☉ Basauri
Itxaso Ferreras: “Munduko herririk gazteena da Hego Sudan eta horrek alde onak eta txarrak dakartza”
Hego Sudanen desnutrizioa eta malaria dira gaixotasunik nabarmenenak. Itxaso Ferreras bertan izan da Mugarik Gabeko Medikuak erakundearekin lanean.
Itxaso Ferreras (Basauri, 1980) 2009. urtean Mugarik Gabeko Medikuak erakundean boluntario gisa laguntzen hasi zen eta “erakundeak egiten duen lanarekin liluratuta” gelditu zen. Horiek horrela, 2011z geroztik elkartean lan egiten du Bartzelonan Komunikazio eta Fundraising Sailetan. 2014an Hego Sudanera bidaiatzeko eskaria egin zuen eta bertan sei hilabete eman ditu. ‘Afrikak jota’ blog pertsonalean bertan bizi izandako bizipenak gordetzen ditu.
Zer lan egin duzu Hego Sudanen?
Bertan egin behar den lana oso serioa da. Eskarmentu handiko profesionalak joan ohi dira, bertan egiten dugun lana oso gogorra baita. Osasun-langileek, logistek eta administratzaileek (Giza baliabide eta finantziazio arduradunak) lan egiten dute Hego Sudanen. Ni kazetari eta publizista izanik, administrari lana egiten ikasi behar izan nuen bertara joateko.
Zer da bertan aurkitu duzuna…
Pamat izeneko herrian izan nintzen, herrialdearen ipar-mendebaldean. Bertan, Sudango gudatik alde egin duten familiak bizi dira, Hego Sudan herrialde bilakatu zenean muga zeharkatu zuten etxe berri eta lasaiago baten bila, 2011. urtearen inguruan. Orain osasun zerbitzurik ez dagoen gune batean bizi dira, oraindik lastoz egindako etxeetan, medikurik eta sendagairik gabe. Hori da guk betetzen dugun behar nagusiena: osasunarena.
Zein beste egitasmo burutzen ditu Mugarik Gabeko Medikuak erakundeak bertan?
Hogei proiektu baino gehiago ditu Mugarik Gabeko Medikuak erakundeak Hego Sudanen, ez baitago osasun azpiegitura egonkorrik. Malakal inguruan, gainera, gatazka dago. Inguru horretan biztanleriak osasun zerbitzuen beharra izateaz gain, bortizkeria pairatzen du. Pamaten, nahiz eta gatazkarik ez egon, biztanleria oso ahula da. Euri sasoian malaria dago eta sasoi lehorrean desnutrizioak gora egiten du.
Trebakuntzan ere egiten dugu lan, bertako hezkuntza oso eskasa baita. Hego Sudanen ez dago ia ikasteko aukerarik, baliabideak dituzten familiek bakarrik dute beren seme-alabak atzerrira ikastera bidaltzeko aukera. Hezkuntza gutxi batzuen eskuetan baino ez dago.
HEGO SUDANEN EZ DAGO IA IKASTEKO AUKERARIK. HEZKUNTZA OSO ESKASA DA
Hego Sudan munduko herrialderik gazteena da, 2011. urtean sortua…
Herrialde berri-berria da eta horrek bere alde onak eta txarrak dakartza. Herrialde berri baten freskotasuna eta ilusioa nabaritzen dira, baina itxaropena boterearengatik sortu den borrokak lainotu egin du. Gobernuaren eta oposizioaren arteko gudak orain dela urtebete pasatxo egin zuen eztanda, 2013an. Hortaz, ez dago oinarrizko zerbitzurik ere.
Zein da herrialdearen eta biztanleriaren egoera?
Izan nintzen lur eremuan ez dago ia ezer. Herrialdearen beste aldean petrolioarengatik liskarrak daude eta gurean, berriz, lasto eta ur nahikoa izatea da familien kezka nagusia. Lastoz eta adobez egindako tukuletan bizi dira eta euri sasoia eta sasoi lehorra pairatzen dute.
Horrek zer esan nahi du?
