☉ Ugao
Ane Ayerdi: «Korrikaren emozioa haurrei sortzea bururatu zitzaidan»
Ane Ayerdi Coira ugaotarra Dublingo Luttrel House Creche and Montessori ikastetxean irakasle lanetan dabil iaztik. Aurten, eskolako egitarauan Korrika txertatu du eta bere gelako haurtxoekin landu du, peto, lekuko eta guzti!
Iazko abuztuan iritsi zen Ane Ayerdi Coira (Ugao, 1996) Dublinera, Luttrell House Creche and Montessori ikastetxean irakasle bezala lan egiteko. Beste irakasle baten laguntzaz, 1 eta 2 urteko hamar umez osatutako taldean egiten du lan Anek. Urte hasieran, honakoa bururatu zitzaion: Korrika ekimena eskolan lantzea. Ugaotarraren hitzetan, gurasoak lehen unetik “oso motibatuta” egon dira eta euren kulturakoa ez den proiektu “oso interesgarri hau” beren umeekin lantzeagatik eskerrak eman dizkiete irakasleei. Eskuz egindako petoak eta kartoizko pankarta prestatu, eta eskolako patiora irten ziren irakasleak umeekin ‘Hitzekin’ abestiagaz ‘korrika’ egitera. Ikustekoa! Dublinen lur hartu zuenetik argi izan zuen Korrika bere taldeko programazioan txertatu nahi zuela, eta aurten Ugaoko Korrikan egon ezin izan bada ere Dublineko haurrei irakatsi die Korrika zer den.
Zerk eraman zintuen Dublingo Luttrell House Creche and Montessorira?
2021eko ekainean Zeberion lagun baten kontzertua ikusten geundela, ezagun batek Irlandan irakasleak behar zirela esan zidan, argitalpen bat ikusi eta berak bere kurrikuluma bidali zuela. “Irlanda?” pentsatu nuen. Inoiz ez nau Irlandak asko motibatu, ezta udan bisitan joateko ere. Baina Euskal Herrian lan finkorik ez nuenez eta esperientziak eta abenturak bizitzeko prest nagoenez, nik ere kurrikuluma bidali nuen. Gainera, baneukan pentsatuta atzerrira lan egitera joatea. Horrez gain, ingelesa hobetzeko aukera ezin hobea zela pentsatu nuen. Hurrengo astean nirekin kontaktuan jarri ziren eta, elkarrizketa bi egin ondoren, kontratatu ninduten.
1 eta 2 urteko hamar umeko talde bategaz egiten duzu lan. Nolakoak dira bertako haurrak?
Niretzat oso bereziak dira, aurretik ez dut inoiz hain txikiak diren umeekin lanik egin. Beraz, haien lehenengo pausoetan, haien lehenengo hitzetan egotea hunkigarria iruditzen zait. Gainera, zortzi ordu ematen ditut eurekin eta sortu dugun harremana oso estua da. Hamarrak Irlandan jaioak dira, baina baten gurasoak Italiatik etorritakoak. Beraz, gehiengoen ama hizkuntza ingelesa da, ez dute irlanderaz hitz egiten. Egia esan oso gutxi erabiltzen da irlandera, kaletik ez da inoiz entzuten, pena handia da. Hasiera oso gogorra izan zen niretzat: egokitzapena luzea izan zen, bai umeak, bai ni neu berriak ginen zentroan eta errutinara moldatu arte hilabete oso bat igaro zen. Baina orain, orokorrean lasaiak eta bizkorrak dira!
Zein da aldea Dublingo eta Euskal Herriko hezkuntza ereduen artean?
Batetik, hemengo ratioak oso baxuak dira, 1-2 urteko umeekin lan egiterakoan gehienez bost umerekin egon naiteke, horregatik bi irakasle gara gelan, Clara eta ni. Elkarrekin oso ondo moldatzen gara. Zorte handia izan dut, gela berean beste irakasle batekin koordinatzea eta lan egitea zaila izan baitaiteke. Hemen oso ohikoa da, gure gela guztietan bi irakasle daude.
