☉ Arrigorriaga
Roberto Noval: “Espetxearen mamuarekin bizi gara gu eta gure hurbilekoak”
Irailaren 16an Euskal Herriko 47 lagun epaituko dituzte Madrileko Auzitegi Nazionalean, 11/13 sumarioaren baitan. Herrira, Etxerat eta Jaiki Hadiko kide ohiak dira auzipetuak, baita bitartekari zein abokatu lanetan jardun duten herritarrak ere.
Irailaren 16an Euskal Herriko 47 lagun epaituko dituzte Madrileko Auzitegi Nazionalean, 11/13 sumarioaren baitan. Herrira, Etxerat eta Jaiki Hadiko kide ohiak dira auzipetuak, baita bitartekari zein abokatu lanetan jardun duten herritarrak ere. Erakunde armatuko kide izatea eta terrorismoa goratzea egozten dizkiete akusatuei, eta fiskalak 601 urteko espetxe-zigor eskaera egin du denera. 2013 eta 2015 urteen artean atxilotutako 47 lagunek zortzi eta hogei urte arteko espetxealdi zigorrei egin behar diete aurre.
Roberto Noval arrigorriagarrak hamahiru urte eta erdiko zigor eskaera jaso du fiskalarengandik. 2013an atxilotu zuten, Herrirako kide izateagatik, eta sei urte pasa ditu epaiketaren eta espetxearen mamuarekin. Novalek esker hitzak izan ditu “euskal presoenganako elkartasunaren kriminalizazioa” salatzeko antolatu diren dinamikengatik, baita denbora tarte honetan jaso dituen animo mezuengatik ere. Kezkatuta azaldu da Madrilen espero duen epaiketarengatik, “gu epaituak izateagatik baino, presoen auzian Estatuak konponbiderako erakutsi duen blokeo sistematikoaren aldeko jarrera berretsi dezakeelako”.
Nolatan zaude 11/13 epaiketan auzipetuta?
Herrirako kide aktiboa nintzen. Bizkaian aritzen nintzen batez ere, bozeramaile lanetan. Preso eta iheslarien eskubideen alde lan egiten genuen guk: eskubideen urraketak salatu, mobilizazioak antolatu, sentsibilizazio kanpainak diseinatu eta prentsaurrekoak egiten genituen. Oso egoera politiko berezi baten baitan jaio zen Herrira, 2011n ETAk borroka armatua utzi eta gero. Testuinguru berri horretan, egoerak eskatzen zuen konponbiderako fasea artikulatuko zuen taldea sortzea zen gure helburua. Lan publikoa egiten genuen, gure jarduna euskal preso eta iheslariek bizi zuten egoera gizarteratzea baitzen. Helbururik behinena, gatazkaren konponbiderako ekarpena egitea zen, presoen alorrari lotutako sufrimendua gainditzearen aldeko apustu bat. Hori izan da gure lana eta horregatik gaude epaiketaren zain.
Zelan gertatu zen atxiloketa?
Astelehenero Hernanin Herrirako kideok egiten genuen bileretako batean gertatu zen. Guardia Zibilak mahai-nazionala deitzen dio batzar horri, baina egiatan herrialde ezberdinetako arduradunen batzarra baino ez zen. Hernanin genuen egoitza, leku publikoa zen eta jende guztiak zekien hor geundela. 2013ko irailean, kurtso politikoa prestatzen ari ginela, Guardia Zibila agertu zen Hernanin: gure egoitzako atea bota eta metrailetekin eta txakurrekin sartu ziren barrura, armekin gugana apuntatuz. Nahiko atxiloketa bortitza izan zen, guztiz publikoa eta ezaguna zen batzarrean geundela kontuan hartzen badugu. Guardia Zibilek egun osoa eman zuten egoitza miatzen eta gu haiekin izan gintuzten operazioak iraun zuen bitartean. Intxaurrondoko kuartelera eraman gintuzten ondoren, eta Intxaurrondotik Madrilera. Hiru gau pasa genituen bertan, Auzitegi Nazionalera deklaratzera eraman gintuzten arte. Zorionez, atxilotutako gehienak momentuan bertan utzi gintuzten libre, 20.000 euroko fidantza ordaindu eta gero. Ordutik zeharo baldintzatuta bizi gara: hamabostero joan behar dugu epaitegira sinatzera eta Estatutik irteteko debekua ezarri digute. Halaber, preso eta iheslarien eskubi- deen defentsan aritzeko debekua jarri digute.
Zer egozten dizute zuri?
