☉ Etxebarri
Eriz Delgado: “Ez dugu desgaitasunean sinesten; pertsonak anitzak gara eta hori baliatuta hiriak prestatu behar ditugu”
Ondarearen Europako Jardunaldien barruan, irisgarritasunari eta inklusibitateari buruzko ibilbide gidatua antolatu zuten Etxebarrin. Eriz Delgado Bizin Kooperatibako kidearekin berba egin dugu.
Geuria #079 alean argitaratutako elkarrizketa
Irakurri osorik PDFan
Urtero bezala eta udazkenaren helduerarekin, Ondarearen Europako Jardunaldiak antolatuko dira urrian Bizkaiko hainbat herritan, ‘Ondare irisgarria eta inklusioa’ ardatz hartuta. Etxebarrin ‘Guztion ondarea, denak parte’ jardunaldiak antolatu zituzten: alde batetik ‘Harrera’ izeneko erakusketa eta bestetik, ibilbide ludiko-historikoa. Bizin Kooperatibaren eskutik antolatu zuen Udalak ibilbide gidatua. Eriz Delgado (Usansolo, Bizkaia) Bizin kooperatibako kidearekin berba egin dugu.
Zer da Bizin Kooperatiba?
Gizarte-ekimeneko kooperatiba bat da Bizin, irisgarritasun- eta inklusio ikuspegi batekin erakundeei eraldaketan laguntzen diena. Guk kultura irisgarri eta inklusiboa deitzen diogu, eta horrekin mundu guztiak espazioetara, produktuetara edo zerbitzuetara jotzeko aukera izango du. Udalak, gobernuak, enpresa pribatuak, enpresa publikoak edota elkarteak laguntzen ditugu ideia batekin: gizarte barruan eraldaketa bat piztea eta txertatzen hastea.
Etxebarrin ibilbide gidatuak egin dituzue urrian ikuspegi inklusibo eta irisgarri hori azaltzen.
Hala da. Ondarearen Europako Jardunaldien aurtengo gaia ‘Ondare irisgarria eta inklusiboa’ izan da, eta Etxebarrin ibilbide gidatuak egin ditugu bertako ondarea ikusarazten, ikuspegi inklusibo eta irisgarri baten bitartez. Gure udalerria denontzat izan behar da eta horretarako hainbat gauza izan behar dira kontuan herri edo hiri bat ‘denontzat’ izan dadin.
// Geuria
Adibidez?
Bada, askotan ez gara kontziente pertsona itsuek zer behar dituzten udalerri batean, edo gurpildun aulki batean dabilen pertsona batek zer behar duen modu irisgarri batean bizi ahal izateko.
Etxebarrin egin ditugun ibilbide gidatuetan lau puntu ezagutu ditugu: udaletxea, Santa Ana baseliza, Zubiondo errota eta Legizamos zubia. Ondare aldetik gune garrantzitsuak dira, baina kasu honetan, pertsonek espazio horiek erabili ahal izateko edo besterik gabe espazio horietan egoteko dituzten beharrak azaldu ditugu: kartel seinalitikoen aldetik, mugikortasun aldetik, kognizioa eta orientazioa, eta pixka bat herritarren parte-hartzea sustatuz, espazio horiekin zer egin behar den edo ikuspegi inklusibo batekin nola txertatu behar den, hala nola, bidegorriak edo parke osasungarriak.
Batzuetan ez gara kontziente pertsona guztiak berdinak garela baina bakoitzak beharrizan desberdinak dituela.
Guk ez dugu desgaitasunean sinesten. Alderantziz: uste dugu pertsonak anitzak garela eta, zentzu horretan, erakutsi nahi duguna da aniztasun hori baliatuta gizartea prestatzea, jakitun izanik edozein unetan bete beharreko premia mota desberdinak egongo direla, eta kasu honetan pentsatuz pertsonek ez dutela inolako desgaitasunik, baizik eta hirien diseinu txarrek edo herritarrek berek desgaitu edo gaingaitu egiten dituztela eskubide horiek mugatuak izan ditzaketen pertsonak.
// Geuria
Eta, aztertu duzue, esaterako, zein behar dituen Etxebarrik ikuspegi inklusibo eta irisgarri batetatik?
Gure asmoa da Ondarearen Europako Jardunaldietan Etxebarrin parte hartu duten pertsonen iritziak jasotzea, herria edo hiriak nola ikusten dituzten eta zer beharko litzatekeen, eta, ondoren, Udalari dauden beharren diagnostikoa helaraztea. Mugikortasun murriztua ez ezik, aniztasun kognitiboak, psikosozialak, migrazio-gaiak (hizkuntza ez jakitea) jaso nahi ditugu, dauden hobekuntza aukera horiek ikusi eta gero landu ahal izateko.
