Zeberioko mendizaleen elkarteak irteera berezia antolatu du Abendu Kulturalaren testuinguruan: abenduaren 14an egun osoko irteera prestatu dute Lekeitio eta Ondarroatik.

13,5 kilometroko eta 375 metroko desnibeleko ibilbidea izango da. Irteera Zeberioko plazatik egingo dute 08:00etan (autobusez). Ibilbidean parte hartu nahi duten interesdunek abenduaren 11ra arte eman dezakete izena elkartearen lokalean bertan (barikuetan 20:00etatik 21:00ak arte) edo austarrimenditaldea@gmail.com helbidera e-posta bidaliz. Informazio gehiagorako 665 735 054 eta 656 415 597 telefono zenbakiak ahalbidetu dituzte.

Bizkaiko kostaldean dago Lekeitio, Lea-Artibai eskualdean, Otoio (399 m) eta Lumentza mendien magalean. Bertan itsasoratzen da Lea ibaia, Isuntza eta Karraspio hondartzen artean, San Nikolas uhartea ezkerreko aldean dela. Lekeitioko alde zaharreko kaleek herriaren ondare artistiko oparoaz gozatzeko aukera eskaintzen dute. Jasokundeko Andra Maria eliza dotorea da elementurik bikainena. Barruan gordetzen duen urre koloreko erretaula gotikoa aparta da zinez, Estatuko hirugarren handiena. Lekeitioko informazio gehiago webgune honetan topa dezakezu.

Ondarroako altxorrak: lekurik xarmangarriena Alde Zaharra da, leku berezia. Hiru kale nagusi ditu: Goiko kale, Ipar kale eta Kale Handi, Erdi Arokoak direla argi ikusten da, kale estuak eta aldapatsuak baitira. Portu Zaharra ere ikustekoa da, antzina itsas ontziak lotzen zituzten lekua. Eta da alde batera utzi Egidazu Kaia portua, arrainak jasaten duen prozesu guztia ikusi dezake bertan bisitariak.​

Ondarroak ibilbide interesgarriak eskaintzen ditu. Bertan garai desberdinetako zubi bitxiak, kale eta kantoi estu eta aldapatsuak, bata besteari lekua kentzen dauden eraikin gainjarriak, eliza, ibaia, portuak, itsasoa, hondartzak, mendi eta basoak, baserriak, baselizak edo dorretxeak ikus daitezke, besteak beste. Udalak udalerriaren inguruko informazio gehiago dauka webgunean.

‘GR11’ren proiekzioa

Euskal kostatik egin beharreko ibilbideaz gainera, ‘GR11’ dokumentalaren proiekzioa eta solasaldia antolatu du Austarri Mendi Taldeak Abendu Kulturaleko egitarauan, abenduaren 11n, plazako ermita zaharrean.

Eta urteari amaiera osasuntsua emateko, betiko moduan igoera antolatu dute Austarri Mendi Taldekoek Tontorrandira.

Egitaraua | Abendu kulturala 2025

ABENDUAK 3, asteazkena
JOSEBA SARRIONANDIAREKIN HITZALDIA
19:00 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 5, barikua
BERTSOKLOWN 18.30
Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 11, eguena
‘GR11’ DOKUMENTALA
19:30 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 12, barikua
KONTZERTUA: INGOT
19:00 Udaletxeko plaza

ABENDUAK 13, zapatua
KONTZERTUA: NAIARA TRIFOL
19:00 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 14, domeka
EUSKAL KOSTARA IRTEERA

ABENDUAK 15, astelehena
ARRATIAKO MUSIKA ESKOLAREN
EMANALDIA

ABENDUAK 19, barikua
BALLET IKUSKIZUNA
18:00 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 22, astelehena
RED BULL X-ALPS 2025
19:30 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 23, martitzena
EGURREZKO JOLASAK
11:00 Usaletxeko plaza

ABENDUAK 24, eguaztena
OLENTZERO ETA MARI DOMINGI
17:00 Ermitabarri

ABENDUAK 30, martitzena
PUZGARRIAK ETA JOLASAK
11:00 Udaletxeko plaza

ABENDUAK 31, eguaztena
TONTORRANDIRA MENDI IRTEERA

Olabarrietako Santo Tomas elizako lau metro karratuko biltegi txiki batean elkartu gara Raquel Cilla Lopez (Zaragoza, 1975) Eleiz Museoko zuzendariarekin. Cilla Ermitabarrin bizi da 2003tik hona, eta Juan Manuel Gonzalez lankidearekin batera egindako aurkikuntza historikoa ezagutzeko aukera izan dugu: Bizkaiko arkitektura-plano zaharrenak.