Herrirako kide izatea. Eta noski, Guardia Zibilarentzat ETAren parte da Herrira. Azken batean, Auzitegi Nazionalak eta Guardia Zibilak defendatzen duten “dena da ETA” teoriaren beste adierazpen bat izan da gure atxiloketa. Erakunde armatuko kide izatea leporatuta 11 urteko espetxe eskaera daukat nik, eta horrez gain, beste bi urte eta erdiko eskaera daukat ongietorriak antolatzeagatik. Herrira sortu zenetik atxilotu gintuzten arte, Euskal Herrian ospatu diren ongietorri guztien ardura egozten digute Herrirako kideoi.
Ba al zenuten atxiloketaren susmorik?
Gure artean komentatzen genuen poliziak gertutik jarraitzen gintuela, Herriran egiten genuena ondo baino hobeto ezagutzen zutela. Dena den, sortu berri zen testuinguru politiko horretan ez genuen espero horrelako sarekadarik etor zitekeenik. Borroka armaturik gabeko egoera berria bizi zuen Euskal Herriak eta gatazkaren konponbidearen baitan ilusioa zegoen jendartean. Hainbat gizarte eragilek eta alderdik presoen alorrean egin beharreko lana azpimarratu zuten, eta Herriran horretan ari ginen bete-betean. Estatuaren baitan, ordea, konponbiderako urratsik ez ematearen aldekoak egon dira beti, botere handikoak, eta uste dugu atxiloketen sarekada horien aginduz etorri zela.
Zelakoak izan dira azken sei urteak?
Lehenik eta behin, esan beharra daukat argi dudala egin nuen lana erabat zilegia izan zela. Ez gara lehenak izan euskal preso eta iheslarien alde lan egiten, eta zorionez, ez gara azkenak izan. Hala ere, urte hauek erabat baldintzatuta bizi izan ditugu, eta ez guk bakarrik, gure senideek, bikoteek eta lagunek ere bai. Batzuek azalpenak eman behar izan dituzte euren lantokietan. Hori izan daiteke errepresioaren alde ezkutuetako eta gogorrenetako bat, kanpotik ikusten ez den alde iluna. Buruan bueltaka duzu etengabe epaiketaren zain zaudela, egunen batean Madrilera joan beharko duzula. Fiskalaren espetxe zigor eskaera ezagutu nuenean, presioa areagotu egin zen eta ezinegona sentitzen dut sarritan. Emozionalki desorekatzen zaitu halako egoera batek, eta epe laburrera baino, gehiago kezkatzen naute luzera izan ditzakeen ondorioek. Atxilotuak izan diren lagunak ditut, kartzelaratuak eta torturatuak izan direnak, eta epe luzera sufritu dituzten gaitzak ezagutzen ditut.
Zer espero duzu datozen egunetan abiatzear den epaiketatik?
Euskal herritarrok, zoritxarrez, eskarmentu handia dugu Auzitegi Nazionalean eta badakigu han ez digutela ezer oparituko. Honek guztiak zerbaitetarako balio dezan nahi dugu, eta bi dira argi utzi nahi ditugun mezuak: lehena, euskal jendarteak jakin egin behar duela euskal preso eta iheslarien errealitatea zein den, euren eskubideen urraketa sistematikoa gertatzen dela maiz eta presoen afera konpontzeko egiten diren ahaleginak zapuzteko borondate politikoa existitzen dela Estatuan. Bestetik, oraindik ere kartzelaratuta eta deportatuta dauden 248 lagun daudela dispertsio eta salbuespen politiken eraginpean. Hori da planteatzen dugun benetako arazoa. Gure epaiketa egoera hori luzarazteko Estatuak egin duen beste saiakera bat baino ez da.
Kartzelaren beldur zara?
Noski. Epaiketaren zain zauden bitartean momentu latzak bizi dituzu zeure buruarekin eta baita zure ingurukoekin ere. Auzipetuok espetxearen mamua dugu parez pare eta gure hurbilekoek gure ausentziaren, sakabanaketaren eta, finean, maite duten pertsona bat preso izatearen mamua dute. Egoera gogorra da beraz, ez dut ukatuko.
Egoera larria izanda, elkartasun mezu ugari jaso dituzu azkenaldian.
Maiatzean hasi genituen gizarteratze dinamikak eta oso eskertuta gaude herri ezberdinetan martxan jarri dituzten ekimen guztiekin. Elkartasuna beti izan da herri honetan landu eta indarra izan duen balorea, eta gure epaiketaren harira lortutako aktibazioa latza izan da. Arrigorriagan, adibidez, kamisetak, bazkariak, elkarretaratzeak eta hitzaldiak antolatu ditu Rober Herrian dinamikak, eta ez bakarrik Arrigorriagan, inguruko herrietan ere jendartearen beroa sentitu dut.