Beste alde batetik, Euskal Herrian beti zure gelan zaude, nahiz eta bi ume izan, baina hemen ez. Hau da, ni beti nago nire gelan ‘class leader’ naizelako, baina ume gutxi baldin baditugu, 5 edo gutxiago, nire lankidea beste gela batera bidaltzen dute errefortzu bezala. Orain, horretara ohitu naiz, baina hasieran ez nuen ulertzen zelan zure klasetik atera eta beste gela batera joan beharraren logika.
Eta lan-baldintzen inguruan, ba al dago aldea?
Euskal Herriko eskola publiko batekin konparatuz gero, alde handia dago. Hemen lau aste ditugu opor eta bi bakarrik har ditzakezu jarraian. Aurten aurrenekoz, eskola abuztuko lehen bi asteetan itxiko dute. Orain arte eskola egunero egon da zabalik, jai egunetan izan ezik, ekaina, uztaila eta abuztua barne. Soldata altua da baina hemen bizitzea garestiagoa ere bai. Orokorrean Euskal Herriko lan-baldintzak hobeak direla esango nuke, horregatik ez dut nire burua hemen ikusten etorkizun urrunean: orain esperientzia batu, ingelesa hobetu, lan berriak bizi eta bueltatu.
Nolakoa da Luttrell House Creche and Montessori zentroa?
Luttrell House Creche and Montessori zentro pribatua da eta Haur Hezkuntzako zikloa hartzen du bere baitan. Hau da, gure eskolan bukatzen dutenean, ikasleak Lehen Hezkuntza eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza duen zentro batera doaz. Irlandako eskoletan ez dago aukerarik HH eta LHko zikloak zentro berean izateko. Zentroa berez Dublineko auzo aberats batean dago kokatuta, beraz oso garestia da. Gainera, bertako familiek bi seme-alaba baino gehiago izatea ohikoa da. Gutxi gora behera, nire ikasle baten gurasoek 1.200 euro ordaintzen dituzte hilero seme-alaba bakoitzagatik, nahiz eta egunero hiru ordu (9:00-12:00) gobernuak ordaindu.
Zentroan bost gela daude: Tiny tots 1, Tiny tots 2 (nire gela), Play school, junior montessori eta Pre-school. Esan bezala, bi irakasle daude gela bakoitzean. Atzekaldean hiru gune diferente daude, hiru patio, eta bertara irteten dira umeak euria egiten ez duen egunetan.
Goi-mailako familiak direla esan duzu.
Zentrora etortzen diren ume guztiak goi-mailako klasekoak dira eta 95% irlandarrak dira. Etxean italieraz, gazteleraz, portugesez edota frantsesez hitz egiten dutenak ere badaude. Lehen egunetan gurasoak umeen bila nola datozen ikusteak barregura eman zidan: ohikoena gurasoak kotxean etortzea da, eskolaren atean parean gelditu, umea jaso eta barrura! Askotan ‘take away’ bat dela dirudi.
Hizkuntzaren aldetik, ingelesez egiten da, erabat, bai gurasoekin, bai umeekin. Irlandera ez dugu inoiz erabiltzen, bertan lan egiten dugunok ez dakigulako. Baina, orokorrean, HHn ingelesez jarduten da eta LHtik aurrera irlandera sartzen dute.
Ane Ayerdi, Dublingo eskolan // Utzitakoa
Aurten ezin izan zenuen Ugaoko Korrikan parte hartu, eta Korrika bera Dublinera eraman zenuen.
Umeekin beste kultura batzuk lantzea oso aberatsa da. Beraz, zergatik ez nirea? Apirileko plangintza egiterakoan Korrika txertatu nuen ‘extra’ modura. Martxoan Korrika hasi zenean, pena handia eman zidan herrikideekin batera ezin parte hartzea. Beraz, nire emozioa eurei transmititzea eta eurekin korrika bizitzea bururatu zitzaidan.
Zer egin zenuten Korrikaren egunean eskolan?