Eurien sasoian bideak lokaztu egiten dira eta oso zaila egiten zaigu gaixoengana iristea. Askotan asto gurdien bidez garraiatu behar izaten genituen gaixoak euren etxeetatik gure osasun zentroetara. Kotxea erabiltzea ezinezko bilakatzen da euri sasoian. Gainera, eltxoak barra-barra agertzen dira, malaria kutsatuz. Sasoi lehorrean ur erreserbak eta uztak azkarrago bukatzen dira eta horrek eragin handia du haurrengan eta emakumeengan.
Beraz, haurrek eta emakumeek laguntza gehiago behar dute…
Bost urte baino gutxiagoko haurrak eta haurdun dauden emakumeak dira gure lehentasuna. Desnutrizioa eta malaria dira gaixotasun nabarmenenak. Aurre egiteko tratamenduak baditugu, baina zailtasun handiena urrun dauden familiengana iristea da.
HAURRAK ETA HAURDUN DAUDEN EMAKUMEAK DIRA GURE LEHENTASUNA
Malariari eta desnutrizioari aurre egiteko tratamenduak eraginkorrak al dira?
Bien kasuan, bai. Malariari dagokionez, ahalik eta lasterren diagnostikatzea da hoberena. Askotan umeak oso berandu etortzen dira gurera eta osatzea zailago izaten da. Desnutrizioari aurre egiteko, jateko prest dauden elikagaiez osatutako poltsatxo batzuk banatzen ditugu, ingelesez RUFT edo Ready-to-use therapeutic food. Malariaren eta desnutrizioaren arteko nahasketa mortala izan ohi da, eta zoritxarrez, oso ohikoa da inguru honetan.
MALARIA ETA DESNUTRIZIOAREN ARTEKO NAHASKETA MORTALA IZAN OHI DA
Oroimenean geratu zaizun pasarteren bat…
Gure lantaldearen laurdenak ez daki idazten ezta irakurtzen ere. Beraz, alfabetatze ikastaro bat antolatu nuen. Boligrafo eta koaderno bana banatu nien ikastaroa jarraitzeko. Irakasleak lehenengo klasearen ostean arkatzak eta borragomak eskatu zizkidan, boligrafoarekin idazten ikasten hasiz gero, koaderno pila bat beharko zituztela azalduz. Hain logikoa den xehetasun horretaz konturatu ere ez nintzen egin.
Nola deskribatuko zenuke bizi izandako esperientzia?
Oso esperientzia aberasgarria eta polita izan da, bi zentzuetan. Batetik, nire lanak eragin zuzena izan du bertako herritarrengan eta bestetik, bertan egoteak neure burua ere asko aberastu du. Era berean, asko ikasteaz gain, bizipen hunkigarriak eskaini dizkit abentura honek.
☉ Basauri
Kareagako Mendi Martxa apirilaren 28an izango da, Zaporeak elkartearen alde
Kareagako Mendi Martxa izango da apirilaren 28an, igandez. Aurtengoa bederatzigarren martxa da eta irteera 10:00etan izango da Karmelo Torre eta Asturias kaleen arteko bidegurutzean.
Mendi Martxan parte hartzeko izena ematea 09:00etan hasiko da. Parte hartzaileek euro 1 ordaindu behar dute eta bildutako dirua Zaporeak elkarteari emango diote.
Aurten ibilbidea aldatu du Sorgina Kultur Elkarteak; izan ere, Arratiako Tranbia pasatzen zen bidean bidegorria eraikitzen ari da Bizkaiko Foru Aldundia.
Asturias kaletik Montefuerterako bidea hartuko dute parte-hartzaileek, eta urtero bezala, Ollarganetik, Gaztelutik eta Malmasinetik igaroko dira. Guztira 9 kilometroko ibilbidea da.
Sorgina Kultur Elkarteak antolatzen du Kareagako Mendi Martxa, Kareagako Auzo Elkartearen, Babes Zibilaren, Gurutze Gorriaren eta Basauriko Udalaren laguntzarekin.