Irailaren 14an hitzordua Bilbon.
Manifestazioak bi mezu nagusi izan behar ditu: lehena, herrian 47ak bakarrik ez, preso eta iheslari guztiak herrian nahi ditugula ozen aldarrikatu behar dugu. Horretarako giza eskubideen eta konponbidearen aldeko urratsak ematea exijitu behar diegu arduradun politikoei. Bestetik, argi dugu Auzitegi Nazionalera joateko aurkezpen gutunik onena dela Bilboko kaleak jendez betetzea. Pertsonalki asko indartuko gaitu horrek eta epaiketara begira ere gure alde egin dezakeela uste dugu. Euskal gizarteak egin genuen lana babesten duela suposatuko luke horrek.
☉ Arrigorriaga
Arrigorriagako EAJk gobernu taldeak onartutako 2026ko udal aurrekontua gaitzetsi du
Oposizioko taldeak “estrategiarik gabeko, zorroztasun teknikorik gabeko, lehentasun argirik gabeko eta gardentasun eta leialtasun instituzionalik gabekoak” bezala definitu eta zortzi zuzenketa aurkeztu ditu
Arrigorriagako Gobernu taldeak 2026ko aurrekontua onartu du joan den azaroaren 27an egindako ez ohiko osoko bilkuran, EH Bildu, Arrigorriaga Gara eta NOA alderdien aldeko botoekin eta EAJ eta PSEko ezezkoarekin. 17.646.735 milioi eurokoa izango da, 2025eko baino % 7 handiagoa.
EAJk eta PSE-ek gobernu taldeak onartu berri duen udal aurrekontua gaitzetsi dute, “estrategiarik gabeko, zorroztasun teknikorik gabeko, lehentasun argirik gabeko eta gardentasun eta leialtasun instituzionalik gabekoa delako” eta auzitan ipini dute udal gobernuak “aurrekontu anbiziotsuak” bezala definitu izana.
“Aurrekontua handitzea ez da gobernu-taldearen lanaren emaitza, Udalkutxaren hazkundearena baizik”, azaldu du Ainara Saez EAJko bozeramaileak. “Diru-sarrera guztien % 61 transferentzia horren menpe daude. Ez dago euro bakar bat ere Europako funtsetakoa, ez hitzarmenik, ez finantzaketa-lerro berririk. Horrela, Arrigorriagak ezingo du inoiz proiektu handiei ekin”.
Kiroldegi berria diseinatzeko proiektuaren testuinguruan, jeltzaleek “benetako proiekturik ez dagoela” salatu dute: “80.000€ bakarrik kantxak birmoldatzeko proiektu baterako dira. Ez faserik, ez obra-planik, ez memoria ekonomikorik, ez urte anitzeko finantzaketarik. Ez dago kiroldegi berrirako proiekturik. Existitzen den bakarra, eslogan bat da”.
Eskolako patio inklusiboari dagokionez, 2024ko gerakinarekin kontura gauzatu behar zen proiektua dela gehitu du Saezek: “Hori egin ez denez, 400.000 euro blokeatu dira orain, premiazko beste behar batzuei erantzutea eragozten dutenak, hala nola Labarketako irisgarritasunari”, eta EAJ aldertditik obra hori uda bitan faseatzea proposatu du “2026an baliabideak askatzeko, proiektuari uko egin gabe”.
Segurtasunaren alorrean, udal gobernuak partida % 36 murriztu duela azaldu dute oposiziotik: “Euskadin segurtasunik ezari buruzko kezka handitzen ari den testuinguru batean, Arrigorriagako udaltzainek segurtasun-gabeziako giroagatik babes gabezia salatu duten une honetan”.
Aurrekontu “orekatuak”
Peio Garmendia Ogasun zinegotziak aurrekontu “anbiziotsuak” lez definitu ditu: “Aurrekontu hauek Arrigorriagaren garapena eta herritarren ongizatea bermatzeko pentsatuta daude. Helburua da Arrigorriaga bateratuago, inklusiboago eta jasangarriago bat eraikitzea”. Aurrekontu hauek “orekatuak” ere badirela gehitu du Garmendiak: “Herritarren egunerokotasuna hobetuko dute”.
“Aurrekontu hauek Arrigorriaga kohesionatuagoa, inklusiboagoa eta jasangarriagoa eraikitzeko borondatez diseinatu ditugu. Herri gisa aurrera egiteko eta gure auzokide guztien bizi-kalitatea hobetzeko funtsezko tresna dira”, aurreratu zuen Maite Ibarra Arrigorriagako alkateak joan den azaroaren 18an egindako prentsaurrekoan.