Korrikako abesti guztiak jarri genituen ikasgelan. Musikarekin batera, petoak, pankarta eta lekukoak prestatu genituen eta patiora irten ginen “korrika” egitera “Hitzekin” abestiarekin. Umeak oso txikiak dira, beraz korrika egitearena ez zen uste bezain ondo atera. Hala ere, asko disfrutatu genuen. Egun berezia izan zen niretzat. Bide batez, Clara aipatu nahiko nuke, nire lankidea. Sevillako herri batekoa da. Asko lagundu ninduen, oso motibatuta zegoen. Hemendik bihotz-bihotzez eskerrak eman nahi dizkiot, gure kulturari izandako errespetuagatik, hainbeste laguntzeagatik eta egun hori nirekin bizi izanagatik.
Korrika22ko eskuz egindako petoak // Utzitakoa
Zelako harrera izan zuen Korrikak ikasle eta euren gurasoen artean?
Gurasoek hasieratik jakin izan dute ni Euskal Herrikoa naizela. Batzuk umeekin euskaraz egiteko eskatu zidaten. “Circle-time” momentuan euskaraz abestiren bat abesten dugu, Pintto-Pintto, kasu. Hortaz, Korrikaren proiektua azaldu nienean asko gustatu zitzaien. Korrikaren proiektua azaltzeko, mezu bat bidali nien nire azalpenekin, wikipediaren linkarekin, YouTubeko zuzeneko emisioarekin, ibilbidearen argazkiarekin eta Ugaoko korrikaren bideoarekin. Harrituta gelditu ziren, ez zekiten Korrika zer zen eta ideia asko gustatu zitzaien. Batzuk bazekiten zeozer Euskal Herriari buruz, baina ezer ere ez Korrikaren inguruan.
Umeek ondo baino hobeto pasatu zuten, egun berezia izan zen eurentzat ere. Gixajoek “korrika” egitera irten ginenean ez zuten ezer ulertzen, baina oso barregarria izan zen: ume bakoitza bere kabuz korrika hasi zen, hara eta hona. Mundiala! Ume guztiek etxera eraman zituzten petoak eta lekukoak.
Lankideen babesa ere izan nuen. Denei piztu zitzaien Korrikaren inguruko jakinmina. Eurei ere bidali nien informazioa.
Irakasleen artean ez zara atzerritar bakarra izango.
Guztion artean haerreman ona dugu. Aste honetan lanean hasiko da gazte bat, eta bera da irlandarra den bakarra. Gainontzekoak atzerritarrak gara: Euskal Herria, Estonia, Polonia, Sri Lanka eta Espainiakoak dira nire lankideak. Sukaldaria eta zentroko nagusia bertakoak dira. Nahiz eta askorekin eskolaz kanpo harremana izan, Kristina, Estoniako emakumea, bereziena da niretzat. Hasieratik izan dut ama bezala, asko lagundu nau. Baita Raquel ere, Valentziako neska bat, berarekin berba egin nuen etorri aurretik eta lagun onak gara.
Nolakoa da zure bizimodua Dublinen?
Ni ez naiz zentroan bizi. Eskola dagoen auzoan bizi naiz. Beraz, oso lasaia eta familiarra da nire bizimodua. Estatu Batuetako pelikuletan ikusten diren auzoen antza du. Asteburuetan umeek etxe aurrean jolasten dute, familiak txakurrarekin paseoan ateratzen dira eta halakoak. Oso lasaia da.
Irlandan bizitzea oso garestia da. Astebururo taberna zuloan sartu eta orduak eta orduak bertan ematea garestia da. Ugaon, arratsalde guztiak eman ditzakegu tabernan, baina hemen ez. Ez dago terrazarik eta trago bakoitzak 7 eurotik gora. Ezinezkoa da gure erritmoa hemen eramatea. Baina esan beharra dago, Pub-etan sortzen den giroa ezin hobea dela, zuzeneko musika aurki dezakezu astebururo. Gustatuko litzaidake horrelakoak gurean izatea.
Asteburuak herrialdea bisitatzeko erabiltzen ditut, kotxea alokatu eta Irlandako gune ezberdinetara goaz, batzuetan hemen ezagututako jendearekin eta beste batzuetan bisitan etortzen diren lagunekin eta familiarekin. Hasieran kotxea beste aldetik gidatzea erronka bat izan zen, baina azkenean moldatu nintzen eta orain ez daukat inolako arazorik eskuinetik gidatzeko!