Eleiz Museoko langileek kasualitatez aurkitu zituzten Bilboko Eleizbarrutia Monumentuen Katalogoa osatzeko lanetan ari zirela. Tamaina handiko armairu bat lekualdatu ostean ganga batzuen diseinu bi topatu zituzten hormako zarpiatuan, hondatutako eskultura eta garbiketarako tramankulu batzuen artean ezkutatuta.

Istorioa ezagutu dugu Eleiz Museoko zuzendariaren eskutik.

Gelaxka txiki batean topatu dituzte plano biak // Geuria

Aurkikuntza potolo bi egin dituzue Eleiz Museotik Zeberioko Olabrrietako Santo Tomas eleizan. Nola gertatu da? Bilboko Eleizbarrutia Monumentuen Katalogoan lan egiten ari gara momentu honetan, eta ikerketa modu oso sakonean egiten da: tenplu bat ikertzerako orduan den-dena ikertzen dugu, eta altzari eta kajoi guztiak zabaltzen ditugu, ahalik eta informazio gehien eskuratzeko.

Alde batetik eraikina behatzen duten teknikariak daude lantaldean, eta bestetik altzariak eta bestelako elementuak arakatzen ditugunok: eskulturak, erretaulak… askotan elkarrekin egiten dugu lan bera, begi gehiago dagoelako ikerketan. Juan Manuel Gonzalezekin batera Olabarrietako Santo Tomasen lan egiten ari ginela, eraikina ikertzen ari ginen eta biltegi baten antza duen gela txiki bateko horman marka batzuk aurkitu genituen. Arin batean jabetu ginen ganga batzuen diseinuak zirela. Hormako zarpiatua zaharra da berez eta horien gainean egin ziren gaur egungo gangen diseinuak. XVI. mendekoak dira.

Raquel, Ermitabarriko Santo Tomas eleizako erretaularen aurrean // Geuria

Zer dela eta mantendu izan dira hain ondo denbora honetan zehar bertan? Biltegi txiki batean egin zituztelako, inori axola ez dion leku batean, hain zuzen ere. Diseinu horiek eleizako nabe nagusian edo sakristian egin izan balituzte, urteetan izandako eraberritze-lanak direla eta bertan galduko ziren, zalantza barik. Gelaxka horri inork ez dio kasurik egin mendeetan zehar eta hasieratik eman dute bertan diseinuek. Benetan harrigarria da aurkitu izana.

Azaldu zehazki egin duzuen aurkikuntza. Nolako diseinuak dira? Gangak eraikitzeko diseinu bi dira: lehenak 13 giltzarri eta hainbat tertzelete ditu. Ganga nahiko konplexua da arkitektura ikuspegitik eta tentu handiz diseinatuta dago: ematen du erregela eta konpasa erabili zutela diseinua egin ahal izateko. Bigarren diseina, ordea, sinpleagoa da: eskuz egin zuten eta elementu gutxiago ditu. Diseinu bien artean bigarrena aukeratu zuten. Gure hipotesiaren arabera, XVI. mendean lehiaketa bat antolatu omen zuten eta diseinu bat aukeratu behar zen Olabarrietako Santo Tomas eleizako sabaian eraikitzeko. Bertan hargin batzuek hartu zuten parte. Diseinu proposamen horiek zarpiatuan bertan egin zituzten. Gure ustez sinpleena aukeratzearen arrazoia kostua zen: zenbat eta sinpleagoa, orduan eta merkeagoa.