“Aurrekontuak funtsezkoak dira herri gisa aurrera egiteko eta gure auzokide guztien bizi-kalitatea hobetzeko”, laburbildu du Arrigorriagako alkateak. “Aukera emango digute Arrigorriaga kohesionatuagoa, inklusiboagoa eta jasangarriagoa eraikitzeko”.
Arrigorriagako udal-aurrekontuaren proposamena 2026
– Hirigintza eta Auzoak: Arlo honetara milioi bat euro baino gehiago bideratuko ditu gobernu-taldeak eta hiru ekintza nabarmendu dituzte: Osasun eta Higiene auzoko espazio publikoen irisgarritasuna eta kalitatea hobetzeko obrak egitea; eskolako patioa gune inklusiboagoa eta birnaturalizatuagoa bihurtzea, eta hirugarrenik, “kluben eta erabiltzaileen beharrak aseko dituen” kiroldegi berriaren lehen fasea eraikitzeko proiektuaren idazketa martxan jartzea: “Ongi diseinatutako patio bat jolasteko eremu bat baino askoz ere gehiago da: hezteko ingurune bat da, errespetuan oinarritua, barrerarik gabe ikasteko eta garatzeko aukera eskaintzen duena”, nabarmendu du Peiok eskolako proiektuari dagokionez.
Kiroldegiko igerilekua // Geuria
– Politika Feministak: Arlo honek 155.450 euroko partida jasoko du. 2019 urtearekin alderatuta diru kopurua bikoiztu dutela iragarri du Garmendiak.
– Gizarte Politikak: zaintza komunitarioen aldeko apustu irmoa egin dute, eta Zaindu Arrigorriaga izena izango duen proiektu bat jarriko da abian. Proiektu honek ‘Zainduz’, ‘Herri Lagunkoia’, ‘Zu Nagusi!’ eta ‘GEUna’ lan-programa batuko ditu. “Horri esker, programa guztien arteko lotura eta koherentzia lortu ahal izango da, udalerri solidarioago eta zainduago baterantz urrats garrantzitsua eginez”.
– Ekonomia eta Enplegua: esparru honetara 45.500 euro bideratuko dute enplegu-prestakuntzarako eta laneratzeko ikastaroak egiten dituztenentzako laguntza ekonomikoetarako. Bestalde, ArrigoBono kanpaina egiten jarraituko dutela iragarri dute, “tokiko merkataritzari bultzada emateko”.
2026rako udal-aurrekontuaren proposamenak Ingurumenera, Euskarara, Kulturara, Kirolera eta
udalerriaren garapenerako funtsezkoak diren beste arlo batzuetara bideratutako partidak ere
jasotzen dituela gehitu du Maite Ibarrak.
Gobernu taldea joan den irailean hasi zen udal aurrekontua prestatzen eta urrian lehen zirriborroa bidali zioten oposizioko alderdiei, horiek aztertzeko bilera batera gonbidapena eginez.
EAJren zuzenketak
EAJk “hutsuneak” ikusi ditu ere gardentasunaren, zorroztasun faltan eta negozioatzeko borondatean eta zortzi zuzenketa aurkeztu ditu: “Aurkeztutako proposamenek 570.000 euroko balioa dute, eta alderdi jeltzaleak Erregistroan aurkeztutako proposamenean zehaztu du zenbateko hori nondik atera daitekeen beste partida batzuk egokituz gero”. Partida horrekin honako zuzenketak aurkeztu ditu:
– Pedro Muro eta Osasuna eta Higienea lotzeko irisgarritasun-azterlana
– Abusuko Zentro Soziokulturaleko instalazioak eta altzariak berritzea
– Kubo auzoa hirigunearekin lotuko duen pasabide estali berri baten azterketa, egungoa ordezkatuz.
– Tokiko merkataritza bultzatzea
– Hiri-altzariak, asfaltatzea eta bide-seinaleak hobetzea
– Auzo batzuetako argiztapena hobetzea
– Hiriguneko Tailer Etxea eta Tailer Etxearen eta Emakumeen Topalekuaren irisgarritasuna hobetzeko estudioa konpontzea.
– Ollargan eta Abusu lotzen dituen pasabide estali berri baterako azterlana, egungoa ordezkatuz
☉ Arrigorriaga
Bi-625 errepidea guztiz itxi dute Arrigorriagan, hainbat ibilgailuren arteko istripu baten ondorioz
Momentu honetan larrialdietako zerbitzuak hurbildu dira ezbeharra gertatu den lekura eta ez dago istripuan inplikatutako pertsonen egoeraren inguruko daturik, Ertzaintzak jakitera eman duen informazioaren arabera
Kamioi batek eta hiru autok istripua izan dute Bi625 errepideko 382,2 kilometro puntuan (Martiartu eta Heidelberg materials enpresaren artean), 14:30ak aldera.
