[Geuria #079 alean argitaratutako erreportajea] 2015ean lehen aldiz eskaini zuten San Migeleko Sofia Taramona ikastetxean gimnasia erritmikoa eskolaz kanpoko ekintza bezala. Lehenengo urte hartan ikasle gutxi animatu ziren parte hartzera, baina bidean lehenengo harria jarri zen. Ibone Diez (Arrigorriaga, 1996) izan zen entrenatzailea eta horrela mantendu da gaurko egunera arte, Lilura gimnasia erritmikoko klubaren sortzaile eta zuzendari bilakatu arte. Sofia Taramonako gimnasioan klaseak ematetik, bost talde ezberdin dituen klub bat sortzerainoko ibilbidea izan da hau. Hala ere, Sofia Taramonarekin harreman estua izaten jarraitzen du klubak.

Zergatik erabaki zenuen taldea sortzea?
Duela sei urte lehenengo mailan zeuden neska talde batekin hasi nintzen lanean, baina, seigarren maila bukatu eta institutura pasa direnean ezin izan dute gimnasia erritmikoarekin talde berean jarraitu. Beraz, arazo hau konpontze aldera erabaki nuen Lilura kluba sortzea, elkarrekin jarraitu nahi genuelako.

Helburu nagusia.
Klubaren helburu nagusia disfrutatuz kirola egitea da. Baina, honi gehitu behar zaio gustuko duzun zerbaitetan ahalegintzea edo arduratsua izatea. Azken hau argi ikusten da etxerako lanak egiteko orduan, haien denbora antolatu behar dutelako, entrenamenduetara etortzeko konpromisoa hartu baitute. Haien denbora era egokian antolatzen ikastea behar-beharrezkoa dute. Hortaz gain, klubaren xedeen artean gimnasia erritmikoa ezagutzera ematea  dago. Izan ere, kirol gutxitua denez, haur batek ez du bere aukeren artean izaten kirol batean hasi nahi duela esaten duenean; gehienetan, futbola, dantza eta saskibaloia daude umeen buruetan.

Zer lantzen da gimnasia erritmikoan?
Alde fisikoari dagokionez, erritmoa, malgutasuna, psikomotrizitatea eta koordinazioa lantzen dira. Horretarako, beroketak eta luzaketak egitea oso garrantzitsua da; horregatik, klasearen zati handi bat horretan aritzen gara, arazorik ez izateko eta malgutasuna ondo landu ahal izateko. Koordinazioa funtsezkoa da gimnasia erritmikoan, dantza bat egin behar delako beste zenbait pertsonekin batera eta hainbat tresnekin. Gainera, dantzak taldeka direnez, talde lana eta kontzentrazioa lantzea nahitaezkoa da hanka-sartzerik ez izateko. Alde psikologikoari erreparatuta, konfiantza lantzeak garrantzi handia du. Gimnasia erritmikoak haiengan konfiantza lortzen laguntzen dienez, oso lotsatiak diren haurrei lotsa galtzen laguntzen die, jendearen aurrean egoten ikasi behar baitute. Txikiak direnetik ezinbestekoa da kiroltasunez irabazten zein galtzen irakastea.

Zergatik gimnasia erritmikoa?
Nire kasuan, bost urterekin hasi nintzen kirol honetan jarduten, eskolan. Entrenatzaile izatea nire pasioa da. Lanetik irteten naizenean korrika batean nator entrenatzera, ia aldatzeko denborarik gabe. Hamasei urterekin atera nuen entrenatzaile izateko titulazioa, hiru urtetan ateratzen den goi mailako gradua, eta momentu hartatik entrenatzailea izan naiz. Azken punturaino eramandako zaletasuna da niretzat entrenatzaile izatea.

Kiroltasunez galtzea aipatu duzu.
Lehenik eta behin, eskola-kirola dela barneratu beharra dago. Ikasturte osoan lanean aritu gara txapelketara iritsi eta ondo atera dadin, ikasturtean zehar landu dugun guztia bi minututan erakutsiz. Ondo edo gaizki atera daiteke, baina ahalegina eginda dago jadanik, eta gaizki ateratzen bada ez da ezer gertatzen, akatsetatik ikasi eta aurrera jarraitu beharra dagoela irakatsi behar zaie. Dantza gaizki irteteak ez du esan nahi egiten ez dakitenik, gehienetan presioagatik izaten baita, zortzi urterekin 12 epaileren aurrean egon behar izateak gainditu egiten zaituelako. Batzuetan negar egiten dute haientzat garrantzitsua delako dantza ondo irtetea, baina negar egitea ez da txarra, zure sentimenduak adierazten dituzulako. Mezu hori helarazten jakitea garrantzitsua iruditzen zait baita ere.