Etorkizunari begira, non ikusten duzu zure burua?
Etorkizunean nire burua Euskal Herrian ikusten dut, Eskola publiko batean irakasle. Hala ere, behin betiko Euskal Herrian geratu aurretik, esperientzia berriak bizi nahi nituzke. Adibidez, Idahoko (AEB) Boise Ikastolan lan egitea asko gustatuko litzaidake.
Azaroaren 1ean eta 2an Ugaoko XX. Jardunaldi Mikologikoak antolatu dituzte Udalak eta Ugaoko Historia eta Ingurumena ezagutzeko Zentroak.
Urtero lez, ekintza nagusi bi antolatu dituzte udazkenean hain tipikoa den hitzordu honetan: alde batetik goizeko mendi irteera egingo dute azaroaren lehen egunean eta arrastian jasotakoa sailkatu eta aukeraketa egingo dute.
Irteeran izena eman gura duten interesdunek Jane jauregira jo beharko dute edo 946 480 704 telefono zenbakira deitu. Izen emateak helbide elektronikoz egiteko aukera izango dute ere kultura.ugao@ortzadar.es helbidera e-posta idatziz.
Beste alde batetik, hurrengo egunean, azaroaren 2an, omenaldi berezia egingo diote Perretxikozale Nagusiari, 11:00etatik 14:00ak arte. Arrastian urteroko perretxikoen erakusketa antolatu dute.
Egitaraua | Ugaoko Jardunaldi mikologikoak 2025
Azaroak 1, larunbata
08:00 Mendi irteera, perretxiko bila (izena ematea beharrezkoa da)
Arratsaldean: mendian jasotakoaren sailkapena eta aukeraketa
Azaroak 2, igandea
11:00 Perretxikozale Nagusiari omenaldia
Eguerdian: Perretxikoen erakusketa
2025eko toki ekintzetarako dirulaguntza deialdiaren baitan Ugaoko Udalak hiru kontratazio egingo ditu. Hiru lanpostuak lanaldi osokoak izango dira, eta abenduan hastea aurreikusten dute, gehienez ere sei hilabeteko iraupenarekin.
Ugaoren kasuan, bi peoi (4 hilabete eta erdiz) eta administrari laguntzaile bat (6 hilabetez) hasiko dira lanean, eta hautaketa prozesua Lanbidek emandako hautagai zerrendaren artean egingo dute, baldintza jakin batzuk betez: langabezian egotea eta Lanbiden enplegu-eskatzaile gisa izena emanda egotea edota Ugao-Miraballesen erroldatuta egotea, gutxienez 6 hilabeteko antzinatasunarekin. Lan-esperientzia, lanpostuarekin lotutako prestakuntza eta egoera soziolaborala zein familiarra ere kontuan hartuko dira.
Parte hartzeko Lanbideren webgunean izena eman beharko dute herritarrek, azaroaren 5a arte: Zerbitzu anitzeko peoia eta Administrari laguntzailea.
☉ Ugao
Jardueraz betetako Gau Beltz “beldurgarria” antolatu dute Ugaon
Makilaje beldurgarria, karraju beldurgarria, photocalla, mozorro lehiaketa… askotariko jarduerataz gozatu ahalko dute etxeko txiki eta gazteek
Urriaren 31n Gau Beltza ospatuko dute Hego Uribe eskualdeko hainbat herritan (Basauri, Arrigorriaga, Etxebarri…) eta Ugao horien artean ageri da.
Izan ere, Udalak, Bizkaiko Foru Aldundiarekin batera zenbait jarduera prestatu ditu arrastitik gaualdera bitartean, Herriaren enparantzan eta inguruetan: makilaje beldurgarria, karraju beldurgarria, photocalla, mozorro lehiaketa…
Eguraldi txarra eginez gero, Herriaren enparantzako jarduerak Jane jauregira lekualdatuko lituzketela iragarri dute udal ordezkariek.
