Unai Mateos (Ugao, 1999) Garribikes talde basauriarreko mountain bike txirrindularia da eta 23 urte azpiko kategorian lehiatzen du. Azken bi urteetan urrezko domina irabazi du Bizkaiko txapelketan, baita 2018an Euskadikoan ere. Espainiako lehiaketan behin baino gehiagotan parte hartu du eta lehen 15en artean geratzea lortu du. Koronabirusaren ondorioz, duela gutxi itzuli da lasterketetara baina erritmo berari eusten dio. Euskadiko XCO txapelketan hirugarren gelditu ostean, Espainiakoan parte hartu du Euskadiko selekzioarekin, 17. postuan helmugara iritsiz. Duela pare bat aste, bigarrena heldu zen Kataluniako VolCAT lasterketan, beste lorpen bat Ugaora ekarriz.

Nola hasi zinen txirrindularitzan?
Txikitatik gustatu izan zaizkit bizikletak. Oraindik gogoratzen naiz lagunekin bizikletaz mendira joaten nintzenean, aldapetatik jaistera. Arandia parkean zeuden skate-pistetara jauziak egitera ere joaten ginen. Ikastolan nengoela, futbola eta txirrindularitza uztartzen hasi nintzen, 12 urtetik 14 urtera bitartean. Ziklo-krosarekin hasi nintzen eta zenbait errepide-lasterketa egin nituen, baina utzi egin nuen. Urtebetera, haurren-kategoriaren bigarren mailan, errepideko txirrindularitzan izena eman nuen berriro.

Eta gero Garribikesera aldatu zinen.
Lagun askok txirrindularitza utzi egin zuten eta errepidekoan bakarrik geratu nintzen. Ugaoko taldeak gazteen kategoriara arte besterik ez zuenez, nire osabak, Garribikesen jabeak, haiekin hastea proposatu zidan. Mountain bikeko lasterketa batzuk nire kontu eginak nituen dagoeneko, eta errepidekoa baino gehiago gustatzen zitzaidanez, Garribikes taldearekin hasi nintzen.

Zein izan zen zure lehen bizikleta?
BH Sierra Nevada bat, urkilan malguki batzuk jarrita zituena. Lauzpabost urte nituenean nire aitak eta osabak bizikletan ibiltzen irakatsi zidaten. Gure herrian geundela, Revilla de Pienzan (Burgos), bizikleta hartu, pixka bat askatu eta berehala ikasi nuen. Gero, bizikleta hori erosi zidaten eta leku guztietara joaten nintzen berarekin. Orain, gehien erabiltzen dudana MTB Scott Scale-a da, lehiaketetarako batez ere, baina beste mountain bike bat, errepideko bat eta BMX bat ere baditut. Nire eguneroko bizitzan ahal dudan guztietan erabiltzen dut bizikleta oraindik ere, lanera joateko adibidez.

Unai Mateos / Utzitakoa

Zure indarguneak eta ahuleziak?
Pedalei eragitea nire ahuleziarik handiena dela uste dut: lur lauan ibiltzea, igoera luzeak egitea… Horixe da, zalantzarik gabe, gehien kostatzen zaidana. Aitzitik, aldapa arriskutsuetan trebea naizela esan dezaket, baita oso biziak diren igoera laburretan ere. Hala ere, ez dut uste oso ona naizenik: bizikletan ibiltzea gustuko duen txirrindularia naiz, nola ez, baina badakit ez naizela horretatik biziko eta afizioagatik egiten dut.

Zein izan da zure inflexio-puntua?
Inflexio-puntua 23 urte azpiko lehen urtean izan zen, Garribikesen hasi nintzenean. Lehen, ez nuen hain serio hartzen. Ez nuen entrenatzeko gogo handirik, eta orain guztiz alderantzizkoa da. Hasieran entrenamenduak ez ziren hain espezifikoak eta osabak jartzen dizkidan ariketekin hasi nintzenean hobetzen hasi nintzen.

Urte berezia izan arren, ondo aritu zara.
Denboraldi hau bukatutzat eman dut, lasterketarik ez dagoelako. Beste urte batzuetan denboraldia irailean amaitu dut, Ugaoko jaietan, Espainiako Maratoi Txapelketan hain zuzen ere, baina aurten deuseztatu egin dute eta ezin izan dut gehiago egin. Urte honetan ez dut batere gaizki egin, baina iaz bezala ere ez naiz egon, indartsuago nengoelako. Ezohiko egoera izan da eta ez nekien zer prestatu. Konfinamenduan, entrenamenduak denbora-pasa moduan hartu nituen, egunean ordubete arrabolean eta listo. Ez nengoen lasterketetan zentratuta, banekielako ez zela lasterketarik egongo normaltasunera itzultzerakoan. Ez zuen zentzurik. Datorren urteari begira ere ez dakigu gauza handirik. Aste Santurako Andaluzia Bike Race lasterketa begiratuta daukat, nire osabarekin bikoteka parte hartzeko.