Nolako garrantzia dauka non eta Zeberion egindako aurkikuntza honek? Bizkaia mailan aurkitu diren arkitektura-plano zaharrenak dira, eta litekeena da Euskal Herri osokoak ere. Aurkikuntza benetan garrantzitsua izan da.

Zaragozakoa zara baina 2003tik bizi zara Ermitabarrin. Zer da zuretzat Olabarrietako Santo Tomas eleiza? Landa-eremuko parrokia-eliza da, eta hasiera-hasieratik harritzen du, bere tamaina handiagatik. Bertara iristean, errepidetik mendixka batean nola altxatzen den ikusten da. Bereziki, landa-ingurune bateko eliztar komunitate txikia harritzen du.

Olabarrietako Santo Tomas // Geuria

Bere monumentu-mailagatik eta barruan duen erretaulagatik ere harrigarria da. Izan ere, XVI. mendeko egile onenetako batek eraiki zuen: Martin Ruiz de Turiatek. Badakigu elizan 11 erretaula ere egon zirela. Denboraren poderioz, hondatu egiten dira, desmuntatu… Gaur egun, egungoaren berri baino ez dugu. Denboraren igarotzea gainditu ez zuten gainerako erretaulak, pieza batzuk geratzen dira eta gaur egun sakristian gordeta daude, museo txikitzat har daitekeen leku batean: barruan irudi eta objektu pila aurki daitezke, batez ere XVI. mendekoak, eliza altzariz bete zen garaikoak, alegia.

Eleiz Museoa Bilboko Eleizbarrutia Monumentuen Katalogoan lan egiten ari dela azaldu duzu hasieran. Zer da zehazki lan hau eta zein da helburu nagusia? Monumentuen Katalogoa 80-90. hamarkadan jaio zen Deustuko Unibertsitateko katedradun baten eskutik: Jose Angel Barrio Loza. Lehen Monumentuen Katalogo bat sortu zuten garai hartan eta bertan Bizkaiko parrokietan eta zenbait monumentu-baselizatan dagoena dokumentatu zen. Oinarri modura lan hori oso ondo dago, baina zaharkituta geratu da. Beraz, Eleiz Museoa, Bizkaiko Foru Aldundiarekin elkarlanean, katalogo horren berrikusketa eta eguneratze lanak egiten ari da. Izan ere, lehen katalogoak dokumentatutako 400 tenplu baino gehiagotik 785era igaro gara. Kopurua bikoizteko gutxi falta zaigu!

Zergatik igoera nabarmen hori? Bertan baseliza guztiak dokumentatu ditugulako, ez bakarrik monumentalak. Parrokia guztiak ere kontuan hartu ditugu (garaikideak barne: ezker eta eskuinaldekoak, Bilbo Handikoak…) eta hasieran esan moduan, tenplu bakoitzean ikerketa sakona egiten dugulako. Informazio guztia garrantzitsua da guretzat.

Eleiza Ermitabarriko muino batean kokatuta dago, ipuin batetik ateratakoa balitz // Geuria

Izan ere, argazkiak egiten egon garenean Zeberioko eleizan tamaina handiko karraka bat topatu duzuela esan didazu. Hala da! arkupetik gertu dagoen gelaxka batean zegoen eta lan egiten ari ginela XVI. mende hasierako tamaina handiko kristo baten ondoan aurkitu genuen. Ikusi izan dugunez, Euskal Museoak soilik dauka Zeberion aurkitutakoa baino tamaina handiagoko karraka bat. Ez dago antzeko besterik!

Zeberioz gainera, eskualdeko beste leku batzuetan egin duzue lan. Ugaon, urrutira joan gabe. San Bartolome eta Udiarragako Amabirjinaren tenpluetan izan gara. Lan mota berbera egin dugu bertan, baina esan beharrekoa da: Ugao ez da udalerria, hiribildua baizik. Hala eta guztiz ere ez dauka Zeberiok besteko ondare-aberastasunik. Dokumentazio-lanak egin ditugu eraikin bietan, horien erretauletan eta bertan egin diren obretan.