Istripuaren ondorioz Ertzaintzak errepidea itxi egin du bi noranzkoetan: “Momentura arte esan dezakegun gauza bakarra hauxe da: kamioi batek eta hiru autok istripua izan dute eta errepidea guztiz itxita dago. Ondorioz, auto pilaketak sortu dira”, azaldu diote Ertzaintzako bozeramaileek GEURIAri.
Momentu honetan larrialdietako zerbitzuak hurbildu dira ezbeharra gertatu den lekura eta ez dago istripuan inplikatutako pertsonen egoeraren inguruko daturik, Ertzaintzak jakitera eman duen informazioaren arabera.
☉ Arrigorriaga
17,6 milioi euroko udal aurrekontu “orekatua” onartu dute Arrigorriagan, 2025ekoa baino % 7 handiagoa
Aurrekontu honek, Peio Garmendia Ogasun zinegotziaren arabera, “herritarren egunerokotasuna hobetuko du”
Arrigorriagako Gobernu taldeak 2026ko aurrekontua onartu du joan den azaroaren 27an egindako ez ohiko osoko bilkuran, EH Bildu, Arrigorriaga Gara eta NOA alderdien aldeko botoekin eta EAJ eta PSEko ezezkoarekin. 17.646.735 milioi eurokoa izango da, 2025eko baino % 7 handiagoa.
Peio Garmendia Ogasun zinegotziak aurrekontu “anbiziotsuak” lez definitu ditu: “Aurrekontu hauek Arrigorriagaren garapena eta herritarren ongizatea bermatzeko pentsatuta daude. Helburua da Arrigorriaga bateratuago, inklusiboago eta jasangarriago bat eraikitzea”. Aurrekontu hauek “orekatuak” ere badirela gehitu du Garmendiak: “Herritarren egunerokotasuna hobetuko dute”.
“Aurrekontu hauek Arrigorriaga kohesionatuagoa, inklusiboagoa eta jasangarriagoa eraikitzeko borondatez diseinatu ditugu. Herri gisa aurrera egiteko eta gure auzokide guztien bizi-kalitatea hobetzeko funtsezko tresna dira”, aurreratu zuen Maite Ibarra Arrigorriagako alkateak joan den azaroaren 18an egindako prentsaurrekoan.
“Aurrekontuak funtsezkoak dira herri gisa aurrera egiteko eta gure auzokide guztien bizi-kalitatea hobetzeko”, laburbildu du Arrigorriagako alkateak. “Aukera emango digute Arrigorriaga kohesionatuagoa, inklusiboagoa eta jasangarriagoa eraikitzeko”.
Arrigorriagako udal-aurrekontuaren proposamena 2026
– Hirigintza eta Auzoak: Arlo honetara milioi bat euro baino gehiago bideratuko ditu gobernu-taldeak eta hiru ekintza nabarmendu dituzte: Osasun eta Higiene auzoko espazio publikoen irisgarritasuna eta kalitatea hobetzeko obrak egitea; eskolako patioa gune inklusiboagoa eta birnaturalizatuagoa bihurtzea, eta hirugarrenik, “kluben eta erabiltzaileen beharrak aseko dituen” kiroldegi berriaren lehen fasea eraikitzeko proiektuaren idazketa martxan jartzea: “Ongi diseinatutako patio bat jolasteko eremu bat baino askoz ere gehiago da: hezteko ingurune bat da, errespetuan oinarritua, barrerarik gabe ikasteko eta garatzeko aukera eskaintzen duena”, nabarmendu du Peiok eskolako proiektuari dagokionez.
Kiroldegiko igerilekua // Geuria
– Politika Feministak: Arlo honek 155.450 euroko partida jasoko du. 2019 urtearekin alderatuta diru kopurua bikoiztu dutela iragarri du Garmendiak.
– Gizarte Politikak: zaintza komunitarioen aldeko apustu irmoa egin dute, eta Zaindu Arrigorriaga izena izango duen proiektu bat jarriko da abian. Proiektu honek ‘Zainduz’, ‘Herri Lagunkoia’, ‘Zu Nagusi!’ eta ‘GEUna’ lan-programa batuko ditu. “Horri esker, programa guztien arteko lotura eta koherentzia lortu ahal izango da, udalerri solidarioago eta zainduago baterantz urrats garrantzitsua eginez”.