Egitaraua | Ugaoko Gau Beltza 2025
Urriak 31, ostirala
17:00 Makilaje beldurgarria, udaletxeko arkupeak
17:00 Karraju beldurgarria, Historia Ezagutzeko Zentroa
17:30 Photocall, Herriaren enparantza
17:45 Mozorro lehiaketa, Herriaren enparantza
18:30 Diskofesta, Herriaren enparantza
☉ Ugao
Zuriñe Suarez Moja: «Emakumeak arduratu dira beti baserriko lanez, kontrakoa ikusarazi den arren»
Ugaotarrari omenaldia egin diote GastroUgao azokako lehen edizioan, eta Landa Eremuko Emakumearen Egunaren atarian (urriak 15), igorren duen gaztandategian izan gara
Urriaren 15a Landa-Eremuko emakumeen eguna da, eta aitzakia horrekin elkartu gara Zuriñe Suarez Mojarekin (Ugao, 1976). Aurten Gastrougao Azokako lehen edizioa izan da eta ekitaldi horren harira omendu dute ugaotarra.
Baserri giroan hezi bazen ere, amak etxean bizitako lan gogorra ikusi eta gero baserri bizitzatik urruntzen saiatu zen, baina bidean Andoni ezagutu zuen, landa eremua maite duen basauriarra. Ezkondu eta elkarrekin hainbat proiektutan lan egin ostean Askibil izeneko gaztandegia zabaldu zuten Igorren. Bere bizitzaz, lan esperientziaz, ahuntzez eta nola ez, gaztaz mintzatu gara Suarezekin, Igorreko gaztandegiko ahuntz kuxkuxeroen artean.
Hilabete honetan omenaldia jaso duzu Gastrougao Azokan. Zer esan nahi du honek guztiak zuretzat, Zuriñe? Ilusio izugarria egin dit aintzatespen honek. Beti sentitu izan dut nire herriaren babes handia, baina errekonozimendu hori jaso dudala jakiteak… ez dut hitzik! Bihotzez eskerrak eman nahi dizkiot Udalari, lehen GastroUgao honetan egindako aintzatespen honengatik eta egin diren merkatuetan parte hartzeko aukera eman didan aldi guztiengatik. Eskerrak eman nahi dizkiegu, halaber, tokiko produktuekin sentsibilizatuta dauden eta horiek eskuratzen dituzten, baloratzen dituzten eta jendeari helarazteko borrokatzen diren denda horiei guztiei, hainbeste urtez gure atzetik ibili diren eta jarraitzen gaituzten guztiei.
Askibil gaztandegia, Igorren // Geuria
Gero eta gehiago dira baserri esparruko negozioak zuzentzen dituzten emakumeak, hala nola baserriak edo gaztandegiak, tradizioz gizonek egiten duten lana, edo gutxienez hori izan da esan digutena. Nola ikusten duzu gaur egungo panorama sektore horretako emakumeari dagokionez? Kontrakoa esango nizuke. Ahotsik izan ez duten emakume asko eta asko entzutea besterik ez dago: nik uste dut baserriko lanak beraiek egin dituztela betidanik; gizonak, berriz, kanpora joaten ziren lanera. Eta gizonak beti ikusarazi dituzten arren, emakumeek egiten zituzten benetan etxeko, baratzeko eta animaliekin egin beharreko lanak.
Hiru urte nituela, ama alargundu zen (‘kableko neska’ izan zen aitarekin ezkondu arte), eta baserria eta bi seme-alaba hezteko gai izan zen. Amari musutxo bat bidaltzeko aprobetxatzen dut, niretzat inspirazioa izan baita, bera aitaginarrebarekin batera baldintzarik gabeko laguntza eman didatelako. Ahalegin izugarria egin zuen amak. Hori dela eta, nire ideia ez zen landatik, abereengandik… baserri bizitzatik bizitzea; administrari ikasketak egin nituen.
Baina, azkenean, inork ez daki zer gertatuko den etorkizunean, eta Andoni ezagutu nuen. Andonik baserri bizitza maite du eta hara nora, berarekin ezkondu nintzen azkenean! Elkarren artean lan-proiektu bat hasi genuen eta orduan, ahuntzak, esne-ahuntzak eta jezte-ahuntzak aukeratu genituen, eta horrela, 1996an, lehen 12 txibatxoak ekarri genituen Murtziatik amaren baserrira. Inguruko askok esaten ziguten gure ideia hura zoramena zela eta ez genuela ondo amaituko. Hala ere, jendearen laguntza ere izan genuen, gure proiektua aurrera ateratzen lagundu ziguten lagunak, alegia.