Ibilbide gidatuen bitartez, ‘Aldaleku inklusiboa’ aurrez aurre aurkeztu duzue, duela bi urte Etxebarriko Ideia Berritzaileak lehiaketa irabazi zuen ekimena.
2019an irabazi genuen Etxebarriko Enpresa Txiki eta Ertainen (ETE) eta ideia berritzaileen lehiaketa ekimen honekin. Estatuko lehenengo aldagela inklusiboa da eta orain arte Bartzelonako hondartzan egon da zerbitzu ematen. Aldi baterako lagapen gisa ekarri dugu Etxebarrira —udaletxeko plazaren ondoan kokatu dugu—, ekintzailetza inklusibo gisa bertatik atera zen ideia zela aprobetxatuz.
// Geuria
Zer da zehazki ‘aldaleku inklusibo’ hori?
Lehen bainu-aldagela da higienean laguntzeko beharra duten pertsonentzat. Badira haurtxoen aldagelak, baina inork ez du pentsatu helduek ere pixoihala, konpresa edo arropa aldatu behar dutenik. Eta ez bakarrik pertsona helduak, baita haurtxoentzako aldageletan sartzen ez diren 3-4 urtetik gorako umeak eta gazteak ere.
Gaur egun, behar hori ez dago erregularizatuta eta pertsonak lurrean, edozein modutan, ari dira aldatzen. 12 metro koadroko espazio batez ari gara, non gutxieneko elementu batzuk dauden, hala nola, ohatila bat, behar hori duten pertsonak altxatzeko garabi bat edota altueran erregulagarriak diren komunak eta konketak. Behar dugu jendeak ikustea horrelakoak beharrezkoak direla gizarte batean, udalerri bakoitzean.
☉ Etxebarri
Ertzain batek drogetan positibo eman du Etxebarri parean izandako istripu batean
Etxebarriko industrialde batetik irteten ari zen ibilgailu susmagarri baten atzetik joan ostean, Ertzaintzako patruila-autoak istripua izan du kotxe harekin
Ertzaintzako agente batek drogetan positibo eman du Etxebarri parean gertatutako esku hartze baten ostean.
Gertaerak gaur goizaldean gertatu dira: Etxebarriko industrialde batetik irteten ari zen ibilgailu susmagarri batek ez die jaramonik egin ertzainek bere martxa gelditzeko emandako argibideei. Ertzainak ikusterakoan, ibilgailuak ihes egin du, eta modu arriskutsuan gidatu du, patruila atzetik zuela, errepidetik irten den arte. Orduan, patruila-autoak istripua izan duen ibilgailuarekin talka egin du.
Ibilgailuaren barruan hankan igeltsua zeraman gizon bat (gidaria), emakume bat eta adingabe bat zihoazen. Gidaria eta adingabea zauritu egin dira, eta Gurutzetako eta Basurtuko ospitaleetara eraman behar izan dituzte.
Kasuaz Bilboko Udaltzaingoa arduratu da, Ibarsusiko biribilgunean gertatu baita istripua. Eta, ohiko protokoloari jarraituta, ibilgailua gidatzen ari zen agenteari alkohol eta droga-test bat egin diote, eta positibo eman du drogetan.
Agenteak odoleko kontraste-proba bat eskatu du. Ertzaintzak antolaketa neurriak hartu ditu, eta, kautelaz, agente horrek ez du polizia-lanik egingo kalean; horren ordez, eta odoleko kontraste-probaren emaitzak jaso eta gertatutakoa argitu arte, barne-lanak egingo ditu.
Gertakarian inplikatutako bi agenteak bajan daude mutuatik igaro ondoren, eta ihes egindako ibilgailuaren gidaria ikertzen ari dira trafiko-segurtasunaren aurkako delitu baten ustezko egile gisa.
☉ Etxebarri
Etxebarriko herritarrek erabakiko dute zertan inbertitu 100.000 euro 2026ko aurrekontuan
Herritarrek azaroaren 6ra arte aurkez ditzakete euren proposamenak. Ondoren, Udalak azken zerrenda egingo du, etxebarritarrek bozka eman dezaten
Aurrekontu parte-hartzaileak martxan jarri ditu Etxebarriko Udalak. Herritarrek erabakiko dute zertan inbertitu behar dituen Udalak 100.000 euro datorren urteko aurrekontuan.
“Prozesu horren bidez, Etxebarriko auzotarrek udalerriarentzat onuragarriak diren ideiak eta proiektuak proposatu ahal izango dituzte”, diote udal ordezkariek.