– Ekonomia eta Enplegua: esparru honetara 45.500 euro bideratuko dute enplegu-prestakuntzarako eta laneratzeko ikastaroak egiten dituztenentzako laguntza ekonomikoetarako. Bestalde, ArrigoBono kanpaina egiten jarraituko dutela iragarri dute, “tokiko merkataritzari bultzada emateko”.
2026rako udal-aurrekontuaren proposamenak Ingurumenera, Euskarara, Kulturara, Kirolera eta
udalerriaren garapenerako funtsezkoak diren beste arlo batzuetara bideratutako partidak ere
jasotzen dituela gehitu du Maite Ibarrak.
Gobernu taldea joan den irailean hasi zen udal aurrekontua prestatzen eta urrian lehen zirriborroa bidali zioten oposizioko alderdiei, horiek aztertzeko bilera batera gonbidapena eginez.
Kritikak, oposiziotik
EAJk eta PSE-ek gobernu taldeak onartu berri duen udal aurrekontua gaitzetsi dute, “estrategiarik gabeko, zorroztasun teknikorik gabeko, lehentasun argirik gabeko eta gardentasun eta leialtasun instituzionalik gabekoa delako” eta auzitan ipini dute udal gobernuak “aurrekontu anbiziotsuak” bezala definitu izana.
“Aurrekontua handitzea ez da gobernu-taldearen lanaren emaitza, Udalkutxaren hazkundearena baizik”, azaldu du Ainara Saez EAJko bozeramaileak. “Diru-sarrera guztien % 61 transferentzia horren menpe daude. Ez dago euro bakar bat ere Europako funtsetakoa, ez hitzarmenik, ez finantzaketa-lerro berririk. Horrela, Arrigorriagak ezingo du inoiz proiektu handiei ekin”.
Kiroldegi berria diseinatzeko proiektuaren testuinguruan, jeltzaleek “benetako proiekturik ez dagoela” salatu dute: “80.000€ bakarrik kantxak birmoldatzeko proiektu baterako dira. Ez faserik, ez obra-planik, ez memoria ekonomikorik, ez urte anitzeko finantzaketarik. Ez dago kiroldegi berrirako proiekturik. Existitzen den bakarra, eslogan bat da”.
Eskolako patio inklusiboari dagokionez, 2024ko gerakinarekin kontura gauzatu behar zen proiektua dela gehitu du Saezek: “Hori egin ez denez, 400.000 euro blokeatu dira orain, premiazko beste behar batzuei erantzutea eragozten dutenak, hala nola Labarketako irisgarritasunari”, eta EAJ aldertditik obra hori uda bitan faseatzea proposatu du “2026an baliabideak askatzeko, proiektuari uko egin gabe”.
Segurtasunaren alorrean, udal gobernuak partida % 36 murriztu duela azaldu dute oposiziotik: “Euskadin segurtasunik ezari buruzko kezka handitzen ari den testuinguru batean, Arrigorriagako udaltzainek segurtasun-gabeziako giroagatik babes gabezia salatu duten une honetan”.
EAJren zuzenketak
EAJk “hutsuneak” ikusi ditu ere gardentasunaren, zorroztasun faltan eta negozioatzeko borondatean eta zortzi zuzenketa aurkeztu ditu: “Aurkeztutako proposamenek 570.000 euroko balioa dute, eta alderdi jeltzaleak Erregistroan aurkeztutako proposamenean zehaztu du zenbateko hori nondik atera daitekeen beste partida batzuk egokituz gero”. Partida horrekin honako zuzenketak aurkeztu ditu:
– Pedro Muro eta Osasuna eta Higienea lotzeko irisgarritasun-azterlana
– Abusuko Zentro Soziokulturaleko instalazioak eta altzariak berritzea
– Kubo auzoa hirigunearekin lotuko duen pasabide estali berri baten azterketa, egungoa ordezkatuz.
– Tokiko merkataritza bultzatzea
– Hiri-altzariak, asfaltatzea eta bide-seinaleak hobetzea
– Auzo batzuetako argiztapena hobetzea
– Hiriguneko Tailer Etxea eta Tailer Etxearen eta Emakumeen Topalekuaren irisgarritasuna hobetzeko estudioa konpontzea.