☉ Basauri
La Gilda del Norte enpresako jabe basauriarrarentzat sei urte arteko kartzela zigorra eskatu dute
Basauriko enpresari batek, F.J.G.Á., La Gilda del Norte enpresako jabeak, sei urte arteko espetxe zigorra eta “isun ekonomiko handiak” jaso ditzake, langile atzerritarrak “modu irregularrean eta modu jarraituan” kontratatzeagatik.
Polizia Nazionalak eta Lan Ikuskaritzak ikerketa judiziala abiarazi zuten 2020ko abenduan enpresak Basaurin eta Lezaman dituen lokaletan. Ikerketa horren arabera, 2018tik, langile talde zehaztugabe “baina handi batek” ez zuen kontraturik eta ez zeuden alta emanda Gizarte Segurantzan; diru beltzarekin ordaintzen zieten, gutxieneko soldata baino gutxiago (hilero 800 euro, lanaldi osoan); eta ikuskapenak egiten zituztenean, langileak ezkutatzera behartzen zituzten, “baita hozkailuetan ere”. Gainera, kasu batean, langile bat haurdun geratu zen, eta honek adierazi zuen enpresaburuak abortatzera gonbidatu zuela eta dirua eskaini ziola haurdunaldia etetea ordaintzeko.
F.J.G.Á.ri hiru delitu leporatzen dizkiote. Zehazki, legez kanpoko lan-baldintzak ezartzea langileei lan-kontratuetatik kanpo; lan-baimenik ez duten atzerritarrak enplegatzea, baita adingabeak ere; eta, azkenik, langileen bizitza “arrisku larrian” jartzea, segurtasun-arauak eta laneko arriskuen prebentzioa bete gabe. Izan ere, Covid-19 izan zuten langileak pandemian lan egitera behartu zituen enpresariak.
Maria Miranda fiskalak frogatutzat eman ditu delituak, baina urtebeteko kartzela-zigorra eskatuko du epaiketan. Gainera, jabearen alaba (P.G.) salbuestsi du, nahiz eta enpresan erantzukizun handiak dituen.
Langileen abokatuek, ordea, sei urte eta hiru hilabeteko kartzela zigorra eskatzen dute enpresari basauriarrarentzat, eta hamar hilabeteko espetxe zigorra enpresariaren alabarentzat. Gainera, 16.200 euroko isuna nahi dute F.J.G.Á.tzat eta 7.200 euroko isuna bere alabarentzat, baita 7.500 euroko kalte-ordaina ordaintzea kaltetutako langile bakoitzari.
Akusazio gisa agertutako beste langile batek bost urteko kartzela zigorra eskatu du F.J.G.Á.rentzat eta bederatzi hilabetekoa alabarentzat, diru-kopuru berdinez gain. Orain dela bi urte, Lan Ikuskaritzak La Gilda del Norte enpresari 40.300 euroko lehen zehapena jartzea proposatu zuela zabaldu zen.
Juan Carlos Mediavilla Bilboko instrukzioko 1. zenbakiko epaitegiko titularrak F.J.G.Á.en eta haren alabaren aurkako epaiketa hasteko autoa eman du apirilaren 22an, baina oraindik ez dago epaiketarako datarik.
☉ Basauri
Ariz auzoan esku-hartze txikiak egiteko herritarren iradokizunak jasoko ditu Basauriko Udalak
Auzoetan esku-hartze edo obra txikiak egiteko prozesu parte-hartzailea abirazi du Basauriko Udalak. Arizen hasiko dute lehen esperientzia
Basauriko Udalak herritarren parte-hartze prozesu berria jarriko du martxan: Auzoegin. Auzoetan esku-hartze edo obra txikiak egiteko proposamenak egingo dituzte herritarrek.
Hasteko, lehen prozesu parte-hartzailea Arizen egingo du Udalak, baina udal ordezkarien asmoa da gainerako auzoetara zabaltzea: “Auzo batetatik hasi behar genuen eta Arizen izango da lehen esperientzia hau. Prozesuak herritarren onarpen ona badu, beste auzo batzuetara zabalduko dugu”, dio Asier Iragorri alkateak.