Zuriñe, gaztandategiko lagun iletsuekin // Geuria
Esan beharrekoa da zaila eta neketsua izan zela. Ezer ezatik hasi ginen, eta oztopo ugari izan ditugu bidean, baina burugogor bi garenez, bizimodu hau izatea lortu dugu azkenik. Bestalde, emakumeek egunetik egunera ez duten hain zail mundu hau. Egia da lan asko dagoela egiteko, errealitatea ikusarazteko. ‘Landa XXI Euskadi’ko landa-eremuko emakumeen elkarteko zuzendaritza-batzordeko kidea naiz gaur egun, eta emakumeek eskubidez izan beharko lituzketen kontuak babesten eta defendatzen saiatzen gara. Esan bezala, oraindik lan asko dago egiteko eta borrokatzeko, baina hor dihardugu.
Baserri batean jaio arren zure lan-etorkizuna ez zenuen abeltzaintzan ikusten. Gauzak espero zenuen bezala atera ez arren… pozik zaude? Bizitzak behar duzun lekura eramaten zaitu, eta ez naiz ezertaz damutzen, guztiz kontrakoa. Bizitza hau sakrifikatuegia da, baina urteekin lortutakoa ikusten duzu, eta poztasun handia ematen du horrek. Ezerezetik abiatzeak lan asko ematen du, eta guztia lan gogorrarekin lortu dugu; beraz, harropuzkeria eman arren, pozik nago nire baserriarekin eta nire produktuekin. Oso pozik nago kontsumitzaileek nire produktuak gustoko dituztelako, eta penintsula osoko abeltzainek errespetatzen nautelako. Zer gehiago eska dezaket?
Ahuntz bat, eguzkitan // Geuria
1999an, Andonirekin batera, ‘Askibil’ gaztandegia zuzentzen hasi zinen, Igorren. Nola sortu zen proiektua? Negozioaren bideragarritasuna bilatuz bururatu zitzaigun ideia. Esnea saltzen soilik ez ziren kontuak ateratzen. Ganadutik bizitzeko gazta saltzea eraginkorragoa izango zela ikusi genuen, eta horixe egin genuen.
Zuen esnea ahuntz murtziar-granadarren arraza batetik dator. Ahuntz horien jatorrizko klimak ez du zerikusirik Euskal Herrikoarekin. Zergatik arraza hau eta ez bertako arraza bat? Jatorrizko arraza ez da berez esne-arraza bat, haragi-arraza bat baizik. Esne-azienda nahi genuen guk, eta eskura izan genituen arrazak Saanen, Alpina eta Granadako murtziarrak ziren. Azken arraza honek bereziki maitemindu gintuen, eta klima berokoa bada ere, ondo moldatu da Euskal Herriko klimara. Gainera, arrak bakarrik ekarri genituen; eme guztiak etxean jaioak dira, bizkaitarrak. Dena esan behar da eta aitortu beharrekoa da hasierak ere zoro samarrak izan zirela: nola maneiatu, elikatu, zer gustatzen zaien, zer zainketa behar diren… Dena ikasketa bat da eta esango dizut mundu hau etengabeko ikaskuntza prozesu bat dela. Etengabe birziklatu behar gara abeltzaintzan.
Andoni eta Zuriñe, Askibilen // Geuria
Antzina esnea saltzen zenuen Gamizen. Zergatik ahuntzena eta ez ardi edo behiena? Ugaotik Gamizera eraman genituen lehen 12 ahuntzekin hasi ginen. Bertan ukuilu bat alokatu genuen, ahal genuen neurrian handitzen joateko ideiarekin. Aurrerago, 1998an, baserri bat alokatu genuen Markinan. Han, Igorren ukuilurako pabiloia eta gaztandegia eraikitzen genituen bitartean, esnea saltzen genuen.