– Ollargan eta Abusu lotzen dituen pasabide estali berri baterako azterlana, egungoa ordezkatuz
☉ Arrigorriaga
Kepa Larrea idazleak maitasuna, diktadura eta paisaia galduak lotu ditu bere ‘Zubia’ eleberri berrian
Hego Uribeko herriek, kaleek, basoek eta mendiek protagonismo berezia dute eleberri osoan zehar: “Bolintxu”, “Izartza”, “Arguia” edo “Lapurzuloa” dira kapituloetako batzuen izenburua, hurrenez hurrenez
Atzo Kepa Larrea idazleak -basauriarra jaiotzez baina Arrigorriagan 35 urte daramatzana-, bere azken lana aurkeztu zuen, “Zubia” izenekoa. Oraingo honetan, eleberriaren aldeko apustua egin du Larreak, ohikoa duen ikerketa historiko sakona albo batera utzi gabe.
Kepa Larrea (Basauri, 1956) Euskal Filologian lizentziaduna eta Historian doktorea da. Delineatzaile, administrari eta itzultzaile lanetan aritu ondoren, EHUko irakasle gisa ibilbide luzea egin du. Ezaguna da, batez ere, bere saiakera historikoengatik, hala nola: Mina edo libertatea! (2017), Xabier Mina gerrilari nafarraren ingurukoa, edo Antilletan galdurik (2023).
Maitasuna, diktadura eta paisaia galduak, eleberriaren oinarri
“Zubia” eleberria 1936ko Gerraren eta diktaduraren hainbat pasartetan oinarritzen da, egileak berak azaldutakoaren arabera: “asko eta asko txikitan entzundako kontuak dira; helduek ahotsa apaldu eta xuxurla batean hitz egiten zutenean horrek gure arreta pizten zuen, eta adi entzuten genituen kontu haiek”.
Kontakizuna “hiru pertsonen arteko amodio istorio” batean oinarritzen den arren, errealitate historikoa eta fikzioa txirikordatzen doaz etengabe, iragana eta oraina lotuz.
Irakurketa erraztearren, bi koloretan banatu dituzte kapituluak, eta kapitulo gehienak “dagoeneko desagertuta dauden paisaietan oinarritzen dira”. Zentzu horretan, bai Larreak eta bai hitzaurrea egin zuen Jesus Etxezarragak “paisaia liburuaren beste pertsonaia bat gehiago” dela nabarmendu zuten, “Jone edo Ganix protagonisten pare”.
Zentzu horretan, Hego Uribeko herriek, kaleek, basoek eta mendiek protagonismo berezia dute eleberri osoan zehar: “Bolintxu”, “Izartza”, “Arguia” edo “Lapurzuloa” dira kapituloetako batzuen izenburua, hurrenez hurrenez.
“Desagertu den paisaia batetaz ere hitz egiten du liburuak, hobe esanda, desagerrarazi duten paisaia batetaz. Dagoeneko existitzen ez diren baserriak, basoak, bideak… berreskuratu ditut liburu honetarako, nire belaunaldikoon haurtzaroaren parte izan zirenak”. Horren ordez dena “errepidez, harrobiz eta basoei nortasuna lapurtu dietene pinu tristeez” bete dutela gaitzetsi zuen Larreak.
Liburuaren laburpen moduan, zera dio kontrazalak: “1937ko ekainaren 19ko goizaldean, soldadu frankistak Bilbon sartu baino ordu gutxi batzuk lehenago, gudari gazte batek, Ganixek, ez daki zer egin: beste gudari askorekin batera hirian geratu eta bere burua entregatu ala Bilbo inguruko mendietan zelatan dauden karlisten setioa hautsi eta Euzko Gudarostearekin bat egin, horiek Kantabria aldera atzera bildu baitira. Hogeita bost urte geroago, neska gazte bat, Jone, bere familiaren isiltasuna hausten saiatzen da, gerraren ondorioz etxean ezkutatu eta bere buruari egiten dizkion galderen erantzunen bila. Gertaera bi horiek behialako zubi batek lotuko ditu. Eleberriaren izenburuak berak iradokitzen duen bezala, lan honek iragana eta oraina lotzen dituen zubi lana egin nahi du, memoriari eta zaurien itxierari ekarpena eginez”.
Kepa Larrearen liburu berria eskuragarri dago dagoeneko, eta Durangoko azokan ere egongo da salgai.
☉ Arrigorriaga
Jardueraz betetako egitaraua prestatu dute Arrigorriagan, Euskararen Nazioarteko Egunaren testuinguruan
Udalak ipuin kontalariak, Jon Maiaren ‘Desde Extremadura al euskera’ hitzaldia, komedia gaua eta bertso saioa antolatu ditu abenduaren 14a bitartean
Abenduaren 14ra bitartean jardueraz betetako programa osatu du Arrigorriagako Udalak, euskararen presentzia eta erabilera udalerrian bultzatzeko helburuarekin: “Euskararen eguna abenduaren 3an izango den arren, jarduerak lehenago hasiko dira, azaroaren 28an, eta abenduaren erdialdera arte luzatuko dira, herritar guztien gustuko eskaintza bermatzeko”, azaldu dute udal ordezkariek.