“Proposamenek Ariz auzoko hobekuntza zehatzei buruzkoak izan behar dute, neurri txikikoak, udal-langileek, hau da, obretako brigadakoek egiteko modukoak”, dio Iragorrik.
Hala nola, espaloiak konpontzea eta beheratzea, bankuak jartzea eta margotzea, loreontziak jartzea edo kentzea, argiztapena… “Gauza txikiak izan behar dira, herritarren egunerokotasuna errazten dutenak”, dio alkateak.
Errepide bat asfaltatzea proposatzea, esaterako, ez lukete onartuko udal teknikariek: “Prozesua ez da obra edo ekipamendu handiak proposatzeko. Garrantzia txikiagoko hobekuntzez ari gara, Udalak egin ditzakeen obra handiagoekin batera, gure kaleak erosoagoak eta atseginagoak izan daitezen”, zehaztu du Iragorrik.
Zelan parte hartu?
Herritarrek proposamenak egiteko epea zabalik dago maiatzaren 5era arte, eta prozesuan 16 urtetik gorako basauriarrek parte har dezakete. Udalak galdetegia bidaliko du Arizko etxeetara.
Iradokizunak helarazteko hainbat bide erraztu ditu Udalak:
- Arizen jarriko dituzte postontzien bidez. Postontziak egongo dira: Arizko Dorretxean, Agirre Lehendakaria kaleko Arizko autobus geltokian, Valencia kaleko metro geltokiaren sarreran, Katalunia kaleko 52. zenbakian, Leon kalean (metroko igogailuaren ondoan) eta udaletxeko Herritaren Arretarako Gunean
- Karpa informatiboan. Apirilaren 29an, astelehenez, jarriko dute Arizko eliza aurreko plazan, 11:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 19:00etara
- Ados Basauri online plataformaren bidez
“Proposamenak jaso ondoren, Udalak adostutako jarduerak baloratu, zehaztu eta gauzatuko ditu. Onartutako esku-hartzeak ahalik eta arinen gauzatuko ditugu. Balorazioa egin eta lanari ekin”, dio Berta Montes Partaidetza arloko zinegotziak.
Azkenik, egin diren ekintzen laburpen bat bidaliko du Udalak auzokoen etxeetara: “Zer egin dugun jakinaraziko diegu bizilagunei, bi helbururekin: Udala gardena izateko eta herritarrek ikusteko euren proposamenak ez direla alferrik galtzen”, dio Montesek.
“Gobernu taldeak oso argi du basauriarren parte-hartzea sustatzen bada, herritarrek gaitasuna sentituko dute Udalaren ekintzetan eragiteko. Horrek udal gaietan inplikatzea bultzatzen du eta komunitate sentimendua indartzen du”, dio Montesek.
Auzoegin: 20 urte
2013an aktibatu zuen Basauriko Udalak Auzoegin Auzoetako Ekintza Plana. “Plan horren helburua udalerriko hainbat puntutan hirigintza hobetzeko, modernizatzeko eta berroneratzeko ekintzak gauzatzea da, auzotarrek, elkarteek eta kolektiboek hainbat partaidetza-kanalen bidez egindako eskaerei erantzuteko”, dio Iragorrik.
“Orain, plan honek ekimen berri bat jarri du abian auzoetan edo udalerriko ingurune jakin batzuetan herritarren parte-hartze prozesu espezifikoak bultzatzeko, auzotarren lankidetza aktiboaren bidez”, dio Iragorrik.
☉ Basauri
Basaurik 2024ko Itzulia Women lasterketako bigarren etaparen irteera eta helmuga hartuko ditu
Maiatzaren 11n izango da Itzulia Women 2024ko Basauri-Basauri bigarren etapa. Hego Uribe eskualdetik igaroko dira txirrindulariak
Gaur, apirilak 23, Itzulia Women 2024 lasterketaren ibilbide ofiziala aurkeztu dute Gasteizen. Lasterketa maiatzaren 10ean hasi eta 12an bukatuko da.
Lasterketak hiru etapa izango ditu, eta bigarrena Hego Uribe eskualdetik igaroko da. Zehazki, Basauritik irten eta amaituko da bigarren etapa, maiatzaren 11n, larunbatez.