1999an Igorreko Loiate auzora lekualdatu ginen. Ahuntzak, ardiak edo behiak hautatzeko erabakiari dagokionez, erantzuna ahuntzak gustatzen zitzaizkigulako da. Nik, ez nuen ez ardirik ez behirik nahi. Euskal Herrian egiten den ohiko erabakitik urruntzen zen apustua iruditu zitzaigun eta ideia atsegin genuen. Esan eta egin!
Askibilek zer gazta mota eskaintzen dio kontsumitzaileari eta nolako bilakaera izan du urteetan zehar? Gaur egun, Askibilek gazta freskoa egiten du. Txuriak esne gordinez ondutako gazta, hau Auntzai Ondua da, gazta laktikoa, ruloa, Auntzai Leuna. Hiru horiek dira Euskal gazten gamakoak. Labeldun gaztetatik kanpokoak, esne berarekin eginak, Camenbert, Samurra motako gazta bat egiten dugu, iaz Loiate izenarekin birbataiatu genuena, gure etxaldea dagoen auzoa, jogurt naturalak ere egiten ditugu. Eta familiarekin bat egiten duen azkena ‘El Azulito’ izan da, gazta urdin bat, Bilbori keinu bat eginez bere izena jarri geniona: salgai jarri genuen urtean hiriko mikrobusaren urteurrenarekin eta merkatu berriarekin bat egin zuelako.
Gaztandegiko ahuntzak // Geuria
Esneki guztiak gure ahuntzen esnearekin bakarrik egiten ditugu; ez dugu bestelako esnerik erosten eta eskuz eta modu naturalean egiten dugu. Gure berme-zigilua da, abeltzainarengandik kontsumitzailearengana, hurbileko lokala, kimikarik gabea, tratamendurik gabea, badakigu zer saltzen dugun, eta horrela jendeak badaki zer erosten duen. Negozioaren garapena oso oparoa izan da.
Nire gazta ondua saltzen hasi nintzenean, egiten hasi ginen lehen gazta izan zen, eta jendeak jakin-minez eta mesfidantzaz probatzen zuen. Zorionez, hemen, ardia zen gehien estilatzen zena, publikoak ohiturak aldatu zituen eta beste esneki mota batzuetara zabaldu zen. Eta gure lurraldean, txikia izan arren, aberastasun handiko esnekiak egiten dituzten etxalde asko ditugu.
Murtzia eta Granadako ahuntzak kuxkuxeroak dira // Geuria
Gaur egun Euskal Gaztak proiektuaren parte zarete. Zer esan nahi du honek? Guretzat ardura garrantzitsua zen Hazi Fundazioa Eusko Labelaren familiari lehenagoko errezeta berreskuratuen gaztak eranstea eta horren parte izatea, 1999tik aurrera ahuntzain eta gazta egileak izanik. Ez genuen birritan pentsatu: horretan hasi ginen, bertako partaide izateko. Beheko mailatik sortzen diren produktuak ikusarazteko modu bat da, kalitatezkoak edo, orain esaten den bezala, egileenak direla adierazteko.
Askibil duela 25 urte hasi zen. Nolakoak izan dira ia hiru hamarkada hauek eta zer etorkizun iragartzen diozu? Bidea gogorra izan da, oso gogorra. Jende gutxik sinesten zuen gure proiektuan, eta ezer gabe hastea, lursail edo etxalde bat izatearekin alderatuta, zailagoa da. Edo, ganadua, zurea egin arte, aklimatatu egin behar da, ondo aukeratzen jakin behar da… eta hori lan izugarria da. Produktu desberdin batekin merkatua zabaltzea asko kostatzen da.
“Jendeak ezagutzen eta bilatzen dituen produktuak izanik, jarduera horretatik erretiroa hartzeko aukera izatea besterik ez dut eskatzen”
Garai hori igarota, eta jendeak ezagutzen eta bilatzen dituen produktuak izanik, jarduera horretatik erretiroa hartzeko aukera izatea besterik ez dut eskatzen. Eta belaunaldien arteko erreleboa egotea, aurrera ateratzeko bizitza behar izan duten proiektu horiek gal ez daitezen. Badakigu abeltzaintzan denetarik gerta daitekeela eta arrisku handia dagoela, baina dena behar bezala joango dela pentsatu behar dugu.