Ekarpenak azaroaren 6ra arte aurkez ditzakete herritarrek. Horretarako bi bide dituzte: udal webgunearen bitartez (esteka honetan) edo aurrez aurre Cime eraikinera bertaratuz.
Proposamenak aurkezteko epea bukatuta, Udalak ekarpen guztiak bilduko ditu eta gehien errepikatzen diren, bideragarrienak diren eta eskuragarri dagoen esparru ekonomikora egokitzen diren proposamenen zerrenda egingo du.
Bigarren fase batean bozkatzeko epea zabalduko du Udalak eta etxebarritarrek zuzenean aukeratu ahal izango dituzte gauzatuko diren proiektuak.
☉ Etxebarri
Kuantika ardatz izango du aurten Etxebarriko Zientzia Asteak bere hamargarren urteurrenean
Umeentzako drone tailerra, kuantikari buruzko tailerrak eta hitzaldiak antolatuko dituzte azaroaren 10etik 14ra bitartean Etxebarrin
Zientzia Astea antolatuko dute beste urte batez azaroaren 10etik 14ra Etxebarrin. Aurtengoa hamargarren edizioa da eta kuantika izango da gai nagusia, eta Adimen Artifiziala ere jorratuko dute.
“Ekitaldi horren helburua da kultura zientifikoa herritar guztiei hurbiltzea eta gizartea sentsibilizatzea ikerketa zientifikoaren eta berrikuntza teknologikoaren garrantziaz”, esan du Iker Lopez alkateak.
Aurtengo egitarauan, besteak beste, umeentzako drone tailerra (frontoi barruan), energia berriztagarriei buruz kontzientziatzeko saioak, kuantikari buruzko tailerrak eta hitzaldiak antolatu dituzte.
Horretarako, EHU eta Mondragon Unibertsitatea, Tecnalia, KZgunea, BBK Herriz Herri erakundeen lankidetza izango du Etxebarriko Udalak.
Zientzia Asteko jardueretan parte hartzeko izen-emateak (doakoak) urriaren 29an zabalduko dituzte. Intertesdunek cimenet.net webgunearen bitartez edo 944 496 871 telefono zenbakira deituz eman dezakete izena.
“Horrez gain, aurten, aurreko gure Zientziaren Asteetan egin dugun bezala, gure saltokien lankidetza izango dugu, eta bezeroei hitz baten bidez kuantikak iradokitzen dienari buruzko hausnarketa egitera gonbidatuko ditugu. Ekimen hau urriaren 28tik Zientzia Astea amaitu arte egongo da martxan, azaroaren 14ra arte”, dio Ruth Martinez Cime eta Merkataritza arloetako zinegotziak.
Egitaraua | Zientzia Astea 2025
Azaroaren 10etik 14ra bitartean, programa hau hartuko du Etxebarriko Zientzia Asteak:
- Hitzaldia: “Teknologia kuantikoak, zientzia-fikziozko filmetatik errealitatera”. Alejandra Ruiz doktorea (Tecnalia)
- Hitzaldia: “Zer da adimen artifiziala”. Eneko Echarri (KZ Gunea)
- Hitzaldia: “Konputazio kuantikoaren dibulgazioa”. Aitor Moreno (LKS Next)
- Tailerra: “Digitalizazio lagunkoiko tailerra” (BBK Herriz Herri)
- Tailerra: “Googaz” (BBK Herriz Herri)
- Tailerrak: “MoIAzart tailerrak” (Mondragon Unibertsitatea)
- Tailerrak: “Zientziaren magia: mundu kuantikoa esperimentatzen du” (EHU Quantum Center)
- Robotika-tailerrak: “Mundu ikusezinak: zientzia eta robotak ekinean” (Asimov)
- Hezkuntza-tailerra: “Eguzki-konbinazioa eta zientzia kuantikoa dituzten dronen hegaldiak” (Mondragon Unibertsitatea)
- Ikuskizuna: “Abentura kuantikoa” (Eidabe)
Aurrerago egitarau zehatzagoa zabalduko du Udalak, ordutegiekin.
☉ Etxebarri
Etxebarriko liburutegi berria 2026ko udaberrirako egongo da prest
Euskaltzaleak plazan eraikitzen ari dira liburutegi berria eta Bekosolo parkekoa ordezkatuko du
Liburutegi berria eraikitzen hasi dira Etxebarrin. Euskaltzaleak plazako 11, 12 eta 13 zenbakietako beheko solairuetan eraikiko dute eta Bekosolo parkekoa ordezkatuko du.
