelako. Gainera, hasiera batean bi ahizpa izan ginen, baina zortzi urteren ondoren nire anaia jaio zen, hirugarrena. Momentu hartan korapilatu zen kontua, eta ondorioz hilabete amaierara heltzea inoiz baino erronka zailagoa bilakatu zen behar bezala bizi ahal izateko”. Abdulek neba-arrebak zeuzkan Espainian, eta Marokotik alde egiteko esaten zioten.

Euskal Herrira iritsi eta bertan gozogintzan egin zuen lan Abdulek, eta egoera egonkortu zenean emaztea eta seme txikiena ekarri zituen, beste alaba biak Marokon utziz. Urte batzuk igaro ostean ekarriko zituen Etxebarrira, eta urte gutxiren buruan San Migelera etxez aldatu ziren eta Sofia Taramonan hasi ziren ikasten Aimane eta Abdulen seme-alabak. Abdul 2021ean hil egin zen, eta Aimane bilakatu zen familia buru, etxekoandre bezala lan egiten. “Funtsezkoa iruditzen zait pertsona migratuentzat gida bat izatea, hizkuntza ikasteko edo medikuarengana joan behar baduzu bereziki”, azpimarratu du Aichak amaren ondoan. “Oso baliagarriak dira batez ere atzerritik hona heldu diren pertsona horientzat; hemen jaiotakoek ez dituzte arazo horiek izaten normalean”.

“Funtsezkoa iruditzen zait pertsona migratuentzat gida bat izatea, hizkuntza ikasteko edo medikuarengana joan behar baduzu bereziki”

Gida honen edukia ikasleekin batera adostu zuten irakasleek ume etorkin batek izan ditzakeen beharretan pentsatuz. Honako atalak ditu: Basauri eta San Migelgo informazio laburra (historia, auzoak, biztanleak eta jaiak), Euskal Autonomi Erkidegoko hezkuntza sistemaren inguruko nozioak, zelan gauzatu matrikula eta zein den Basauriko hezkuntza eskaintza, herriak dituen aisialdi aukerak, eskolaz kanpoko jarduerak, kirola egiteko aukerak, euskara zer den eta euskara ikasteko aukerak… “Euskara beti gustatu izan zaigu, oso hizkuntza polita iruditu zaigu. Niri asko gustatzen zait hemengo hizkuntza bezalako zerbait ikasteko aukera dudan bakoitzean”, gehitu du Aichak.

Bestalde, osasun arreta nola lortu eta eskualdeko ospitale eta anbulatorioak zeintzuk diren, herriko garraiobideak… azaltzen du Gidak: “Gure ikasleek kontatzen dutenagatik, burokrazia administratiboak eta hizkuntza ezberdina hitz egiteak zaildu egiten dizkie egin beharreko tramite guztiak (eskolaratzeko matrikulazioa, diru-laguntzak, osasun arreta…). Horregatik bereziki uste dugu administrazioak prest egon behar duela gaur egungo migrazio mugimendu hauei erantzuteko. Eta beharrezko informazio eta harrera plan egokiak prestatu behar direla”.

Gainera, ikasleek eurek sortutako Bilboko free tour gida bat egin dute. “Geletako ikasle eta familiei galdetuta, oso gida erabilgarria izan zitekeela komentatu ziguten. Edozein herritan harrera egiteko momentuan beharrezkoa den oinarrizko informazioa biltzen duelako”, azaldu dute Celiak eta Ixonek. “Egia da lana eta etxebizitza bezalako gaiak ere oso baliogarriak izan zitezkeela, baina ikasleek azaltzeko gai korapilatsuagoak izan zitezkeela pentsatu genuen”. Harrera Gidak ikusgarritasuna izateak onurak izan ditzake edozein pertsona migraturentzat lehenengo, eta ondoren, baita edozein administraziorentzat eredu ere: “Edozein pertsonak proiektu eta gida honen berri jaso nahiko balu, arazo barik emango genuke beharrezko informazio guztia. Azken batean balio soziala du eta hori da garrantzitsuena: pertsona migratuak gurean gozotasunez eta mimoz jasotzea eta haiekin batera gure herriaren identitatea landu eta garatzea. Ezin dugu ahaztu guk badugula izana eta hori transmititzea ere gure esku dagoela, baina ezin dugu ukatu duela 20 urteko eta oraingo Euskal Herriko biztanleak ez garela berdinak, beraz, gure esku egongo da egoera horretaz baliatu eta gurea lantzea”.