Guztira 104 kilometro egingo dituzte emakume txirrindulariek Basauri-Basauri etapan.
“Ziurrenik edizio honetako etaparik urduriena izango da. 104 kilometro izango dira, hiru mendate puntuagarri eta amaieran hainbat igoera eta jaitsiera etorriko dira, ziurrenik etapa nork irabaziko duen ebatziko dutenak”, diote Itzulia Women lasterketako arduradunek.
Lehenego etapa da Gasteiz-Elgoibar (140 kilometro, maiatzak 10) eta hirugarrena Donostia-Donostia (114,9 kilometro, maiatzak 12).
Basauri-Basauri: ibilbidea
Itzulia Women 2024 lasterketaren bigarren etapa maiatzaren 11n, larunbatez, izango da. Irteera 10:45ean izan da eta lehen txirrindulariak 13:21etik 13:39ra bitartean iritsiko dira helmugara. Oraindik zehaztu barik dago non hasi eta non bukatuko den etapa.
Basauritik eta San Migeletik itzuli bat egin ostean, Arrigorriagatik, Ugaotik eta Zeberiotik igaroko dira txirrindulariak. Ondoren, Sarasola Gainara helduko dira (hirugarren mailako mendatea), eta handik Igorrera eta Lemoara egingo dute.
Lemoa atzean utzita, Usansolotik igaroko da tropela eta handik Larrabetzurantz egingo du. Bertan Aretxabalgane Gaina (hirugarren mailakoa) egingo dute, eta Gamiz-Fika barruan Urruztigaina (bigarren mailako) egingo dute.
Larrabetzutik igaroko dira berriro txirrindulariak, eta Erletxetik Galdakaorako bidea hartuko dute. Galdakaon esprint berezi bat egongomda, 81,7. kilometroan.
Eta azkenik, Galdakaotik Basaurira helduko dira. Basaurin, 90. kilometroan bigarren eta azken esprinta egingo dute txirrindulariek eta hamar kilometro ondoren bukatuko da bigarren etapa.
Basauri Kirolaren Europako Hiri da aurten, eta horren barruan hartuko du herriajk 2024ko Itzulia Women lasterketa, urte hasieran GEURIAn adierazi genuen bezala.
☉ Basauri
Alex Garcia Galas basauriarrak errekuperazio aldi “oso luzea” izango du Gurutzetako Ospitalean
Igandean bertan, Thailandiatik aberriratu zutenean, kendu zioten kaltetutako pankrea zatia Gurutzetako Ospitalean
Alex Garcia Galas basauriarra indarberritzen ari da Gurutzetako Ospitalean. Igandean aberriratu zuten Thailandiatik pankreatitisak jota eta egunean bertan kendu zioten kaltetutako pankrea zatia.
Zaintza Intentsiboetako Unitatean (ZIU) dago eta errekuperazio aldi “oso luzea” izango duela iragarri dute Gurutzetako medikuek.
Medikuek jakinarazi dute Alex kontziente eta egoera egonkorrean dagoela, duela bi hilabetetik jasaten ari den abdomen-prozesuaren larritasunaren barruan, eta Medikuntza Intentsiboko taldearen ardurapean jarraitzen du bere tratamenduarekin.
Asteburu solidarioa
Apirilaren 27an eta 28an antolatu du asteburu solidarioa Basozelaiko El Maño Auzo Elkarteak, Alexen familiari laguntzeko.
Besteak beste, haurrentzako parkea, urdaiazpiko moztailea, paella solidarioa, bingo solidarioa, barra solidarioa eta zozketak antolatu dituzte. Egitaraua osorik hemen.
Bilduko duten dirua Alexen familiari emango diote. Izan ere, basauriarra Thailandian ospitalean egon zen bitartean (bi hilabete) egunero 3.000 eta 4.000 euro artean gastatu zituen familiak Alexi mediku probak egiteko.
Bestetik, itsulapikoak ere jarri ditu Basozelaiko Auzo Elkarteak Basauriko saltokietan.