Gangen diseinu konplexua. Albo batera utzitakoa // Geuria

Eleiz Museoko zuzendari modura. Nolako lanak burutzen dituzu, Raquel? Jende askok uste du museoetako zuzendariak museoetan gaudela katalogazio lanak egiten soilik, eta gure kasuan ez da horrela; Eleiz Museoa museo batetik harago doa. Bizkaiko elizetako ondare higigarri ororen kudeaketa daukagu, pintura, eskultura, urregintza, metalistika, erretablistika, ehun-apaingarriak… barne. Hori guztia gure eskumena da. Katalogoaren berrikusketa eta eguneratzeaz gainera Bizkaiko elizetako ondare higigarri osoa babesten, zabaltzen eta ikertzen dugu.

Eta lan horiez gainera landa-lana egitea ere gustuko duzu. Kaskoa ipini eta tenpluetako dorreetara igotzea gustuko dut! Bai noski! Edozer gauza egiteko prest gaude beti, gure lanaren parte delako (barreak).

Zeintzuk dira katalogoaren hurrengo erronkak? Urte hau Monumentuen Katalogoa eraberritzearen lehen izan da Nerbioi Garaiko eskualdean. Esperimentatzeko balio izan digu eta baita lan-metodologia zehazteko ere. Gauza asko deskubritzeko aukera eman digu. Orain Arratiaren txanda da eta gure lana 2026ko martxoan aurkeztuko dugu, ondo bidean. Arratiatik Uribera lekualdatuko gara… Asmoa urte bakoitza Bizkaiko eskualde batean lan egitea da, eta 2030ean lan guztia amaitzea.

Diseinuak horman ikus daitezke gaur egun // Geuria

Gabonak ate joka daude eta Zeberion opor garaiko programa iragarri du Udalak, herriko hainbat eragilerekin elkarlanean, Abendu Kulturalaren markoan. Jarduerak Euskararen Nazioarteko Egunean hasiko dira, eguazten honetan bertan.

Aurten, Euskararen Nazioarteko Eguneko berritasun nabarmenena Joseba Sarrionandiak eskainitako eta Xabier Madariaga kazetari zeberioztarrak gidatutako solasaldia izango da. Baina ez da jarduera bakarra izango: gainera, taloak, eskolako umeen ekitaldia eta txokolatada antolatu dute, Txubelasu Guraso Elkartearen laguntzarekin.

Egitaraua | Euskararen Eguna

ABENDUAK 3, asteazkena
11:30 Taloak eta eskolako umeen ekitaldia, eskola zaharra
17:30 Txokolatada musikaz girotua, eskola zaharra
19:00 Solasaldia: Joseba Sarrionandia, Xabier Madariaga kazetariarekin, Plazako ermita zaharra

Euskararen Egunak, aldiberean, hasiera emango dio Zeberioko Abendu Kulturalari. Horrela, abenduaren 3tik 31ra ekintza ugari antolatu dituzte herrian.

Egitaraua | Abendu kulturala 2025

ABENDUAK 3, asteazkena
JOSEBA SARRIONANDIAREKIN HITZALDIA
19:00 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 5, barikua
BERTSOKLOWN 18.30
Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 11, eguena
‘GR11’ DOKUMENTALA
19:30 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 12, barikua
KONTZERTUA: INGOT
19:00 Udaletxeko plaza

ABENDUAK 13, zapatua
KONTZERTUA: NAIARA TRIFOL
19:00 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 14, domeka
EUSKAL KOSTARA IRTEERA

ABENDUAK 15, astelehena
ARRATIAKO MUSIKA ESKOLAREN
EMANALDIA

ABENDUAK 19, barikua
BALLET IKUSKIZUNA
18:00 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 22, astelehena
RED BULL X-ALPS 2025
19:30 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 23, martitzena
EGURREZKO JOLASAK
11:00 Usaletxeko plaza

ABENDUAK 24, eguaztena
OLENTZERO ETA MARI DOMINGI
17:00 Ermitabarri

ABENDUAK 30, martitzena
PUZGARRIAK ETA JOLASAK
11:00 Udaletxeko plaza

ABENDUAK 31, eguaztena
TONTORRANDIRA MENDI IRTEERA

Gabonak ate joka daude eta Zeberion opor garaiko programa iragarri du Udalak, herriko hainbat eragilerekin elkarlanean, Abendu Kulturalaren markoan. Jarduerak Euskararen Nazioarteko Egunean hasiko dira, eguazten honetan bertan.