Unai Mateos Ugaoko plazan / Olaia Martin

Zer da zuretzat Euskal selekzioarekin aritzea?
Oso ondo egon da eta primeran pasatu dut; giro ezin hobea, lankide bikainak, mekanikari eta entrenatzaile handiak… Lasterketako zirkuitua ikusita, ez nuen gauza handirik egiteko itxaropenik, baina euria egiten hasi zen eta lokatzaz bete zen. Zoru delikatuan mugitzen naiz ondoen, eta hamazazpigarren postua lortu nuen. Beraz, poz-pozik. Espainiako XCO txapelketan hirugarren urtez aritu naiz haiekin. Lehenengo aldian, gazteen kategorian nengoenean, ilusio handia egin zidan. Lasterketa batean geundela gogoratzen naiz, eta mundu guztia hautatzailea zegoela esaten hasi zen. Oso urduri jarri nintzen. Nirekin hitz egin zuenean, ez nuen sinesten; ni paketetxo bat nintzen. Hor hasi zen benetan nire motibazioa.

Mendiko txirrindularitzaz gain, beste diziplina batzuk probatu dituzu.
S.C. Ugaorekin hasi nintzen errepidekoan eta ziklo-krosean, jende gehiena diziplina horietan mugitzen zelako, baina niri beti gustatu izan zait gehiago mountain bikea. Oso desberdina da: errepidean gehiago da gurpilera joaten jakitea, talde on bat izatea… Nik jarraitu ezin dudan erritmo batean doazela iruditzen zait ere. Mountain bikea ibiltzen jakitea da, oso indibiduala, eta nire ustez askoz dibertigarriagoa. Mendiko txirrindularitzaren barruan aukera ugari daude: XCO (Cross Country Olympics), XCM (Maratoia) eta XCUM (Ultramaratoia). Nik hirurak probatu ditut eta XCOn aritzen naiz gehienbat, lasterketa gehiago egiten direlako. Intentsitate handiko zirkuitu teknikoak dira batez ere.

Zein da kirol honek eskatzen duen sakrifiziorik handiena?
Nik ez dut presiorik, ezta sakrifizio handirik egiten ere. Horregatik nago hain pozik nire taldean; lasterketa bat irabazten badut ondo, eta bestela ez da ezer gertatzen, lasterketa hobeak egongo dira. Nik neuk neure burua presionatzen dudana baino gehiago ez nau inork presionatuko, azken finean dena erakutsi nahi dudalako lasterketa bakoitzean. Nerbioen esku ere badago. Denboraldian nagoenean eta lasterketa garrantzitsuak ditudanean, pixka bat gehiago zaintzen saiatzen naiz, baina ez naiz obsesionatzen. Ez dut dietarik egiten, baina gozoki eta janari lasterra kentzen ahalegintzen naiz. Profesionalki kirol honetan aritu nahi duenak askoz zorrotzagoa izan behar duela uste dut; elikadura zaindu, entrenamenduak zorrozki egin… Buruak ere badu horretan eragina.

Unai Mateos / Utzitakoa

Zein izan da txirrindulari bizitzan zehar izan duzun unerik zailena?
Urte hau izan da zailena ziur aski. Espainiako Ultramaratoi Txapelketa bertan behera utzi zutenean oso momentu latza izan zen niretzat. Pasa den urtetik egon naiz prestatzen. Algarven (Portugal) hasi genuen urtea, bi etapako lasterketa batean, eta nahiko ondo ikusi nuen nire burua. Gero, Logroñon, bigarren geratu nintzen maratoiko jeneralean eta lehenengoa 23 urte azpikoan. Indartsu eta prest ikusten nintzen. Espainiako txapelketa baino bi aste lehenago etxean sartu gintuzten, eta ez nuen aukerarik izan. Ikaragarri izorratu ninduen. Bestalde, unerik zirraragarriena, zalantzarik gabe, 2018ko Euskadiko Maratoi Txapelketa izan zen. Amurrion izan zen eta sub23 kategorian egin nuen lehena izan zen. Pixka bat izututa nengoen, banekielako maila handia zegoela. Lasterketa osoan Julen Rozasekin joan nintzen, asko lagundu zidan, eta helmugara lehenengoa iritsi nintzen. Ilusio gehien egin didan podiuma izan da.

Zeintzuk dira epe labur eta luzerako dituzun helburuak?
Espainiako Maratoi edo Ultramaratoi txapelketan parte hartzea. Urtero prestatzen ditut zorrozki eta aurten biak izorratu zaizkit; oraingoz, horixe da nire helburua. Datorren urtean, zortea badago eta ospatzen badira, podium bat egitea edo behintzat oso hurbil egotea gustatuko litzaidake. 23 urte azpiko lehen urtean zazpigarren postuan iritsi nintzen helmugara, eta Espainiako txapelketa batean podiumetik gertuen egon naizen momentua izan da. Ez da erraza izango, baina saiatu egingo naiz. Etorkizunean, elitea pasatuz, lehiatzen jarraitzeko asmoa dut, baina badakit ez naizela oso urrun iritsiko. Konplikatua da, txirrindularitzatik bizi diren profesionalen aurka lehiatzen zarelako, eta beste maila bat da. Ez nintzateke horra hurbildu ere egingo, baina parte hartu nahiko nuke behintzat. Ez dut bizikleta uzteko asmorik. Etorkizunean ere lehian ikusten dut nire burua, azkena geratuz bada ere.