Azaroare 28an, ostiral honetan, Eñaut Elorrietaren kontzertua eta haurrentzako Begizur antzezlana prestatu dute. Abendura begira, ipuin kontalariak, hitzaldiak, komedia gaua eta ‘Ez da kasualidadea’ izeneko bertso-saioa prestatu dute eta Alaia Martin, Nerea Ibarzabal, Oihana Bartra eta Uxue Alberdi bertsolariak Lonbo aretoan izango dira.
Ekitaldi guztiak herrigunean zein Abusun antolatu dituzte.”Ekitaldi nagusiez gain, eskolako eta institutuko ikasleentzako propio diseinatutako egitarau paraleloa ere antolatu dituzte. Besteak beste, La Basu eta La Pulga musikariekin elkarrizketa musikatua egingo dute, ipuin kontalariak, antzerkiak eta bertso emanaldiak izango dira”.
“Arrigorriaga euskaldunagoa nahi dugu, eta horretarako ezinbestekoa da herritarrok euskaraz hitz egiteko ohitura bereganatzea”, azaldu du Gorka Etxebarria Euskara zinegotziak. “Udal Gobernutik udal euskaltegia dugu, diru-laguntzak eskaintzen dizkiegu talde eta elkarteei, bekak ditugu euskara ikasteko edota lanean dihardugu hizkuntza-paisaiaren normalizazioaren alde. Baina ahalegin horri erantzuteko, herritarrak animatu nahi ditugu euskaraz hitz egitera, lotsarik, beldurrik eta konplexurik gabe”. Horregatik, herritar guztiak animatu nahi dituzte Euskararen Nazioarteko Egunean antolatutako ekintzetan parte hartzera.
Egitaraua | Euskararen Eguna Arrigorriagan 2025
AZAROAK 28, ostirala
‘BEGIZUR’ ANTZEZLANA
12.30 Abusu Zentro Soziokulturala
EÑAUT ELORRIETA
20:00 Magdalena eliza
ABENDUAK 1, astelehena
‘KUKU MUKU’
Eskolako umeentzako egitaraua
ABENDUAK 2, asteartea
‘ETXEAN OTSO, KALEAN USO’
Eskolako umeentzako egitaraua
Lonbo Aretoa
ABENDUAK 3, asteazkena
TXAPELDUNAK
Eskolako umeentzako egitaraua
Lonbo Aretoa
ROSA MARTINEZ IPUIN KONTALARIA
17:15 Edurne Garitazelaia
‘HITZAK ZAPIAN’ IKUSKIZUNA
18:00 Udaletxeko plaza
ABENDUAK 4, osteguna
BERTSO-JASA
Eskolako umeentzako egitaraua
Lonbo Aretoa
‘DESDE EXTREMADURA AL EUSKERA’
19:00 Abusu Zentro Soziokulturala
ABENDUAK 5, ostirala
EZER EZ
Eskolako umeentzako egitaraua
Lonbo Aretoa
ABENDUAK 12, ostirala
KOMEDIA GAUA
20:00 Lonbo aretoa
ABENDUAK 13, larunbata
‘SCROOGE ETA MAMUAK’
18:30 Lonbo aretoa
ABENDUAK 14, igandea
‘EZ DA KASUALIDADEA’ BERTSO SAIOA
19:00 Lonbo aretoa
Argazkiak | Gatibuko Alex Sardui eta Mirua taldeko Maitane Iruiñ Basauriko Musika Eskolaren ekitaldian izan dira
Bideoa | Raquel Cilla Lopez: «Inori axola ez zaion gela batean zeuden Bizkaiko arkitektura plano zaharrenak»
Musika, Lekittoko Deabruak eta Mintzodromoa antolatu dituzte Galdakaon, Euskararen Nazioarteko Eguneko egitarauan
Argazkiak | Gatibuko Alex Sardui eta Mirua taldeko Maitane Iruiñ Basauriko Musika Eskolaren ekitaldian izan dira
Argazkiak | Basauriko Playback lehiaketak ehunka gazte euskararen bueltan batu ditu
Ehun pertsona baino gehiago elkartu dira Ugaon, indarkeria matxistaren aurkako eguneko elkarretaratzean
Bideoa | Raquel Cilla Lopez: «Inori axola ez zaion gela batean zeuden Bizkaiko arkitektura plano zaharrenak»
Bideoa | Naiara Barcenas Perez: «Trena nahitaezkoa da C3 lineatik igarotzen den Ugao bezalako herri batentzat»