Psikologikoki kirol oso zorrotza da. Zergatik?
Eskola mailan ez da horrela. Hala ere, kirol bezala, gimnasia erritmikoa hain zorrotza da eguneroko zortzi orduko entrenamenduetan egin duzuna minutu eta erdian erakutsi behar duzulako. Izan ere, maila profesionalean diharduten gimnastek egunero zortzi edo bederatzi orduz entrenatzen dute minutu eta erdiko lau dantza egiteko. Hortaz, zure burua kontrolatzen jakitea da gakoa; izan ere, maila horretan denek kalitate handiko dantzak egiten dituzte. Presioa maneiatzen dakienak irabazten du.

Nola erabakitzen du norbaitek gimnasta izan nahi duela?
Zaila da. Gimnasia erritmikoa praktikatu nahi dutela erabakitzen duten haurrek haien ahizpek kirol hau praktikatzen dutelako edo telebistan ikusi dutelako  izaten da. Gehienetan erabakia oso loturik dago ingurukoekin, oso zaila da inguruko norbaitek praktikatu ezean gimnasta izan nahi duzula erabakitzea, jendeak, orokorrean, ezagutzen ez duen kirola delako. Telebistan gutxitan agertzen den kirola izanda Joko Olinpikoek eragin handia dute parte-hartzean, kirola era masibo batean ikusteko aukera bakarretako bat delako. Hortaz, horri esker aukera dago gimnasia erritmikoa ezagutzen ez duen ume batek gimnasta izan nahi duela erabakitzeko.

Sozialki emakumeari lotzen zaion kirola da.
Gure klubean bi mutil daude. Haien arrebek gimnasia erritmikoa praktikatzen zutenez erabaki zuten haiek ere probatu nahi zutela. Hala ere, sozialki gimnasia erritmikoa emakumeei oso loturik dagoenez, hasierak zailak dira mutilentzat. Mutil batek futbolean ibiltzeko gogoa baldin badu inork ez du bere erabakia zalantzan jartzen. Horrela izan beharko luke kirol guztietan, kirolek ez luketelako generorik izan behar. Hasierak zailak izan daitezkeen arren mutilek asko disfrutatzen dute kirol honekin, hala gertatzen da gure klubean dauden mutilen kasuan. Horregatik, nik beti animatzen ditut familiak estereotipoak alde batera utzi eta haien semeak gimnasia erritmikoan izena ematera, hori baldin bada haurrek nahi dutena, noski. Gizartea aldatu egin da, eta kirolak horren isla izan beharko luke. Izan ere, gimnasia erritmikoaren kasua bitxia da oso. Beste kiroletan berdintasunerako pausoak ematen diren bitartean, batzuetan emakumezkoen taldeak egotea zaila den arren, gimnasia erritmikoa, igeriketa sinkronizatuarekin batera, kirol bakarra da non Joko Olinpikoetan gizonek zein emakumeek parte hartzen ez duten.

Zein onura izan ditzake gimnasia erritmikoak haur txikiengan?
Oso txikiak diren haurrengan koordinazioa lantzeko oso erabilgarria da gimnasia erritmikoa. Ni, esaterako, arritmikoa nintzen txikitan, horregatik, nire amak erabaki zuen ondo etorriko zitzaidala gimnasia erritmikoa egitea, eta begira non bukatu dudan. Malgutasuna, koordinazioa eta mugikortasuna lantzeko oso ondo datorren kirola da hau. Gainera, txikitatik astean bi aldiz entrenatzera joateak ohitura bat sortzea eta zure denbora era egoki batean antolatzea dakar berarekin. Kirol orok alde positibo anitz ditu umeengan.

Nor dago Lilura taldearen atzean?
Ni naiz proiektu osoaren burua,baina betidanik entrenatu dudan neska batek, Idoia La Ordenek, laguntzen dit entrenamenduetan. Hamalau urte zituenetik Sofia Taramonan egon da nirekin entrenatzaile bezala laguntzen, eta, egun, bigarren batxilergoko ikasketak eta entrenatzaile lanak aldi berean egiten ditu. Laguntza hau funtsezkoa da niretzat, badakidalako noizbait nire burua proiektua uztera behartuta ikusten badut norbait hemen egongo dela hau aurrera eramaten. Agian bost urteren buruan ezingo dut Lilura taldearekin jarraitu, baina Idoia bezalako pertsona bat edukitzeak lasaitasuna ematen dit.

Hortaz gain, Sofia Taramona ikastetxeko IGEtik laguntza handia jaso dut hasieratik. Izan ere, bost urtez egon naiz gimnasia erritmikoa eskaintzen ikastetxean IGEren bitartez, haiek antolatzen baitzituzten taldeak. Egun, Lilurak Sofia Taramonako IGErekin duen erlazioa handia da, hirugarren mailara arteko haurrek ikastetxeak eskainitako ekintzen pean egiten baitute gimnasia erritmikoa. Ez ditugu gure erlazioak apurtu ikastetxearekin.