Instalazio berriak azpiegitura modernoa eta irisgarria izango duela adierazi dute udal ordezkariek: “Bai liburutegirako sarbidea, bai liburutegiaren barruko espazioak erabat irisgarriak izango dira dibertsitate funtzionala duten pertsona guztientzat”, diote.
Lanei ekin diete dagoeneko eta aurreikuspenen arabera sei hilabeteko epean bukatuko dituzte; hau da, 2026ko udaberrirako bukatuko dute obra.
Udalak 657.000 euro bideratu ditu obra horietara eta lanak E3D 2008 S.L enpresak burutuko ditu.
Hiru gune
Liburutegi berria hiru gunetan egongo da banatuta: “Lehenengo eremuan, sarbide zentral bat egongo da, eta, bertan, mostradore bat egongo da, liburutegira mailegu bat egitera, liburu bat itzultzera edo zerbitzuari buruzko edozein informazio lortzera hurbiltzen diren pertsonei arreta emateko”, diote.
Bigarren eremua haur-liburutegiarena izango da: “Liburutegiak, ale ugariz gain, pufak eta mahai baxuak izango ditu, irakurketa txikitatik sustatzeko espazio atsegina izan dadin”, diote. Bigarren eremu hau 0-8 eta 9-13 adin tartetan egongo da bereizita.
Eta hirugarren eremuak helduen liburutegia eta lankidetzarako eremua barne hartuko ditu: “Hemen egongo da helduei zuzendutako irakurketa-material guztia, bai eta bertan irakurtzeko espazio bat ere, erlaxatzeko eta esperientzia atseginaz gozatzeko moduko mahai eta aulkiak dituena”, diote.
“Gainera, eremu horretan ikasketa-gela edo lankidetza-gela ere egongo da, 21 lagunentzako lekua duena, eta liburutegiarena berarena baino ordutegi zabalagoan sartu ahal izango da bertara. Azken espazio hori Udalak urteetan jaso duen eskaria izan da, eta proiektu berri hau ezarrita posible egin ahal izango dugu”, esan dute udal ordezkariek.
☉ Etxebarri
Etxebarriko Udaltzaingoaren ibilgailuak berriro kaltetu dituztela salatu du Udalak
Ibilgailuak erabilezin utzi dituzte. Aurten Udaltzaingoak jasaten duen bigarren sabotaje-ekintza izan dela salatu dute
Etxebarriko Udaltzaingoaren ibilgailuei egindako bigarren sabotaje bat salatu du Udalak. Udal ordezkariek adierazi dutenez, ibilgailuak erabilezin utzi dituzte.
“Etxebarriko Udaltzaingoari sabotaje-ekintza bat egin diote berriki, eta haren patruila-ibilgailu batzuk kaltetuak izan dira. Gertakari horiek eragin duten ustekabeaz gain, bereziki kezkagarria da larrialdiko ibilgailuak erabilezin uztea, beharrezkoak baitira udalerrian gerta daitekeen edozein gorabeherari azkar erantzuteko”, esan dute.
Udal arduradunek adierazi dutenez, aurten Udaltzaingoak jasaten duen bigarren sabotaje-ekintza izan da.
“Lehen aldian, polizia-ikerketari esker, egilea identifikatzea lortu zen, eta hura epaiketaren zain dago, eragindako kalteengatik”, diote.
Bigarren sabotaje-ekintza hau ikerketapean dago gaur egun eta arduraduna identifikatzeko lanean ari dira. “Egilea herrian instalatutako segurtasun-kamerek grabatu zuten”, esan dute.
Ertzain batek drogetan positibo eman du Etxebarri parean izandako istripu batean
Igerilekuan liburutegi bat sortzeko proposamena landuko du Haurren Kontseiluak Galdakaon
‘Katana’ bakarrizketa eta ‘Azkena eta bagoaz’ euskarazko obra eskainiko dituzte Ugaoko ‘Ostiralero antzerkiarekin bat’ zikloan
Argazkiak | Ehun arrigorriagar baino gehiagok Heidelberg enpresan gertatutako heriotza-istripua salatu dute herriko plazan
Argazkiak | Aldatxa eta Urbiko Lagunak, Basauriko jaietako buruhandienak!
Argazkiak | Jaietan etenaldia egin dute ehunka basauriarrek Palestinari elkartasun keinu bat egiteko
Bideoa | Dozenaka pertsona elkartu dira Arrigorriagan Heidelberg enpresan gertatutako lan-heriotza salatzeko
Bideoa | Berbalagun egitasmoa martxan da Basaurin eta Galdakaon, nobedade askorekin