Ahuntz kuxkuxero bat, GEURIAko kazetariaren zorroa miatzen // Geuria
☉ Ugao
Ugaoko Jute fabrika ohian lan egindako emakumeen inguruko liburua salgai ipini dute Janen
Liburuak 5 euroko prezioa du eta astelehenetik ostiralera eskuratu daiteke 10:00etatik 14:00ak bitartean Jane jauregian
‘Miraballesko Jute Ehungintza-Emakumeen rola fabrikaren historia’ liburua salgai ipini dute Ugaoko Jane jauregian. Liburuak 5 euroko prezioa du eta astelehenetik ostiralera eskuratu daiteke 10:00etatik 14:00ak bitartean Jane jauregian.
Ugaoko ondarea izandako fabrika eta bertan lan egin zuten emakumeen historia jaso eta zabaltzeko ‘Miraballesko Jute Ehungintza-Emakumeen rola fabrikaren historian’ liburua idatzi du Josu Hernando Perez Euskal Herriko Unibertsitateko irakasleak Belen Alcalde lankidearekin batera. Jute ehungintza fabrikaren historia “lurperatuta” zegoela dio Hernandok: “Lantegiaren historia guztiz desagertuta zegoen, eta Udalak horren ikerketa bat egiteko proposamenaren haritik erabaki genuen liburu hau idaztea”.
Liburuaren helburua erreminta dibulgatiboa izatea da: “Urtebeteko dokumentazio eta artxibo lan handia dago liburuaren atzean baina helburu nagusia jendeak Jute Ehungintza Fabrikaren berri izatea da”.
Liburuak atal nagusi bi ditu: lehena, fabrikaren lehen mende erdia azaltzen duena, artxiboko informazioarekin osatu dute. Lan zaila izan dela azaldu du liburuaren egileak, informazioa “desagertuta” zegoelako eta Foru Aldundiko artxiboetatik jaso dute. Bigarren atala sei emakume langile ohien adierazpenekin osatu dute: “Elkarrizketen bidez mendearen bigarren zatiko historia ezagutu ahal izan dugu”, gehitu du Josuk.
Asun, Maritere eta sara // Geuria
Omenaldia, Udiarragan
Asun eta Maritere Ortiz de Zarate ahizpek eta Sara Ferrerok ez dute inoiz ahaztuko Ugaoko Jute fabrikan lan egin zuten garaia. Joan den martxoaren 13an bertan lan egin zuten emakume guztiak omendu zituen Udiarragako amabirjinaren elizan eta lehen ilarako bankuan eserita zeuden Asun, Maritere eta Sara.
14 urterekin haria egiteko makina erraldoiekin egiten zuten lan Ugaoko lantegian. Baina, esan bezala, omenaldiaren egunean irribarretsu zeuden Udiarragako eleizan, urte horietako oroitzapenak elkarren artean kontatzen eta bertan proiektatu ziren antzinako argazkiak adi-adi begiratzen.
Jose Mari Argoitia galdakoztarra hil da, Basconiako eta Athleticeko futbolari ohia
Sidenorreko presidentea ikertzen ari da Espainiako Auzitegi Nazionala, Israelgo arma enpresa bati altzairua saltzeagatik
Bideoa | Dozenaka pertsona elkartu dira Arrigorriagan Heidelberg enpresan gertatutako lan-heriotza salatzeko
Argazkiak | Aldatxa eta Urbiko Lagunak, Basauriko jaietako buruhandienak!
Argazkiak | Jaietan etenaldia egin dute ehunka basauriarrek Palestinari elkartasun keinu bat egiteko
Argazkiak | Laguntasuna eta Ontzak garaile, Basauriko jaietako Sokatira txapelketan
Bideoa | Dozenaka pertsona elkartu dira Arrigorriagan Heidelberg enpresan gertatutako lan-heriotza salatzeko
Bideoa | Berbalagun egitasmoa martxan da Basaurin eta Galdakaon, nobedade askorekin