Orain arte, Sofia Taramona ikastetxearen izen pean lehiatzen ibili garen bitartean, Basauriko udalak diru-laguntzak eman dizkigu. Honi esker maillotak erosteko aukera izan dugu, ehun bat euro baitira bakoitza eta familia askorentzat zama bat izango litzateke. Maillot hauek eskolarenak dira orain eta Lilurak erabiltzeko aukera izango du.

Zergatik dira beharrezkoak horrelako taldeak?
Normalean, haurrak garenean kirol berdinetara jotzen dugu beti. Horrelako taldeak egonda aukera ematen diegu umeei beste kirol batzuetan ibili ahal izateko. Gimnasia erritmikoan ibiltzen denari, gehienetan, asko gustatzen zaio, baina egia da zaila dela hastea. Nire kasuan, adibidez, bost urterekin hasi nintzen eta hau izango da lehenengo urtea gimnasia erritmikorik gabe, eta egia esanda, oraindik ez dut barneratu. Hogei urtez kirol berdinean egonda harreman oso estua eratzen duzu berarekin. Horregatik, nik hainbeste disfrutatu izan dudalako, gustatuko litzaidake jendeak aukera bat ematea gimnasia erritmikoari, askotan ezezaguna delako.

Gimnasia erritmikoak hainbat modalitate ditu.
Gimnasia erritmikoan, ariketa bakoitzean parte hartzen duen jende kopuruaren arabera bi modalitate daude: indibiduala eta taldekakoa. Taldekakoetan bost edo sei gimnasta daude. Kopururen banaketaz gain, erabiltzen diren tresnen arabera sailkatzen dira ariketak. Pilota, soka, uztaila, mazak eta xingola dira tresna hauek, eta ordena horretan erabiltzen dira adinaren arabera. Txikienak esku libreekin hasten dira eta horren ostean pilotara igarotzen dira, printzipioz errazagoa delako, baina nagusitzerakoan berriz erabiltzen da pilota eta hor ikusten da hain erraza ez dela, ariketak oso ezberdinak direlako. Soka gutxien erabiltzen den tresna da, eta zaila da harekin egindako dantzak ikustea; izan ere, Joko Olinpikoetan ez dago tresna hau erabiltzen duen modalitaterik.

Bakarka edo taldeka.
Kanpotik ikusita askok pentsa dezakete bakarka egiten duten gimnastak direla klubean onenak direnak, baina ez da horrela. Bakarka lehiatzera nor doan erabakitzerako orduan hainbat gauza izan behar dira kontuan, hala nola, arazoetatik irteteko gaitasuna, erraztasuna izatea jendearen aurrean egoteko edo harrotasun puntu bat izatea dantzatzerako orduan. Taldeka dabiltzanei dagokienez, agian lotsatiagoak izan daitezke,  baina beste ezaugarri batzuk nahitaezkoak dira, moldatzeko gaitasuna, esaterako.

Zein da fisikoki modalitate gogorrena?
Xingola izango litzateke modalitaterik gogorrena. Erabiltzen zailena da momentu oro mugimenduan egon behar delako. Halere, nire gustukoena da, eta, nire ustez, ikusle bezala ikusgarriena da. Gainera, pertsonalki nire emaitzarik onenak xingolarekin izan dira; pasaden urtean Euskadiko txapelketan txapeldunorde geratu nintzen tresna honekin. Horregatik, tresna honekin dudan erlazioa oso estua da.

Zer adineko jendea dago taldean?
Bost urtetik hamabost urterainoko gimnastak ditugu klubean. Hauek bost talde ezberdinetan daude banatuak haien adinaren arabera: hastapena, benjaminak, alebinak, infantilak eta kadeteak. Gaur egun kadeteak diren gimnastak aurretik nirekin egonak ziren Arrigorriagan entrenatzailea nintzenean.

Herrian kirolarekiko interesik dagoela uste duzu?
Begirada sei urte atzera botaz gero, San Migelen ez zegoen gimnasia erritmikoa eskaintzen zuen talderik. Hortaz, Sofia Taramonan hasi ginenean jendeak ez zekien askorik kirolaren inguruan. Sortu genuen lehenengo taldean adin ezberdineko jendea nahastu behar izan genuen. Hamar ume inguru zeuden momentu horretan. Egun, berrogeita hamar inguru daude, lau talde ezberdinetan. Beraz, esango nuke interesa egon badagoela. Orain daukagun helburua da Ugao bezalako inguruko herrietan, non gimnasia erritmikoko talderik ez dagoen, haurrak klubera erakartzen, kirola praktikatzeko aukera izan dezaten.

Zer egin behar da Lilura taldean sartzeko?
Liluran sartu ahal izateko bi bide daude: e-posta bidez ritmicalilura@gmail.com-era eta bestea telefonoz 630 441 817 zenbakira. Gainera, astelehenetik ostiralera Sofia Taramonako gimnasioan gaude, beraz norbaitek gimnasia erritmikoa frogatu nahi badu guztiz gonbidatuta dago.