Aurten, berritasun nabarmenena Joseba Sarrionandiak eskainitako hitzaldia da, Xabier Madariaga kazetari zeberioztarrak gidatutako saioan.

Bestalde, Itziar Ituño aktore basauriarrak gidatutako Ingot bandaren doako kontzertua antolatu dute udaletxeko plazan eta baita Naiara Trifol zeberioztarrarena. Aurten Arratia Musika Eskolaren emanaldia hartuko du plazako ermita zaharrak.

Bestalde, urtero lez, haur eta gaztetxoentzako hainbat jarduera prestatu dituzte ere: puzgarriak eta jolasak, egurrezko jolasak, eta nola ez, Olentzero eta Mari Domingiren jaitsiera Ermitabarritik.

Gainera, ‘GR11’ dokumentalaren proiekzioa eta solasaldia eta egun osoko euskal kostara irteera antolatu dute ere. Urteari amaiera osasuntsua emateko, betiko moduan igoera antolatu dute Austarri Mendi Taldekoek Tontorrandira.

Egitaraua | Abendu kulturala 2025

ABENDUAK 3, asteazkena
JOSEBA SARRIONANDIAREKIN HITZALDIA
19:00 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 5, barikua
BERTSOKLOWN 18.30
Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 11, eguena
‘GR11’ DOKUMENTALA
19:30 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 12, barikua
KONTZERTUA: INGOT
19:00 Udaletxeko plaza

ABENDUAK 13, zapatua
KONTZERTUA: NAIARA TRIFOL
19:00 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 14, domeka
EUSKAL KOSTARA IRTEERA

ABENDUAK 15, astelehena
ARRATIAKO MUSIKA ESKOLAREN
EMANALDIA

ABENDUAK 19, barikua
BALLET IKUSKIZUNA
18:00 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 22, astelehena
RED BULL X-ALPS 2025
19:30 Plazako ermita zaharra

ABENDUAK 23, martitzena
EGURREZKO JOLASAK
11:00 Usaletxeko plaza

ABENDUAK 24, eguaztena
OLENTZERO ETA MARI DOMINGI
17:00 Ermitabarri

ABENDUAK 30, martitzena
PUZGARRIAK ETA JOLASAK
11:00 Udaletxeko plaza

ABENDUAK 31, eguaztena
TONTORRANDIRA MENDI IRTEERA

“Goazen deanon artean liburutegi berri bat, danona eta danontzako eraikitzera”. Horrela iragarri du Zeberioko Udalak gaur egungo liburutegiari itxura berria emateko herritarrei zabaldu dien mezuak.

“Zeberioztarron ideia, proposamen eta ikuspegi askotarikoak eta berritzaileak entzun gura doguz”, gehitu dute Udaletik. Horretarako bilera irekia egingo dute gaur bertan, azaroak 26, 18:00etan udal liburutegian.

Zeberioko liburutegia udaletxeko goiko solairuan dago gaur egun. Lehen plazako ermitan edo ‘Hogarrean’ zegoen, baina 2023ko azaroan udaletxeko goiko solairura lekualdatu zuten, herritarrek hala eskatuta eta 24 pertsonentzako edukiera dauka.

“Gaur egungo ikasketa gela ez da leku egokia jarduera burutzeko”, azaldu zuen Ekain Goti Zeberioko alkateak lekualdaketa egin baino lehen. “Hogarreko ikasketa gelak tamaina ederra dauka baina errepidearen eta herriko dendaren parean kokatuta dago eta zarata handia entzuten da bertan. Ikasgela batek isiltasuna eta ekipazio egokia behar du: mahaiak, argia, entxufeak…”.